Brussel blijkt het favoriete werkterrein van vele sekten. Schepen voor Sociale Zaken Carine Vyghen wil de mensen waarschuwen.
Brussel roept spontaan het beeld op van een boel problemen : onveiligheid en vooral onveiligheidsgevoelen, verkeerschaos, armoede, verloedering en verkrotting, taalconflicten… Alsof dit alles nog niet voldoende is, trekt Brusselse schepen voor Sociale Zaken Carine Vyghen (PS) nu ten strijde tegen wat ze noemt ?de plaag van de sekten?. Burgemeester François-Xavier de Donnéa (PRL) en het schepencollege steunen voorlichtingsavonden in allerlei Brusselse centra over het gevaar van de sekten, maar de strijdlustige Carine Vyghen voert op eigen kosten een sensibiliseringsactie met affiches en strooibiljetten over de gehele stad : ?Met het geld dat ik aan de politiek verdien?.
Is Brussel dan werkelijk de Europese draaischijf geworden voor sekten ?
CARINE VYGHEN : Je moet maar langs de Nieuwstraat, het Muntplein, de omgeving van de Grote Markt, de campus van de ULB en VUB lopen om de ronselaars en ambulante missionarissen van de sekten te ontmoeten. Administraties als de stad Brussel worden vaak gesolliciteerd door verenigingen om subsidies te bekomen. Ik ben er zeker van dat de stad zonder het te weten al ?sektarische? groeperingen gesteund heeft. Maar ook bedrijven, banken, allerlei organisaties worden door bepaalde ?managementschools? benaderd die, bijvoorbeeld, voorstellen een personeelsevaluatie uit te voeren. Niet zelden zijn het verkapte uitlopers van sekten die op die manier invloedrijke mensen proberen te strikken.
Dat lijkt toch geen typisch Brussels fenomeen.
VYGHEN : Zeker niet. In ons land zijn tienduizenden sekteleden bedrijvig, kijk maar naar de zaak- Dutroux. Ik wil zeker geen direct verband leggen, maar Michèle Martin, vrouw van Dutroux, en haar familie komen uit kringen van Jehovah’s getuigen. The Celestian Church wordt vermeld in de zaak van de Nigeriaanse familie West die door Annie Bouty, de vriendin van Jean-Michel Nihoul, geld werd afgeperst om de behandeling van een inschrijvingsdossier te vergemakkelijken. En uiteraard kent iedereen nu ook de activiteiten van de satanische sekten, zoals bijvoorbeeld Abrasax, waarbij drie agenten van de gemeentepolitie werden opgepikt.
Typisch Brussels is het grote aantal sekten dat hier zijn zetel heeft, mede met het oog op Europese uitstraling. Naast de klassiekers als Moon, Scientology en de zeer actieve Kerk van Christus van Boston, komen er steeds nieuwe bij. Bijvoorbeeld, De federatie van families voor de wereldvrede in 1996 en in hetzelfde jaar ook het Japanse Sykyo Mahikari, waarvan in 1996 een Ukkels politieofficier als lid wordt herkend. Soka Gakkai is nog een andere belangrijke Japanse sekte. Vorige maand is een afvaardiging van Japanse advocaten naar Brussel afgereisd om samen met Brusselse collega’s te bestuderen hoe deze groepen het beste kunnen worden aangepakt.
Van waar komt die persoonlijke gedrevenheid van u ?
VYGHEN : Ikzelf werd in 1975 als jong meisje gecontacteerd door Scientology, nog wel door twee ?betrouwbare? ambtenaren van Buitenlandse Zaken ! En nadien werd ik opnieuw benaderd in de jaren 1976-’77, toen ik als studente aan de ULB zat. Ikzelf ben uit hun handen geraakt, maar iemand van mijn familie helaas niet en waarschijnlijk zit hij er nog in.
Het is bekend : het zijn dikwijls ex-leden of familieleden van sekteleden uit wie de meest strijdvaardige anti-sektemilitanten groeien. Ik ben dan ook al vlug begonnen met conferenties en debatten rond dit probleem te organiseren. Gedurende al die jaren heb ik veel geleerd over de rekruteringstechnieken van sekten, hun werkterrein, hun doelpubliek.
Ach, stel dat ik als jong meisje tegenslag in mijn studies had of net een stukgelopen relatie, dan was ik er misschien voor goed ingetrapt. Want precies in crisissituaties is men het meest gevoelig voor de verleidingstechnieken van deze groepen. Nu ik hier in een Brusselse schepenzetel zit, wil ik de mogelijkheden waarover ik beschik, volledig benutten via de campagne die ik nu op het getouw zet.
U gaat de klus toch niet klaren met louter strooibiljetten, folders en affiches ?
