Op zijn 13e verkocht hij zijn eerste pistool, op zijn 28e leverde hij het wapen waarmee veearts-keurder Karel Van Noppen werd doodgeschoten. Hij was bijna 30 toen hij werd opgepakt. Nu is Carl De Schutter 43 jaar en zit hij nog altijd in de cel. Albert Barrez (51), die op 20 februari 1995 in Wechelderzande de trekker overhaalde, is in juli voorwaardelijk vrijgelaten. Tussenpersoon Germain Daenen (49) kwam twee maanden eerder voorwaardelijk vrij. Opdrachtgever Alex Vercauteren (56) hoopt eind dit jaar met enkelband vrij te komen.
Germain Daenen en Albert Barrez, die net als Carl De Schutter in 2002 zijn veroordeeld tot 25 jaar celstraf voor hun aandeel in de moord op veearts Karel Van Noppen, hebben de gevangenisdeur al achter zich dichtgetrokken. Alex Vercauteren, de enige die levenslang kreeg, hoopt op een enkelband. En De Schutter zelf? Die ziet ieder verzoek om peniten-tiair verlof afgewezen worden en blijft dus in zijn Hasseltse cel. ‘Ach, Barrez’, zucht De Schutter. ‘Ik ben blij voor hem. Hij heeft zich erin laten meeslepen. Met Daenen heb ik het moeilijker. Nog altijd blijft hij zijn aandeel ontkennen, net als Vercauteren. Ze weten wel beter. Ik weet wel beter. Ik heb het al gezegd: het ging niet om Vercauteren alleen, ze waren met meerderen. Maar alleen Vercauteren is er als opdrachtgever voor moeten opdraaien. Justitie had haar werk beter moeten doen.’
Toen De Schutter in augustus zijn opwachting zou maken bij de rechter in kort geding naar aanleiding van de onderbroekenzaak ( zie kader), had hij een lang discours van vijf bladzijden voorbereid. Maar er liep iets mis met het vervoer. De Schutter mag immers niet in een gewone combi van de gevangenis naar de rechtbank worden overgebracht. Voor het vervoer van ‘gevaarlijke’ mannen is de Directie Speciale Eenheden (de DSU, het vroegere speciale interventie-eskadron van de federale politie) verantwoordelijk. Die was te laat op de hoogte gebracht en kon de zaak niet meer in 24 uur geregeld krijgen. In dat bijgevolg nooit voorgelezen discours klaagt De Schutter behalve over het onderbroekentekort over nog een drietal andere zaken. Zo is er de kan-tinelijst. Gedetineerden kunnen via de kantine persoonlijke spullen bestellen zoals shampoo en scheerschuim, maar ook beleg, groenten en fruit. Die producten worden door de gevangenis bij Delhaize besteld. De prijs van die producten – ook de dagverse producten – wordt door de gevangenis echter maar één keer per jaar in een kantinelijst vastgelegd. Dit jaar was dat op 5 maart. Met als gevolg dat de gevangenen hartje zomer 2,59 euro betalen voor een kilogram tomaten, terwijl de werkelijke dagprijs op dat moment 0,65 euro is. Dat is onredelijk, vindt De Schutter. ‘Net zoals het feit dat de telefoontarieven 250 procent duurder zijn dan in de gewone telefooncellen. 13 procent daarvan vloeit terug naar de gevangenis, de rest gaat naar de NV Sagi.’
De gedetineerden wilden ook de aandacht vestigen op een, volgens hen, bedenkelijke praktijk: in de werkplaats van de gevangenis van Hasselt hebben ze de opdracht gekregen om scharen uit hun plastic verpakking met ‘made in China’ te halen en opnieuw te verpakken in een hoes met ‘made in Belgium’ op.
‘Ik ben fout geweest. Wat ik gedaan heb, heb ik gedaan’, zegt De Schutter. ‘Ik heb mijn straf verdiend en ik zal die uitzitten. In menselijke omstandigheden. En ja, als het daarop aankomt, ben ik een vervelend mannetje.’
Mevrouw Myriam Coucke, directeur van de gevangenis van Hasselt, ‘verkiest niet te reageren’.
