Maatregelen tegen de klimaatopwarming zullen maar doeltreffend zijn als ze rekening houden met het gedrag van de mensen.
Het is verbazingwekkend hoe naïef mensen kunnen zijn die strijden voor een beter leefmilieu. In debatten over de strijd tegen de klimaatopwarming sommen vooral vertegenwoordigers van ngo’s dikwijls een rist veelbelovende burgerinitiatieven op. Jammer genoeg houden ze zelden rekening met het gegeven dat geëngageerde burgers een minderheid vormen, en dat de meerderheid routinebeesten zijn die zich niets aantrekken van de mogelijk nefaste invloed van het klimaat op hun leven en dat van de volgende generaties. Ze blijven ongegeneerd met de wagen van de bakker naar de beenhouwer rijden, zelfs als die amper tweehonderd meter van elkaar liggen. Ze blijven grote lappen vlees eten, en zelfs op mooie nazomerdagen de verwarming vrij hoog draaien, want een trui is toch zo onhandig om in rond te lopen. Zolang de massa niet meebeweegt in de richting van duurzame maatregelen, zullen inspanningen om het gedrag van burgers te veranderen niet de schaal bereiken die nodig is om een effect op de leefomgeving te hebben.
Dat inzicht is doorgedrongen tot de bladzijden van Nature. Wetenschappers waarschuwen ervoor dat klimaatmodellen die geen rekening houden met menselijke aanpassingen, belangrijke aspecten van de situatie kunnen missen. Want mensen gaan zich natuurlijk wel aanpassen aan de veranderingen in hun leefomgeving, zoals grotere droogtes of zwaardere overstromingen. Dat zijn echter geen preventieve handelingen om een verdere opwarming te vermijden, maar ontwijkingsreacties om de gevolgen ervan te omzeilen.
Het betreft uiteraard complexe interacties. Het debat over de vraag of het wenselijk is om nieuwe versies van oude technologieën te promoten – denk aan fracking om nieuwe voorraden van fossiele brandstoffen, de voornaamste producenten van extra broeikasgassen, aan te boren – of om kernenergie nieuwe kansen te geven, kan de toekomst van ons klimaat in verschillende richtingen sturen. De boutade wil dat als de wereld een halve eeuw geleden geen grootschalig moratorium tegen kernenergie was gestart, er nu geen globale klimaatopwarming zou zijn.
Mensen kunnen migreren als reactie op drastische veranderingen in hun leefomgeving, of gaan vechten. Voor sommige analisten is het geen toeval dat de revoltes en fundamentalistische oorlogen die de laatste jaren zo de aandacht trekken, zich vooral afspelen in regio’s die al met droogte en dreigend watertekort te kampen hebben. Geen rekening houden met menselijke reacties in klimaatmodellen is vergelijkbaar met een brug bouwen zonder rekening te houden met het verkeer dat er overheen moet, besloot Nature.
De recente revoltes en oorlogen spelen zich af in regio’s die met droogte te kampen hebben.
