De nieuwste bundel getuigenissen van het luisternetwerk bevat 21 Franstalige en 15 Nederlandstalige verhalen. Een bloemlezing.

Chronisch zieken Een vakbondsman signaleert dat de strijd tegen sociale fraude er soms voor zorgt dat sociaal zwakkeren in een armoedespiraal terechtkomen. Het gaat vooral om mensen die chronisch ziek zijn en een uitkering krijgen van het ziekenfonds of het RIZIV.’Soms gebeurt het dat die mensen na verloop van tijd een aantal dagen werken om uit te proberen of het hen nog zou lukken’, legt de vakbondsman uit. ‘Normaal moeten ze daarvoor toestemming hebben van de medisch adviseur, maar deze groep is niet altijd op de hoogte van de technische en complexe wetgeving.’

Resultaat? Het ziekenfonds moet dan van het RIZIV niet alleen de dagen waarop gewerkt werd terugvorderen, maar ook alle uitkeringen vanaf de eerste werkdag tot op het moment van de kennisgeving of tot op het moment waarop het ziekenfonds de zogenaamde ‘fraude’ ontdekt.’Het gaat om enorme bedragen’, zegt de vakbondsman. ‘Ik begeleid momenteel een man die één dag probeerde mee te draaien, en nu een terugvordering van 24.000 euro krijgt. Dat hij voor die ene dag geen uitkering krijgt, is logisch. Maar dat hij alle uitkeringen van de voorbije jaren moet terugbetalen, is dat niet. Het gaat hier om mensen die zoiets helemaal niet kunnen betalen. En ze kunnen of mogen ook niet werken.’De vakbond stapt in zo’n geval naar de arbeidsrechtbank, maar de procedure duurt minstens een jaar, vergt veel administratief werk en geeft bovendien geen garantie op een goede afloop.

Zelfstandigen

Een socialezekerheidskantoor voor zelfstandigen meldt dat het aantal zelfstandigen dat onder de armoedegrens leeft, stijgt. Dat thema ligt moeilijk bij de publieke opinie – van zelfstandigen wordt nu eenmaal vaak gezegd dat ze wel een laag inkomen hebben maar veel in het zwart incasseren. Volgens het socialezekerheidskantoor ziet de praktijk er anders uit. ‘Heel wat zelfstandigen leven onder de armoedegrens. Dat komt omdat de instroom in het ondernemerschap veel te vrijblijvend is. Zelfstandige zijn is steeds vaker een keuze van de laatste mogelijkheid. Maar eenmaal zelfstandig is er geen vangnet meer.’ Starters moeten dan ook beter voorbereid worden op wat hen te wachten staat, vindt het kantoor.

Computerlozen

Uit een groepsgesprek met drie moeders die in armoede leven, blijkt dat leraars er al te vaak van uitgaan dat elke leerling thuis een computer heeft. De drie moeders vinden het belangrijk dat hun kinderen kunnen volgen op school, en wringen zich in bochten om de pc en bijbehorende software te kunnen afbetalen. ‘Leraren staan er niet bij stil wat we moeten doen om zo’n computer te hebben. En dan komt je kind ’s avonds thuis met huiswerk waarvoor het een printer nodig heeft. Ik kan met mijn weekbudget niet altijd zomaar ongepland een inkt-patroon kopen.’Sommige scholen bieden de mogelijkheid om het huiswerk op cd-rom naar school mee te nemen en het daar af te printen. ‘Maar dan moet je kind dus voor de hele klas toegeven dat zijn ouders geen geld hebben. Die schaamte wil ik mijn kind besparen.’