De Schutter blijft wel reageren en procederen. Zijn verzoek om penitentiair verlof of een uitgaansvergunning wordt stelselmatig geweigerd. De laatste keer was eind augustus 2009. De Schutter komt niet in aanmerking voor voorwaardelijke vrijlating of een uitgaansvergunning omdat er gevaar op recidive is, besloot de bevoegde Dienst Detentiebeheer. Hét argument voor de weigering is het feit dat hij de moord op Karel Van Noppen heeft voorbereid toen hij in halve vrijheid was en dat de moord zelf op de dag van zijn voorwaardelijke invrijheidstelling werd gepleegd. Iets waar hij, zo lijkt het logischer, al voor zou moeten zijn gestraft bij de bepaling van de strafmaat in de zaak-Van Noppen. Maar de kans op recidive is en blijft een legale reden om elk uitgaansverzoek, en zeker een voorwaardelijke invrijheidstelling (V.I.), te weigeren.
De Schutter is niet de enige die geen V.I. krijgt. Liefst 23 procent van de langgestraften (gevangenisstraf langer dan 3 jaar) die in 2007 vrijkwamen, had hun volledige straftijd moeten uitzitten. De Schutter heeft nu een advocaat in de arm genomen: Jef Vermassen.
Justitie vreest bovendien dat De Schutter zich aan de verdere strafuitvoering zal onttrekken. Als bewijs daarvan wordt ook naar de periode voor de moord op Van Noppen verwezen, toen hij tijdens de voorwaardelijke invrijheidstelling naar Frankrijk was getrokken. Het relaas van die verhuizing staat uitgebreid beschreven in het psychologisch verslag van juni 2008 waarin verwezen wordt naar het rapport van maatschappelijke begeleiding van 1996, de periode waaraan het rapport nu refereert. ‘… de justitieassistent schrijft dat de samenwerking met betrokkene correct verloopt. Betrokkene zou zich enkel hebben gestoord aan de voorwaarde van verbod op alcoholmisbruik.’
In de volgende passage uit het verslag van augustus 2009 wordt gemotiveerd waarom De Schutter de deur absoluut niet uit mag. ‘Tijdens de huidige detentie hadden bovendien verschillende incidenten plaats waaruit duidelijk de onbetrouwbaarheid van betrokkene is gebleken. Naast ernstige vermoedens van ontvluchtingsplannen in 2003 werd hij ook herhaaldelijk in het bezit gevonden van een gsm-toestel.’
De Schutter geeft het toe: in 1999 en in 2000 zijn in het totaal drie gsm’s in zijn cel gevonden. Tien jaar geleden dus. Hij werd er toen intern voor gestraft. Wat de ‘ernstige vermoedens van ‘ontvluchtingsplannen’ betreft, heeft de federale politie na intensief onderzoek alleen maar kunnen concluderen dat het om een kwakkel ging.
Jacques Monsieur
De Schutter heeft al 11 jaar van zijn celstraf uitgezeten – de 3 jaar die hij in Frankrijk uitzat niet meegerekend. De wereld is in die 14 jaar serieus veranderd. Toch blijven de politiediensten De Schutter in verband met allerlei andere zaken verhoren. Oude contacten mogen dan al verwaterd zijn, De Schutter was in de tijd waarin hij als wapenhandelaar werkte wel erg goed op de hoogte van het reilen en zeilen van alles wat legaal en vooral illegaal was. Zijn vriendenkring in dit milieu van ‘ons-kent-ons’ breidde zich uit tot over de grenzen. Ooit kocht hij een jeep van de pas in Amerika aangehouden Belgische informant/spion/wapen-handelaar Jacques Monsieur. En zijn grootste zakenpartner was wapenhandelaar Leon Ivens in Sint-Niklaas . Het loutere feit dat Carl De Schutter bij Ivens over de vloer kwam, leidde ertoe dat in 1997 – op aangeven van de Britse geheime diensten MI5 en MI6 – meer dan 40 ton wapens in Ivens’ zaak in beslag werden genomen. Ivens speelde zijn vergunning kwijt en moest zijn handelszaak sluiten. De man en zijn zoon Ludwig hebben ondertussen wel het gelijk aan hun kant gekregen. Ze werden vrijgesproken. De wapens en hun vergunning kregen ze terug. Vader en zoon Ivens eisten daarop een schadevergoeding van 2,5 miljoen euro voor de tien jaar dat hun handel gesloten was en hun vergunning ingetrokken. Vorig jaar werd het vonnis uitgesproken: de zaak is verjaard. Het proces over de legitimiteit van de wapens had zo lang geduurd dat de wettelijke termijn op schadevergoeding verlopen was. Vader en zoon gaan in beroep.