VYGHEN : Natuurlijk niet. Ik wacht met ongeduld op het verslag van de parlementaire onderzoekscommissie over sekten in ons land. De wetgever moet meer middelen inzetten tegen de vele bedreigingen van de sekten. Beter voorkomen dan genezen, is ook hier het ordewoord. Naar het voorbeeld van Frankrijk zou ons land een pluralistische en interministeriële observatiepost voor sekten kunnen oprichten om het fenomeen te volgen en om het publiek zoveel mogelijk in te lichten. In België gebeurt immers van hogerhand eigenlijk niets. Alles wordt overgelaten aan privé-verenigingen, die trouwens goed werk leveren. Langs die observatiepost zou een inventaris moeten worden opgemaakt van de hier bedrijvige sekten en de criteria vastgelegd, waardoor men kan bepalen wat ?sektarisch? is of niet.
Ik stel te veel onverschilligheid vast rond dit probleem. In ons land doet men te dikwijls alsof zijn neus bloedt. Pedofilie bestond zogezegd ook niet bij ons. De publieke opinie reageert geschokt op massamoorden, collectieve zelfmoorden of andere grote tragische excessen bij sekten : de Davidsonians in het Texaanse Waco, het gas in de metro van Tokio met de Aoumsekte, de Orde van de Zonnetempel in het Zwitserse Vercors en Canada. Nadien verzwakt de aandacht altijd weer. Toch zijn deze tragedies alleen de boom die het bos verbergt.
Het tijdsklimaat is wel gunstig voor sekten ?
VYGHEN : Het huidige succes van de sekten is natuurlijk gemakkelijk te verklaren door de economische, ideologische, filosofische en religieuze crisis, de barstende gezinsstructuren en de eenzaamheid midden het groeiende individualisme. De sekten buiten deze situatie uit met de modernste communicatietechnieken, vormingscycli, relaxatiesessies, allerlei cursussen. Laatst hebben we hier op de middenlanen een groep laten opbrengen die een handtekeningactie voerde op de stoep, zogezegd als sympathiebetuiging voor aidslijders, terwijl het in feite een sekte was die vooral de namen en de adressen van de goedgelovige mensen wilde noteren om ze later met een huisbezoek te vereren. Wanneer twee inbrekers zich als politieagent vermommen om ergens binnen te geraken, zijn we terecht verontwaardigd. Maar wanneer onbekenden zich bij mensen aandienen onder het mom van het verzorgen van drugsverslaafden, bejaardenbezoek, huiswerkbegeleiding en zo verder, en die mensen worden vervolgens meegesleurd in een sekte-avontuur dat hen mentaal en financieel ondermijnt, dan durven velen er hun mond niet over open doen, uit schaamte of uit schrik voor represailles, ook wanneer het een familielid betreft. Maar zo gaan sekten wel te werk.
Lijkt dit niet een beetje op een heksenjacht ? En wat met de filosofisch-religieuze vrijheid in onze grondwet ?
VYGHEN : Ik wil helemaal geen heksenjacht ontketenen. Ik beoog zelfs de afschaffing van de sekten niet. Maar dan moeten ze wel open kaart spelen, doorzichtig worden en alle oneerlijke praktijken laten vallen. De strijd voor de gewetensvrijheid, de vrijheid van denken en handelen, die wil ik wel meedogenloos voeren. Het publiek moet op de hoogte worden gebracht. Dan kan iedereen voor zichzelf beslissen. Bewust beslissen, wat nu door de gebruikte technieken onmogelijk is.
Vorig jaar wilde u de stadsbedienden een verklaring laten ondertekenen waarbij ze bevstigden geen lid van een sekte te zijn. Waarom deed u dat ? En hoe is dat afgelopen ?
VYGHEN : Ik had me geïnspireerd op het Duitse model terzake. Mensen komen hier vaak in crisissituaties aankloppen en dan vormen ze een al te gemakkelijke prooi voor ronselaars voor sekten. Ik zag het als een stuk gezonde intimidatie. Ik heb dit voorstel nu overgemaakt aan de parlementaire commissie over de sekten. Federaal minister van Ambtenarenzaken André Flahaut (PS) moedigt mijn actie aan. Ik heb hem er op attent gemaakt dat de federale regering al opdrachten heeft toevertrouwd aan managementschools die opereren als verlengstuk van sekten.
Zijn uw folders en affiches een eerste stap ?
VYGHEN : Inderdaad, we willen zoveel mogelijk mensen vooral de meest geviseerden, jongeren en kinderen waarschuwen. Hen alert maken. Daarom staat er trouwens een akelige gier op de affiche. De folder vult deze affiche aan en geeft in het kort een beschrijving van de technieken die sekten gebruiken en een adressenlijst van hulporganisaties. Deze verenigingen helpen ons ook om voorlichtingsavonden te organiseren voor sociale werkers, personeel van contactcentra in de stad, gezinshelpers en andere mensen uit de sociale sector. Vervolgens willen we ook de bevolking zelf uitnodigen op informatieavonden die we organiseren over het gehele grondgebied van de stad. De slogan van deze actie zegt het : we willen het grote publiek laten kennismaken met het ware gelaat van de sekten.
Staf Nimmegeers
Carine Vyghen : Sekten buiten de crisis uit.
