Vier maanden geleden waarschuwde de Labour-denktank ervoor dat de regering van Tony Blair baadde in een sfeer van jongens-onder-elkaar en dat zoiets leidt tot afrekeningen. Die afrekeningen zijn er nu.
T ony Blair werd in mei 1997 verkozen op basis van een schitterend programma. Meer geld voor scholen, huizen, gezondheidszorg, werkgelegenheid en misdaadbestrijding. Binnen de vijf jaar zou niemand in Groot-Brittannië nog moeten wachten op een operatie, in een krot wonen of een school verlaten zonder diploma. Het warrige pensioenstelsel zou gestroomlijnd worden zodat bejaarden niet meer in armoede leefden. Er zou werk komen voor jongeren en alleenstaande ouders. New Britain kwam er aan en dat was allemaal dankzij New Labour, een centrumlinkse partij die de klassenstrijd verving door een samenwerking met het bedrijfsleven.
Het programma werd briljant gebracht. Peter Mandelson, vriend en vertrouweling van Blair, toonde zich een meester in het bespelen van de media. Die waakte erover dat alleen de officiële informatie naar buiten kwam.
Dat lukte niet.
In juni van dit jaar lekte uit dat lobbyisten, allemaal cronies (maten) van Labourministers, vertrouwelijke officiële rapporten doorverkochten aan Britse en buitenlandse bedrijven. Voorts waren er schandalen met onduidelijke partijfinanciering. Bernie Ecclestone, grote baas van de formule-1-races, bijvoorbeeld had meer dan zestig miljoen frank in de Labourkas gestort – omdat de belastingen op de grote inkomens niet verhoogd waren. De minister voor Wales, Ron Davies, nam ontslag nadat de kranten zijn homoseksualiteit in hun kolommen hadden gegooid, terwijl de BBC-televisie onder druk werd gezet niets meer te melden over de homoseksualiteit van Mandelson.
Allemaal niet zo leuk voor een regering die beloofd had anders te werk te zullen gaan dan de conservatieve regering die bedolven werd onder schandalen, interne afrekeningen en vriendjespolitiek.
Ruzie binnen de regering
Toch bleef Blair ogenschijnlijk zonder problemen het hoofd boven water houden. De oppositie onder leiding van William Hague ( “Wee Willy”, kleine Willy) bleek namelijk te verdeeld om te scoren. En het vredesverdrag in Noord-Ierland was natuurlijk een opsteker van formaat voor New Labour. Maar voor het overige wel het enige lichtpunt. Want voor de rest werd het programma niet uitgevoerd. Vandaag zijn er negenduizend verplegers en verpleegsters te kort, nieuw gebouwde ziekenhuizen gaan niet open bij gebrek aan personeel. Het plan om goed presterende scholen meer geld te geven, stuit op hevig verzet. Niet de goed presterende maar vooral scholen in achtergestelde buurten hebben geld, boeken, leraren en hulp nodig, poneert de lerarenvakbond. De jeugdwerkloosheid verminderde (140.000 stageplaatsen werden gecreëerd) maar de werkloosheid verhoogde. De Aziatische crisis, vergoelijkt de regering. En het getwijfel over de toetreding tot de Europese eenheidsmunt, waarschuwt de zakenwereld.
De misdaad werd bestreden met meer gevangenissen en zero-tolerance. Politiediensten over het hele land vinden echter dat vooral de armoede, als oorzaak van veel misdrijven moet worden aangepakt.
Maar het armoederapport verdween in de la en Frank Field, minister van Sociale Zaken, nam gefrustreerd ontslag.
Ook binnen de regering tikte een tijdbom. Twee kampen stonden daar tegenover elkaar: de Blairites, de Blair-vrienden, tegenover de Brownites, aanhangers van de machtige financieminister Gordon Brown. Die wordt gesteund door traditioneel links en de vakbonden. Brown had gehoopt zélf premier te worden. Dankzij Mandelson had Blair het gehaald en dàt heeft Brown hen nooit vergeven. Die ruzie bleef lange tijd in de interne keuken. Tenslotte heeft de regering-Blair 67 media-adviseurs in dienst, van wie er drie meer verdienen dan de bijna zes miljoen frank die een minister jaarlijks opstrijkt.
Vlak voor Kerstmis barstte de ruzie uit. In de kranten. De onaantastbare Mandelson bleek een duur huis te hebben gekocht in Londen. Hij kreeg daarvoor een zeer grote lening van staatssecretaris-miljonair, Geoffrey Robinson, en verzweeg die bij zijn vraag om een hypotheek. Mandelson en Robinson namen ontslag. De schuldige voor het lek wordt gezocht in het kamp van Brown. Waarmee de volgende minister wordt beschadigd.
Dat “Wee Willy” geen oppositie kan voeren, is geen troost meer. Met vrienden als Brown, Mandelson en Robinson heeft Blair echt geen vijanden nodig.
M.V.