De Schutter was ook een goede ‘kennis’ en zakenpartner van Geza Mezösy. Het was Mezösy – bijgenaamd ‘de Kleine’ – die De Schutter het wapen leverde waarmee Karel Van Noppen door Albert Barrez werd vermoord. De naam van Mezösy kwam in het dossier-Van Noppen bovendrijven toen in het handschoenenkastje van de BMW van De Schutter een notaboekje werd gevonden van een hotel in Kroatië. Onderzoek wees uit dat De Schutter daar een kamer had gedeeld met Geza Mezösy, een naam die in de internationale wapentrafiek klinkt als een klok. Onmiddellijk na de moord op Van Noppen vluchtte Mezösy naar Zuid-Afrika, maar dat heeft hem uitgeleverd. Hij werd in ons land vervolgd voor 614 ton wapens die vanuit België naar oorlogsvoerende landen zouden zijn geëxporteerd. Mezösy belandde hier voor korte tijd in de cel. Waar hij nu is, weet niemand. Ook, naar eigen zeggen, Carl De Schutter niet. De vriendschap met Mezösy – en vriendschappen in dat milieu kunnen lang duren – blijft verdacht.
Speurders horen De Schutter nog altijd geregeld uit over criminele feiten waarvan ze vermoeden dat hij er meer van weet. Een van de meest markante daarvan is de moord op rijkswachter Peter De Vleeschauwer. Deze rijkswachter werd eind 1996 uit de rijkswachtkazerne van Sint-Niklaas ontvoerd en letterlijk geëxecuteerd. Dat de naam van De Schutter in dit onderzoek naar boven zou komen drijven, mag niet verwonderen. Zo zou het wapen waarmee De Vleeschauwer doodgeschoten is, meer dan waarschijnlijk van Carl De Schutter afkomstig zijn. En De Schutter had contact met een aantal onfrisse mensen die De Vleeschauwer ook kende. ‘Het is meer dan mogelijk dat het (rijkswacht)wapen waarmee hij vermoord is, door mijn handen is gegaan. Alleen was dat toen de gewoonste zaak van de wereld. In beslag genomen wapens of politiewapens die uit roulatie werden genomen, kregen een speciale inscriptie en werden via erkende wapenhandelaars gewoon weer in het circuit gebracht. Op die manier heb ik, als erkend wapenhandelaar, duizenden wapens legaal gekocht en weer doorverkocht. Dat een aantal wapens daarvan in het illegale circuit is terechtgekomen, dat zal wel. Nu wordt dat soort wapens vernietigd, toen was dat niet het geval. De speurders die mij zijn komen verhoren daarover hebben mij ook een aantal vragen gesteld over mensen die als verdachten op hun lijstje staat. Van een daarvan kreeg ik kippenvlees. Ik kan je garanderen dat, als die gangster achter de moord op de rijkswachter zit, de zaak nooit opgelost zal geraken.’
De Schutter werd zelfs verhoord over de moord op André Cools. In het woonblok waar Cools’ vriendin een appartement had, woonde ook een vriend van De Schutter. Zo was zijn wagen geregeld in de buurt gezien. Nadat De Schutter in het kader van de huurmoord op Van Noppen was opgepakt, was er even de overtuiging dat ook hij met die moord te maken had.
En de speurders blijven De Schutter maar ondervragen. Zo zijn er in 1989 wapens vanuit Cambodja via Kroatië naar Rwanda gesmokkeld. Kennelijk is het gerecht nog altijd op zoek naar diegene die in Cambodja die partij oorlogswapens heeft opgehaald. De Schutter zou er meer over kunnen weten, maar hij ontkent. ‘Wapenhandel is een verhaal van evenwicht, van geven en nemen. Een wapenhandelaar levert oorlogswapens aan partij A en zijn collega zorgt ervoor dat partij B ook wordt bevoorraad. Zo gaat dat. Zodra een wapenhandelaar zijn wapen heeft verkocht, heeft hij er geen controle meer over. Neem bijvoorbeeld de kalasjnikov, het sterkste en meest solide machinegeweer ter wereld, niet kapot te krijgen. In 1997 vierde men het vijftigjarige bestaan van de AK47. Na vijftig jaar waren er officieel – en dat benadruk ik – 70 miljoen kalasjnikovs in de fabriek geproduceerd. 50 jaar zijn 18.250 dagen. 70 miljoen wapens delen door 18.250 dagen (weekends meegerekend) geeft 3835. Gedurende 50 jaar zijn er elke dag 3835 wapens geproduceerd. Enig idee waar dat naartoe blijft gaan? Er wordt heel veel over drugs gesproken, maar de wapenhandel wordt nog altijd getolereerd…’
DOOR DeSIREE DE POOT
‘Het is meer dan mogelijk dat het wapen waarmee Peter De Vleeschauwer vermoord is, door mijn handen is gegaan. Alleen was dat toen de gewoonste zaak van de wereld.’
