Floortje Zwigtman hield woord en schreef het derde deel van haar trilogie De Groene Bloem, getiteld Spiegeljongen.
Met Charles Dickens en Sarah Waters heeft Zwigtman dit gemeen: haar grote verhaal speelt zich af in dat Londen waar veel, zo niet alles kan gebeuren. En zelfs als het ondenkbaar wordt, laat ook Zwigtman je wel geloven dat het echt is.
Zo kwam haar trilogieheld, de zestienjarige volkse en knappe Adrian, in Schijnbewegingen en Tegenspel al in contact met Oscar Wilde en zijn entourage. Hij belandde in bed met Wildes grote liefde Bosie, verkende het prostitutiemilieu, en beleefde de grote liefde met Vincent, de schilder voor wie hij poseerde.
Het derde deel van deAdriantrilogie, Spiegeljongen, begint wanneer Adrian door Vincent buiten de deur is gezet nadat die heeft ontdekt dat Adrian tegen betaling met mannen sliep. Maar het is Vincent nog veel meer te doen om status: een liefdesaffaire met een man zou het einde van het familiebedrijf betekenen. In de nasleep daarvan pendelt Adrian tussen wraak en hoop.
Zwigtman weet het proces van verliefd-verlies-waanzin-boosheid-rouw treffend en universeel te beschrijven. Daarbij is Adrian een alibi voor wat Zwigtman terloops wil vertellen: het verhaal van Oscar Wilde en de zijnen, en de benarde positie van homo’s. Toch is Adrian het centrum van het verhaal, een personage van vlees en bloed, waarin iedereen zich kan herkennen. Spiegeljongen is dan ook verre vaneen problematisch homoboek, het is op en top een bildungsroman.
In Spiegeljongen is Adrian opnieuw volop in beweging. Zwervend door de stad gaat hij eerst op zoek naar Vincent. Wanneer die met zijn nieuwe geliefde naar Parijs vertrekt, reist Adrian hen achterna. Hij komt terecht in intriges, en moet omgaan met de wetten van een kindersmokkelaar en van de rioolpers. Het kost hem bijna zijn leven. Het is dus ook weer een uitwaaierend spannend verhaal, waarin Zwigtman de harde en vaak verborgen realiteit van destijds aanvult met haar eigen fantasie en stijl. En dat doet ze met verve. Of het nu gaat om een evocatie van nachtelijk Londen/Parijs, van een orgie, van een dialoog tussen vreemden en vrienden… Zwigtmans zinnen trekken je mee in haar verhaal en personages. Ondertussen laat ze haar leidmotief niet los: ‘Ergens in Londen lag een jongen in scherven. Als hij nog leefde, dan was het daar waar hij pijn voelde.’
De titel verwijst naar het duo Adrian-Vincent, maar ook naar Adrians relatie met zichzelf.Er is de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ Adrian, die voor en die na Vincent. De naïeve onschuldige versus de gekwetste en gelouterde. De verhaallijnen leiden ook in dit deel naar de man met wie het allemaal begon: Oscar Wilde. Waarbij het slotdeel van deze trilogie samenvalt met de neergang van diens bestaan: het proces en de veroordeling.
U merkt het: Spiegeljongen is een stevige roman over de ontwikkeling van een adolescent, die in historische feiten en intertekstualiteit verpakt, én bovendien fijn geschreven is. Dat is geen gemiddelde adolescentenliteratuur, dit is literatuur tout court.
Alleen de epiloog is ongelukkig. In een brief die Vincent na jaren aan zijn vrouw schrijft wordt net iets te veel uitgelegd. Zwigtman wou hier Vincents binnenkant per se aan het woord laten. Het is haar vergeven, deze twintig bladzijden schaden de meer dan duizend pagina’s tellende trilogie niet.
FLOORTJE ZWIGTMAN, SPIEGELJONGEN, DE FONTEIN, 621 BLZ., 19,95 EURO, ISBN 978 90 261 2292 7op ‘Lezen op Zondag’ wordt Floortje Zwigtman geïnterviewd door Jelle van Riet. zondag 27 maart vanaf 10.00 uur in het Centre Céramique in Maastricht.
Annelies De Waele
