De rafelige randen van Europa

De Gordel van onzekerheid Score op stabiliteit en politiek geweld, 10 is stabiel, hoe lager hoe instabieler © Bron: Wereldbank

Rond Europa ligt een gordel van instabiele landen. Daardoor is er meer nood aan een gezamenlijk Europees defensiebeleid.

Na de omwentelingen in de Arabische wereld drukt nu ook de Oekraïense crisis de Europese Unie op een harde realiteit: ze wordt door erg wankele landen omringd. Volgens het laatste rapport van de Wereldbank, waarin landen een lage score krijgen als er een risico op politiek geweld bestaat, loopt die gordel van Marokko tot Rusland.

Professor Sven Biscop van het Brusselse Egmont Instituut vindt dat de Europese Unie realistischer moet worden in haar buitenlandse politiek. ‘We moeten een andere aanpak hanteren voor de landen ten zuiden en ten oosten van ons. In het oosten hebben we veel meer hefbomen, ook omdat het onmiddellijke buurlanden zijn. Hun kan de EU vrij verkeer van handel en personen aanbieden, in ruil voor bepaalde standaarden. En tegelijk kunnen zij goede relaties hebben met Rusland. Dat hadden we in Oekraïne misschien duidelijker moeten zeggen.

‘In Noord-Afrika en het Midden-Oosten moeten we minder ambitieus zijn. Tot voor de revoluties ondersteunden we daar elk regime, of het nu de mensenrechten respecteerde of niet, zolang het maar wilde meewerken met onze aanpak van terrorisme en illegale migratie. Dat paternalisme pakt niet meer. De inwoners zijn tijdens de revoluties echte burgers geworden, en qua financiële steun steken de Golfstaten ons voorbij. Wat we nog wel kunnen doen, is praten met alle spelers, ook de oppositie, onze expertise gul aanbieden en crisisdiplomatie inzetten waar nodig.’

Volgens Biscop kan Europa niet langer wegkijken als de instabiliteit in buurlanden gewelddadig wordt. ‘Dat hebben we in het verleden te vaak gedaan. We moeten initiatief durven te nemen, eventueel ook militair. Zoals in Libië. Voorwaarde is dat een militaire oplossing haalbaar is voor Europa. Dat is in Syrië bijvoorbeeld niet zo. De kans op negatieve effecten is daar te groot.

‘Toch is er nog meer Europees defensiebeleid nodig. De enige manier waarop de Europese lidstaten hun defensiebudget nog nuttig kunnen besteden, is gezamenlijk. De rest is weggesmeten geld. Elke lidstaat zou zowel in de land-, lucht-, als zeemacht iets significants moeten kunnen bijdragen, zodat men steeds meer capaciteit kan ‘poolen’ met andere EU-landen. Heel belangrijk, want we zullen steeds meer zelf verantwoordelijkheid moeten opnemen voor onze omgeving. De Amerikanen willen het niet meer doen. Dat besef zal de EU-landen dwingen om beter samen te werken.’

Thomas Verbeke

‘We moeten initiatief durven te nemen, eventueel ook militair. Zoals in Libië.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content