Honderden meisjes per jaar krijgen in België een operatie om hun maagdenvlies te herstellen. Vaak uit angst voor eerwraak. Onder meer bij gynaecologe Marleen Temmerman.

In de Vrouwenkliniek van het universitair ziekenhuis in Gent zit de gang vol vrouwen van alle kleuren. Dokter Marleen Temmerman en haar medewerkers spreken hen vertrouwelijk toe en loodsen hen vriendelijk naar gynaecologenstoel of verloskamer. Onder hen zijn er regelmatig meisjes die hun maagdenvlies laten herstellen. Marleen Temmerman: ‘Ik doe er dertig per jaar, en dat aantal stijgt nog. Het is een kleine operatie onder volledige narcose. Ze betalen 650 euro, maar krijgen het meeste terugbetaald. Bij het Riziv valt het onder de algemene code voor ingrepen in de vagina. Daarnaast schrijf ik ook regelmatig maagdelijkheidsattesten uit, ook al zijn ze geen maagd meer. Dat is valsheid in geschrifte, ja, maar het is voor een goed doel.’ De meisjes geven meestal ook een vals adres op om geen ziekenhuisfacturen thuis te krijgen.

De moslima’s komen meestal kort voor hun huwelijk in paniek aan, omdat ze tijdens de huwelijksnacht moeten bloeden als teken van maagdelijkheid, zo niet dreigt de schande. In sommige landen moet men zelfs nog de bebloede lakens aan de familie tonen. Dokter Temmerman is lang niet de enige die maagdenvliezen herstelt en schat dat het om honderden meisjes per jaar gaat in België. De Wellnesskliniek van plastisch chirurg Jeff Hoeyberghs in Genk doet er alvast ook een dertigtal per jaar. Op de website wordt er reclame voor gemaakt: ‘ Niet deelnemen, kan verregaande represailles hebben voor het meisje en de familie’. Er zijn drie opties. Eenvoudig herstel: het samenbrengen van de ‘hymenresten’ zo kort mogelijk voor de geslachtsdaad (1800 euro). Alloplant: het inbrengen van biomateriaal (2100 euro). En een hymenreconstructie: een ‘grote ingreep’ waarbij een snede wordt gemaakt en daarna beide zijden aan elkaar worden gehecht (ook 2100 euro).

Volgens Nederlands onderzoek bloedt 44 procent van de vrouwen sowieso niet tijdens de ontmaagding. Nederland wil de hersteloperaties zelfs verbieden. Dokter Temmerman: ‘Daar ben ik tegen. Maar ik zou er ook nooit reclame voor maken zoals de Wellnesskliniek. Het is een ingreep die medisch niet nodig is, en ook technisch lukt dat naaien niet altijd goed. Helaas kunnen we niet opvolgen hoeveel meisjes daarna ook écht bloeden en of hun man het bedrog niet ontdekt. De oplosbare draadjes blijven toch een paar weken zichtbaar. Het houdt ook de mythe van het maagdenvlies in stand. Dat is in werkelijkheid maar een slijmvliesplooi of hymen, en veel maagden bloeden inderdaad niet tijdens de eerste penetratie. Kortom, het druist in tegen mijn principes en het klinkt hypocriet, maar als dokter doe ik het toch om wanhopige meisjes in nood te helpen. Meestal gaat het om preventie van eerwraak. En ik heb al slachtoffers van eergeweld in het ziekenhuis moeten opnemen.’

ONBEVLEKTE ONTVANGENIS

Dokter Temmerman praat eerst lang met de meisjes over mogelijke alternatieven. Soms geeft zij hen een vaginale zetpil mee, die gevuld is met een karmijnrode kleurstof. Een moderne variant op de sponsjes met kippenbloed die sommige vrouwen traditioneel inbrengen om een ontmaagding te faken. Of ze gebruiken trucs om net tijdens de huwelijksnacht te menstrueren (zoals kort ervoor met de pil stoppen). De meisjes zitten op de wip tussen twee culturen, maar de obsessie voor het maagdenvlies betekent niet dat ze geen seks hebben, zij het zonder penetratie. Volgens de Free Clinic in Brussel zijn er elk jaar een aantal meisjes die zo ‘onbevlekt’ zwanger worden. Omdat na een vrijpartij zonder penetratie de krachtigste spermacellen toch hun weg naar binnen gevonden hebben tot bij de eicel. Waarna de jongen het meisje van ontrouw verdenkt.

Marleen Temmerman is nu ook SP.A-senator en lid van de adviescommissie voor gelijke kansen, waarin hoorzittingen over eergerelateerd geweld gepland zijn. ‘Duizenden vrouwen hebben daarmee te maken. Het stoort mij dat er in België zo weinig informatie over is en zo weinig aan gedaan wordt. Maar anderzijds mogen wij ook niet te veel met het vingertje staan zwaaien en is het ook aan die allochtone meisjes zelf om hun strijd voor emancipatie te voeren. Voor hen moet de tweede feministische golf nog beginnen. Vergeet niet dat in de generatie van onze ouders voorhuwelijkse seks of zwangerschap ook nog een schande was voor de familie. Die vrouwen werden soms ook gedwongen tot een huwelijk tegen hun wil of tot een anonieme bevalling in Noord-Frankrijk. Ik heb zelfs onlangs nog een katholiek meisje geopereerd dat absoluut als maagd in het huwelijk wou.’