Begin september werd op Schiphol de Chinese professor Liu Dalin vastgehouden. In zijn bagage had de douane namelijk enkele stenen fallussen ontdekt en de professor werd verdacht van illegale handel in antieke voorwerpen. Die “dingen” waren immers een paar duizend jaar oud. Enkele uren later werd de professor opnieuw vrijgelaten en was het misverstand opgelost. Bleek immers dat de man verwacht werd in de Kunsthal in Rotterdam, waar een tentoonstelling van Erotische kunst uit China moest opengaan. De delicate stenen hebben intussen hun plaats gevonden tussen de zowat 500 andere erotische voorwerpen.
Er zijn beeldjes in porselein van triootjes en andere standjes, er staat een schitterend gebeeldhouwd bed, er zijn bewerkte opiumpijpen en attributen om vrouwenvoeten te breken en in te binden. Kleine voetjes werden immers ten zeerste op prijs gesteld door de Chinees. Met de pijn van de vrouwen werd geen rekening gehouden. Het grootste deel van de tentoonstelling bestaat echter uit schilderijen op glas en op zijde, en tekeningen op zijde en papier.
Het was de Amsterdammer Ferdinand Bertholet, die in een antiekzaak in Hongkong ooit een album met Chinese erotische schilderijen vond. Zij troffen hem door hun delicatesse zowel qua uitvoering als qua afbeelding en hij besloot ze te verzamelen. Zijn collectie omvat werken van de Ming-periode (ca 14de-17de eeuw) tot 1919. Het erotisch-pornografisch karakter van al deze werken kan nogal verschillen. In het negentiende-eeuwse album Het genot van de student, gaat het er nog proper toe. Alles gebeurt onder de kleren. Dat is al niet meer het geval met de expliciete Voorstellingen uit de Jin Ping Mei, een verhalenbundel die omstreeks 1850 geïllustreerd werd.
Trouwens, de schilderingen zijn dikwijls illustraties van oudere erotische teksten. Daarom dragen de prenten soms poëtische titels als Het binnendringen van de jade grot of Aanval in de rug, de springende witte tijger. Naast de vele hetero-erotische prenten, zijn er in de tentoonstelling ook enkele zeldzame homo-erotische prenten te zien, zowel met mannen ( de heren van de afgesneden mouw) als met vrouwen.
“Erotische kunst uit China. Van Ming tot Shangai Belle Epoque”, in de Kunsthal in Rotterdam tot 5/12.
Aan de collectie Bertholet is de publicatie “Dreams of Spring. Erotic Art in China” gewijd, The Pepin Press, verkrijgbaar in de ramsj-boekhandel (De Slegte-Icob).
Paul Dossche
