Het was naar verluidt een wat fletse bedoening, vorige week woensdag in het planetarium van de Koninklijke Sterrenwacht. Zes ‘voorzitters van het directiecomité’ van een Federale Overheidsdienst – zo heten de nieuwe topmanagers van het overheidsapparaat – mochten er hun visie op de ambtenarenpolitiek geven. Dat in afwezigheid van minister van ambtenarenzaken Luc Van den Bossche (SP.A), de peetvader van de Copernicus-hervorming, die in het kernkabinet zat voor begrotingsbesprekingen.
Diezelfde woensdag verscheen in de Franstalige krant Le Soir een frontale aanval van PS-voorzitter Elio Di Rupo op Copernicus. Di Rupo poneerde dat de nieuwe besparingsronde om de begrotingscijfers in evenwicht te houden overbodig zou zijn als gewoon alle nog te maken uitgaven voor Copernicus zouden worden geschrapt. Hij stelde ook onomwonden dat het Copernicus-gedoe voor hem niet meer hoefde. Als hij er bij de volgende regeringsvorming bij zal zijn, zal hij Copernicus opnieuw ter discussie stellen.
Er is een grote bereidheid bij de ambtenaren om aan Copernicus te werken, poneerden de zes managers. Nog geen dag later werden dertienduizend handtekeningen van ambtenaren van de overheidsdienst voor Financiën aan onder meer Van den Bossche overhandigd, als protest tegen bepaalde hervormingen. Ook uit andere diensten komen signalen over een groeiende malaise.
Anderzijds klaagden de zes onder de artificiële sterren wel over de betutteling door de politiek. Ze konden zich niet als managers gedragen, want de politici hielden een te grote greep op de budgetten.
In Le Soir verschenen ook cijfers over hoeveel Copernicus ondertussen al gekost heeft. In 2000: bijna 20 miljoen euro. In 2001: 76 (!) miljoen euro, waarvan 21 miljoen voor consultants allerhande. De kosten voor 2002 waren nog niet bekend, maar zullen zeker hoger liggen.
Niet meegerekend waren een aantal vaste kosten, zoals die van de assessments. Die worden geschat op 2000 euro per geteste persoon. Er moesten driehonderd managers worden aangenomen, en gemiddeld waren er een veertigtal kandidaten per post. Een eenvoudige rekensom leert dat hier dus 24 miljoen euro werd uitgegeven (dat is bijna een miljard oude Belgische franken). De kosten voor de hertekening van elke dienst afzonderlijk (de business process reengineering) zijn evenmin inbegrepen.
Ook op Vlaams niveau doen consultants gouden zaken. Onder meer het uitdokteren van de – inmiddels alweer afgevoerde – loonpolitiek kostte al 5 miljoen euro aan ‘adviezen’.
Copernicus dreigt de Tricolor van paars-groen te worden: slagzij na een aanvaring en nog lang een obstakel in de vaarroute. Van den Bossche verlaat ondertussen het zinkende schip. Hij wordt genoemd als (mogelijke) voorzitter voor de associatie tussen de Universiteit Gent en drie hogescholen. In april zou daarover duidelijkheid komen. Hij zou dan terug thuis komen, in de sector waarin hijzelf ooit actief was, en zijn dochter Freya nu. Het zou in dat geval moeilijk worden om aan de Van den Bossches te ontsnappen als je in Gent studeert.
Dirk Draulans
