Man pest ex door pikante beelden op internet te plaatsen: ‘wraakporno’ komt ook in België steeds vaker voor. Hoe krijgt de politie greep op de anonieme daders?
Het was geen alledaags thema waarover het Britse Hogerhuis zich de voorbije weken mocht buigen. De eerbiedwaardige lords namen het fenomeen wraakporno onder de loep. Resultaat: een advies dat door de regering-Cameron eerstdaags in een nieuwe strafwet wordt gegoten. Het wetgevend initiatief kwam er nadat vrouwenbewegingen en internetwaakhonden aan de alarmbel hadden getrokken. Niet alleen in Groot-Brittannië overigens, want wraakporno kent geen grenzen. Wereldwijd zouden meer dan 3000 websites wraakporno tonen, het cijfer komt van een gespecialiseerd advocatenbureau in de Verenigde Staten waar revenge porn ook al een hot item is.
De naam laat weinig aan de verbeelding over. Meestal is het de man die zijn gram haalt door pikante foto’s of video’s van zijn ex online te plaatsen. Vaak zit de rancune zo diep dat hij ook de contactgegevens te grabbel gooit, zodat het slachtoffer een stroom van schaamteloze voorstellen over zich heen krijgt. De gevolgen kunnen desastreus zijn, zeker nu het internet dankzij tablets en smartphones overal en altijd beschikbaar is. Nieuwe relaties springen af, carrières worden gefnuikt. In Groot-Brittannië, Amerika en Japan pleegden al verschillende slachtoffers zelfmoord. Intussen zijn ook schimmige internetbedrijven opgedoken die slachtoffers chanteren door aan te bieden om pikante content tegen grove betaling te verwijderen.
Verschillende landen, waaronder Groot-Brittannië en Duitsland, overwegen hun wetgeving aan te passen. In Amerika hebben intussen al twaalf staten specifieke wetten op wraakporno goedgekeurd. Zo werd in Texas een man veroordeeld tot het betalen van 500.000 dollar schadevergoeding. Het feit dat hij de beelden ook zonder toestemming van zijn ex had gedraaid, gold als verzwarende omstandigheid. Het verst gaat Israël, waar de Knesset in januari een nieuwe wet op ongewenste intimiteiten goedkeurde. Wie zonder toelating van de afgebeelde persoon compromitterende foto’s verspreidt, kan een celstraf tot vijf jaar krijgen.
Bel me voor seks
Wraakporno in België? Het begrip is nog weinig gangbaar, maar het fenomeen bestaat. Drie jaar geleden al verscheen een 28-jarige man uit Aartselaar voor de Antwerpse strafrechter, nadat hij naaktfoto’s van drie ex-liefjes op het web had gegooid, compleet met denigrerende commentaar. Dat de foto’s in harmonieuzere tijden met toestemming werden gemaakt, kon de rechter niet vermurwen, net zomin als het argument dat de dader ongelukkig was over de manier waarop hij werd gedumpt. Hij kreeg een jaar cel plus een fikse boete.
‘Het is een bekend fenomeen’, beaamt commissaris Walter Coenraets van de Computer Crime Unit van de Federale Politie. ‘De klachten komen bij onze regionale centra binnen, soms verschillende per week. Gewoonlijk begint het zo: een man maakt een vals profiel aan en plaatst foto’s of video’s van zijn ex op een pornosite. “Bel me voor seks”, zet hij erbij, met het gsm-nummer van de vrouw. Voor veel slachtoffers begint dan een ware nachtmerrie, ze worden constant gebeld door mannen op zoek naar seks. Ik ken zelf geen geval, maar het verbaast me niet als ik lees dat er in het buitenland al zelfmoorden van gekomen zijn.’
Een van de pijnpunten in de strijd tegen wraakporno is de bewijslast. Daders maken handig gebruik van de anonimiteit eigen aan het internet. Een van de aanbevelingen van het Britse Hogerhuis luidt dat sociale media verplicht moeten worden de identiteit van hun gebruikers te controleren en desgevraagd bekend te maken aan de politie. Nood aan nieuwe wetgeving? Walter Coenraets ziet in België geen urgentie. ‘Het bestaande arsenaal geeft ons voldoende armslag om wraakporno aan te pakken. Meestal plakken we er de kwalificatie stalking op, een klassiek misdrijf waar het strafwetboek zwaar aan tilt. Als de beelden zonder toestemming werden gemaakt of verspreid, komt ook de privacywetgeving met het recht op afbeelding in het geding. Feit is dat de parketten er een prioriteit van maken, dit soort klachten wordt zelden of nooit geseponeerd. Anonimiteit van de sociale media? Ik zie het probleem niet meteen. Belgische providers verlenen altijd medewerking als we via een magistraat de naam achter een account opvragen, en ook Facebook en Twitter werken vlot mee. De Telecomwet van 2005 heeft trouwens op dit fenomeen geanticipeerd. Zodra de kwalificatie stalking geldt, kan het parket zonder tussenkomst van de onderzoeksrechter de historiek van een nummer of account opvragen.’
DOOR ERIK RASPOET, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
In Groot-Brittannië, Amerika en Japan pleegden al verschillende slachtoffers van wraakporno zelfmoord.
