Guido Knopp vertelt over de meer dan 40 aanslagen tegen Hitler.

De Zwabische meubelmakersknecht Georg Elser stemde voor de communisten, omdat hij geen vertrouwen had in de politiek van de nazi’s waarover iedereen toen zo enthousiast was. Hitlers komedie rond de Sudeten-Duitsers en Tsjecho-Slowakije maakte hem duidelijk dat deze man oorlog en ellende over de wereld zou brengen en dus gestopt moest worden.

Op 1 september 1939 viel het Duitse leger Polen binnen. Een maand tevoren was Georg Elser naar München getrokken en vaste klant geworden in de Bürgerbräukeller, waar de nazi’s elk jaar samenkwamen. Vijfendertig keer liet hij zich daar ’s nachts stiekem insluiten. Hij maakte een grote holte in een centrale steunpaal en voorzag die van een onzichtbaar luikje. Daarachter plaatste hij zijn zelfgefabriceerde tijdbom. Met uiterste precisie stelde hij het ontstekingsmechanisme in op 8 november 1939 om 21.20 uur. Op dat moment zou Hitler op het spreekgestoelte na ruim anderhalf uur spreken op het hoogtepunt van zijn redevoering gekomen zijn. Maar Hitler hield er vroeger mee op want zijn trein vertrok om 21.35 uur. De bom ontplofte stipt op tijd. De Bürgerbräukeller stortte in en er ging een schokgolf door het hele land.

Zo kunnen we de eerste aanslag uit Complot tegen Hitler samenvatten. De geboren verteller, Guido Knopp, neemt je mee in de tragiek van elke steeds opnieuw mislukte of uitgestelde aanslag. Maar hij geeft vooral een beeld van de complexiteit van de gevoelens en de argumenten van de betrokkenen. Merkwaardig hoeveel officieren van de Wehrmacht en de Abwehr over een mogelijke aanslag of staatsgreep spraken. Vooral na de gruwelen in Rusland nam hun aantal toe. De meesten weigerden elke medewerking, anderen beloofden het nieuwe regime na de eliminatie van Hitler te steunen, maar weinigen waren bereid aan een aanslag deel te nemen. De gewetenswroeging, de aarzeling en het getreuzel van de officieren contrasteren met de simpele logica van Georg Elser. Stafchef Ludwig Beck en zijn opvolger Franz Halder hoopten al in 1938 met een aanslag Duitsland te behoeden voor de ondergang, maar bij de operatie Walküre in 1944 ging het vooral om het vermijden van nog meer slachtoffers. Het tragische verhaal rond Claus Graf Schenk von Stauffenberg wordt besloten met het meest beklemmende hoofdstuk:de wraak van het regime.

GUIDO KNOPP, MET DE BON BIJ KNACK KUNT U COMPLOT TEGEN HITLER VOOR 7,95 EURO AFHALEN BIJ STANDAARD BOEKHANDEL.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content