Hubert van Humbeeck

Er werd vorige week bij de voorstelling van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging aan herinnerd dat de eerste uitgave van dat werk vijfentwintig jaar geleden werd gepresenteerd door de toenmalige minister voor Nederlandse Cultuur en Vlaamse Aangelegenheden. Dat was in die tijd de CVP’er Jos Chabert, en die oefende zijn bevoegdheden vanzelfsprekend uit in het kader van de Belgische regering. Het woord federaal, en wat men zich daarbij voorstelde, was in het begin van de jaren zeventig in de Wetstraat nog een woord dat slechts in achterkamers en dan nog fluisterend werd uitgesproken.

Een kwarteeuw later was de uitgever van de encyclopedie te gast in het gebouw van het Vlaamse parlement, en kreeg de Vlaamse minister-president het eerste exemplaar overhandigd. Gelegenheidstoespraken werden gehouden door de voorzitter van dat Vlaamse parlement, Norbert De Batselier, en de Vlaamse minister van Onderwijs, Eddy Baldewijns – toevallig overigens twee socialisten. Er was lof voor de voorganger van Baldewijns, Luc Van den Bossche, nog een socialist, die het hele project financieel mogelijk maakte. De nieuwe uitgave oogt, tussen twee haakjes, wetenschappelijk en informatief solider dan de eerste; er is met een opener blik aan gewerkt.

Er is in die tijdspanne dus wel degelijk iets veranderd in België, en algemeen wordt aanvaard dat die ontwikkeling haar eindpunt niet heeft bereikt. Vlaams minister Wivina Demeester weet, volgens de krant De Standaard, dat haar partij niet in een volgende federale regering stapt als die geen afspraken maakt over verdere, forse stappen in de staatshervorming. Ze zei dat in de rand van een symposium over fiscale autonomie, waar ook medewerkers van Franstalige universiteiten voor een nieuwe design van het federalisme pleitten – waarbij het gewicht zich van de federale overheid naar de deelstaten zou verplaatsen.

Toch is er dezer dagen sprake van een bijna Babelse spraakverwarring tussen Noord en Zuid, u leest daar verderop in dit blad meer over. Franstalige politieke partijen stellen het in de aanloop van de verkiezingscampagne graag zo voor, alsof de druk van het Vlaams Blok de andere Vlaamse partijen over de grens duwt van wat politiek oirbaar is. Niemand zal ontkennen dat het succes van extreem-rechts de anderen heeft aangezet tot nadenken over hun manier van werken en hun prioriteiten. Er wordt, concreet, meer gelet op wat de man in de straat bekommert. De aanzet die, bijvoorbeeld, is gegeven voor wat misschien ooit een echt stedelijk beleid wordt, is daar een gevolg van.

Maar wat het samenleven van de gemeenschappen betreft, is het de logica der dingen dat er wordt gezocht naar een ordening die beter aansluit bij de realiteit van het land. Die logica hebben de Franstaligen trouwens zelf mee in de hand gewerkt; daar hoeven ze zich niet over te beklagen. Enkele dagen geleden nog trok een ULB-prof aan de alarmbel over de houding van haar studenten tegenover het Nederlands. Daaruit spreekt onthutsend weinig respect voor het landsdeel, waarvan anderzijds wel veel wordt gevraagd.

In die zin is de wrevel in Vlaanderen begrijpelijk, over de campagne die vooral door de Parti Socialiste tegen het Vlaams Blok wordt opgezet. Het getuigt om te beginnen al van een gebrek aan interesse voor wat er bij ons gebeurt als ze het fenomeen pas ontdekken als het ook bij hen, in Brussel, op de stoep staat. Met daarbij deze gedachte: het komt de PS wellicht goed uit dat ze kan mobiliseren tegen deze, als het ware, buitenlandse vijand. Weg van de schandalen en veel grauwe ellende in de eigen Waalse steden. De mensen daar zouden wel eens vragen kunnen stellen over dat bangelijke cijfer in een document van de christen-democratische studiedienst Cepess – dat de welvaart in Wallonië een derde lager ligt dan in Vlaanderen. Veel dynamiek om daar iets aan te doen, heeft de PS niet aan de dag gelegd. Terwijl die partij het toch overal voor het zeggen heeft.

Desalniettemin ligt daar het antwoord, als de Waalse politiek extreem-rechts buiten de deur wil houden. Want in vijfentwintig jaar is ook dit veranderd: Vlaanderen is zelfbewust geworden. Als dat zelfbewustzijn niet omslaat in arrogantie zal het ook krijgen wat het wil. En daar heeft het Vlaams Blok niets mee te maken – dat levert in de bredere, Europese context tenslotte zelf een achterhoedegevecht.

Hubert van Humbeeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content