Of Antwerpen volgende week een nieuwe burgemeester heeft, hangt niet meer af van de politiek, maar van het parket. Procureur Bart Van Lijsebeth zou ‘enig voorbehoud’ maken.
De tijd begint te dringen voor Patrick Janssens (SP.A). Op 9 april droegen de vier Antwerpse coalitiepartners (SP.A, VLD, CD&V en Agalev) hem voor als kandidaat-burgemeester en opvolger van zijn partijgenote Leona Detiège, bij gouverneur Camille Paulus. Ze gingen er toen van uit dat Janssens zich tijdens een gemeenteraadszitting op 29 april – een dag eerder zal het vernieuwde schepencollege aantreden – in de burgemeestersstoel op het Antwerpse stadhuis zou kunnen hijsen. Twintig dagen moesten in hun ogen ruimschoots volstaan om de laatste, procedurele obstakels op te ruimen.
Maar dan zal Paulus dringend een tandje moeten bijsteken. Hij moet over de kandidatuur van Janssens een advies geven aan Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Paul Van Grembergen (Spirit), want die beslist uiteindelijk over de benoeming van Janssens. En daar hapert een en ander.
Voor zijn oordeel over een burgemeesterskandidatuur, dat volgens Paulus’ kabinetschef Anne Verlinden nooit openbaar wordt gemaakt, houdt de gouverneur van Antwerpen niet alleen rekening met een aantal wettelijke en andere evidente criteria, zoals de bestuurlijke ervaring en de handtekeningen van een meerderheid van de gemeenteraadsleden uit de fractie van de betrokken kandidaat. In het dossier voor de minister moet ook een advies van het Antwerpse parket zitten, dat eventuele strafrechtelijke bezwaren wegneemt. In het geval van Patrick Janssens had Paulus dat advies tijdens de paasdagen nog altijd niet gekregen.
GERECHTELIJKE ONDERZOEKEN
De vraag om een advies van het Antwerpse parket heeft totnogtoe de gebruikelijke weg gevolgd. Na de voordracht van Janssens richtte Paulus zich tot procureur-generaal Christine Dekkers van het Antwerpse hof van beroep en die speelde de vraag op haar beurt door aan procureur Bart Van Lijsebeth. Eind vorige week luidde het in zijn omgeving alvast dat het parket ‘niet zonder enig voorbehoud’ een advies zou formuleren.
Dat voorbehoud houdt verband met een aantal gerechtelijke onderzoeken die tijdens de voorbije Antwerpse bestuurscrisis zijn gestart en waarin de naam van Janssens is gevallen. Dat betekent geenszins dat er staalharde aanwijzingen zouden zijn voor zijn betrokkenheid of verantwoordelijkheid, maar juist hierover moet het parket nog uitsluitsel geven.
Twee onderzoeken vinden hun oorsprong in klachten van het Vlaams Blok. Het ene slaat op de intussen geannuleerde aankoop door de stad van een gebouw van de vzw Socialistisch Patrimonium aan de Antwerpse Everaertstraat. Hiermee was een bedrag van 675.000 euro gemoeid. Het andere onderzoek heeft betrekking op de aanwending van ‘beleidsversterkende’ middelen van de vzw Stedelijke Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen, voor onder meer de aanwerving van medewerkers van schepenen, die ook partijpolitieke opdrachten zouden hebben vervuld.
Een derde gerechtelijke enquête houdt verband met het stedelijk informaticacentrum Telepolis en past in het onderzoek naar het misbruik van overheidsmiddelen door voormalig stadssecretaris Fred Nolf en zijn twee geschorste ex-collega’s, adjunct-secretaris Freddy Vandekerckhove en stadsontvanger Roger Bekaert. Janssens zat tot nu toe de raad van bestuur van Telepolis voor en keurde in die hoedanigheid begrotingen en rekeningen van de vzw goed. Tegelijkertijd was hij ondervoorzitter van de intercommunale Centrum voor Informatica Provincies Antwerpen en Limburg (CIPAL), die een participatie in Telepolis heeft en die recentelijk het bezoek kreeg van het Turnhoutse gerecht na klachten over fraude.
Wegens al die gerechtelijke initiatieven stuurde het Vlaams Blok een verzoekschrift van 28 bladzijden naar gouverneur Paulus om aan te tonen dat Janssens ‘moreel niet geschikt’ zou zijn voor het burgemeesterschap. Maar volgens Antwerpse SP.A-kopstukken dient dat alleen maar een ‘operatie beschadiging’ door het Blok en is Janssens in geen enkel onderzoek persoonlijk geviseerd. In het Telepolis-dossier gaf hij bovendien rugdekking aan directeur Peter Crombecq, toen die op 17 maart zelf met bewijzen van enkele verdachte aankopen naar het parket stapte.
Maar indien het Antwerpse parket in zijn advies een formeel voorbehoud zou maken, is een snelle benoeming van Janssens tot burgemeester niet zonder nieuwe politieke en bestuurlijke risico’s voor de stad. In Antwerpen zitten sommigen daarom duidelijk met een ei. Dat mag ook blijken uit het feit dat uittredend burgemeester Leona Detiège, ondanks andersluidende berichten, haar ontslag nog altijd niet officieel heeft ingediend bij gouverneur Paulus. Of dat dan niet nodig is om de weg vrij te maken voor Janssens? ‘Wettelijk is dat geen vereiste. Alleen om tijd te winnen, zijn we al begonnen met de evaluatie van haar kandidaat-opvolger’, luidt het bij kabinetschef Verlinden. Die ambtelijke uitleg moet kennelijk ook de ongerustheid over de afloop van de opvolgingsprocedure temperen. En anders zou Antwerpen straks natuurlijk helemaal geen burgemeester meer hebben.
Patrick Martens
