Barack Obama schrijft geschiedenis: 95 procent van de Amerikanen heeft straks een ziekteverzekering. Maar wie betaalt de rekening?
De IJzeren Kanselier hield er niet van dat het volk hem bij zijn werk op de vingers keek. Daarvoor leek besturen hem als vak te veel op dat van een flinke slager. ‘Hoe minder mensen weten van worstendraaien en wetten maken, hoe beter ze slapen’, geloofde Otto von Bismarck. Hij kon het weten. Bismarck heerste 25 jaar over de Europese politiek en kneedde Duitsland in de tweede helft van de 19e eeuw tot een keizerrijk.
In tegenstelling tot Bismarck mag Barack Obama zich een democraat noemen, maar als hij op het voorbije jaar terugkijkt, herkent hij zeker de vergelijking tussen worstendraaien en wetten maken. Om de hervorming van de gezondheidszorg verteerbaar te maken, draaide hij zijn oorspronkelijke plan maandenlang door de vleesmolen. Hij trok de hervorming over de streep, maar dat ging niet zonder grote toe-gevingen. De verzekeringsmaatschappijen krijgen geen concurrentie van een overheidsagentschap om de prijs van de polissen binnen redelijke perken te houden. Om conservatieve Democraten over de brug te halen, moest de president ook beloven dat abortus niet door de ziekteverzekering zal worden terugbetaald.
Barack Obama verdient alle lof voor een wet die maakt dat straks 95 procent van alle Amerikanen een ziekteverzekering krijgen. Het was sowieso een schande dat de leidende economische macht in de wereld die stap niet allang had gezet. Toen Obama vorig jaar over de noodzaak van een hervorming sprak, sprak hij over het inlossen van een morele en een economische schuld. Hij ging ervan uit dat minder ziektekosten de begroting van het land kunnen helpen saneren. De morele schuld is nu ingelost. Of de nieuwe wet ook de begroting weer gezond maakt, is niet zeker.
De grote sociale hervormingen van de jaren zestig, waarbij arme en oudere mensen een ziekteverzekering kregen, waren ook fel bevochten. Maar ze werden uiteindelijk met ruime meerderheden uit de twee politieke kampen goedgekeurd. Nu kon Obama geen enkele Republikein overtuigen. Peilingen leren dat de wet Amerika diep verdeelt. Het doet denken aan de strijd voor meer burgerrechten voor de zwarte bevolking in het zuiden van de VS, die door president Lyndon Johnson werd beslecht. Johnson duwde die hervorming door omdat hij ze rechtvaardig vond. Maar hij wist ook dat zijn partij er in het zuiden van het land een prijs voor zou betalen. Obama zegt nu, op dezelfde manier, dat hij geen rekening kan houden met de politieke gevolgen van zijn wet. Maar veel Democraten die hem hebben gesteund, zijn nu al bang voor de verkiezingen in november, wanneer hun zetel op de helling staat.
Het niet-partijgebonden Congressional Budget Office berekende dat het plan de overheid de volgende tien jaar 940 miljard dollar zal kosten. Volgens Obama betaalt de inspanning zichzelf op termijn terug. Of dat klopt, weet alsnog niemand. Maar het gevecht is ook niet afgelopen. Maandenlang was de president alleen bezig met Amerika’s gezondheid. Nu moet hij er het volk en zijn partij van overtuigen dat de hervorming die grote inspanning waard is.
Daarvan zal afhangen of er nu tijd is voor de andere projecten die Barack Obama zou aanpakken. Uitdagingen in het buitenland verdwenen onder de horizon. Afghanistan werd bijna een verhaal in de marge. De strijd tegen de klimaatverandering werd uitgesteld. Vrede in het Midden-Oosten wacht op betere tijden. Europa was niet eens een bezoek waard. Voor de Amerikanen was 20 maart een grote dag. De rest van de wereld hoopt dat de president nu weer wat tijd kan vrijmaken.
© Der Spiegel
