Het Antwerpse stadsbestuur levert opmerkelijke inspanningen om de streefcijfers voor diversiteit te halen: een derde van alle nieuwe personeelsleden moet allochtoon zijn. Maar de haven blijft nog achter.
Twee jaar geleden lag het stadsbestuur van Antwerpen onder schot omdat allochtonen er niet of nauwelijks aan de slag konden. In een dossier in Knack werden de schriftelijke proeven door sommigen zelfs omschreven als een methode ‘om allochtone kandidaten te elimineren’. Om een selectieproef voor vuilnismannen door te komen, moest je ook theoretische kennis over de sinjorenstad etaleren (‘ wie is de burgemeester van Antwerpen?‘). Geen wonder dat amper drie procent van de allochtone kandidaten slaagde. De haven werd toen zelfs helemaal ‘ontoegankelijk gebied voor allochtonen’ genoemd. De kritiek leidde tot verbolgen reacties van het stadsbestuur, maar later werd het probleem schoorvoetend toegegeven en volgden initiatieven om het roer om te gooien.
In het nieuwe bestuursakkoord van vorig jaar stond dat het bestuur de diversiteit wil aanmoedigen en dat het personeel een weerspiegeling wil zijn van de bevolking. Daartegenover stond wel de eis dat er geen religieuze symbolen gedragen worden ‘bij rechtstreeks klantencontact’. Dat laatste werd in zeven haasten doorgevoerd in het fameuze ‘hoofddoekenverbod’. Maar wat is er met het hoofdstuk diversiteit gebeurd? Voor het eerst maakt Ronny Holsters, bestuurscoördinator bij personeelsmanagement, nu een duidelijk, gestandaardiseerd overzicht voor álle besturen (stad, OCMW, politie en havenbedrijf), en dat op basis van een telling op 31 december 2007. Die telling zal om de zes maanden worden herhaald. Een stuurgroep en een werkgroep moeten het thema diversiteit permanent opvolgen en stimuleren.
In eerste instantie is er nu met alle besturen een eenvormige definitie van ‘allochtonen’ afgesproken. Grosso modo zijn dat alle mensen met een vreemde nationaliteit (behalve West-Europeanen), en ook Belgen met een vreemde voor- én achternaam (de allochtonen van de tweede en volgende generaties). Blijkt dan uit de recente meting dat alvast de stad en het OCMW serieuze inspanningen leveren. Van de 8257 personeelsleden bij de stad is 7 procent allochtoon, en van de 4632 mensen bij het OCMW is dat 10 procent. De positieve trend blijkt vooral uit de aanwervingen in het tweede halfjaar van vorig jaar: 18 procent van de 503 nieuwe personeelsleden bij de stad en 21 procent van de 230 nieuwkomers bij het OCMW zijn allochtoon. Een op de vijf kortom. Ruim 80 procent werkt wel op de laagste niveaus.
CULTUURVRIJE TEST
Al medio 2007 werd een opmerkelijk experiment opgezet: de alternatieve selectieprocedure voor 153 straatvegers. ‘De aanpak was fundamenteel anders dan bij andere selecties en tegelijk een proefproject voor andere aanwervingen’, aldus Ronny Holsters. De vacature werd bekendgemaakt bij allerlei ’toeleidingsorganisaties’ voor allochtonen, en vervolgens werden twee speciale infosessies voor hen georganiseerd. De juryleden werden geïnformeerd over het aspect diversiteit; er was geen schriftelijke taalkennis meer vereist, en voor het nog resterende, minimale schriftelijke deel werd gewerkt met prenten en meerkeuzevragen. Het eindresultaat was dat van de 862 kandidaten er 56 procent allochtoon was en van de 511 geslaagden 41 procent. Onder de allochtonen was 43 procent geslaagd, dus ruim tien keer meer dan twee jaar geleden.
Momenteel wordt ook de vacature voor polyvalente arbeiders en de aanwerving van jobstudenten volgens dezelfde methode aangepakt. Bij het OCMW was vorige zomer al een derde van alle jobstudenten van vreemde herkomst. Tussen september vorig jaar en maart dit jaar hebben 188 studenten bij de stad stage gelopen, waarvan 35 procent allochtonen. Ronny Holsters: ‘Er wordt voor gezorgd dat er telkens minstens één jurylid is dat een opleiding heeft gevolgd waarin het aspect diversiteit ruim aan bod komt. Elk jurylid krijgt ook een handleiding met veel aandacht voor diversiteit. Een vroegere kritiek was dat allochtonen benadeeld waren omdat sommige vragen typisch over Antwerpen of België gingen. Daarom wordt nu extra aandacht besteed aan de vraagstelling. Daarnaast zijn bij een gespecialiseerde firma cultuurvrije tests aangekocht’.
Het stadsbestuur en het OCMW gaan dus vooruit, maar in het gemeentelijk havenbedrijf werken er slechts 25 allochtonen op 1638 personeelsleden (1,52 procent). Ook bij de lokale politie zijn er volgens de nieuwe definitie maar 34 allochtonen op 2335 personeelsleden (1,45 procent). Daar komen echter alleen mensen met de Belgische nationaliteit wettelijk in aanmerking. De nieuwe cijfers van het stadsbestuur worden trouwens al ‘formeel betwist’ door commissaris François Vermeulen, hoofd van de dienst diversiteit bij de lokale politie, die in zijn korps minstens 51 allochtonen telt (2,2 procent).
Ronny Holsters: ‘De lokale politie heeft in 2007 een wervingscampagne georganiseerd. Daar kwamen meer dan 600 kandidaten op af, waarvan 20 procent allochtonen. Maar bij de 53 geslaagden bleef er maar één allochtone aspirant-agent over. Het is de federale politie die de selectie doet, en daar heeft de lokale politie geen vat op. In het havenbedrijf blijkt het belangrijkste obstakel uit de strenge voorwaarden te bestaan, zoals diplomavereisten en ervaring in de vaart. Op korte termijn worden die voorwaarden herbekeken en versoepeld.’
Worden er streefcijfers gehanteerd?
RONNY HOLSTERS: Het gaat ons om een afspiegeling van de Antwerpse arbeidsmarkt, en daar is ongeveer één op drie personen op beroepsactieve leeftijd van allochtone herkomst. Dat is dus ook ons streefcijfer. Dan hebben we het natuurlijk over de nieuwe instroom, niet over het bestaand personeelsbestand. Voor de 153 nieuwe straatvegers hebben we ons streefcijfer alvast gehaald, en nu moeten we doorzetten.
Als men de jury en de proeven aanpast, is dat dan positieve discriminatie?
HOLSTERS: Er is geen sprake van positieve discriminatie, wel van het wegwerken van drempels voor bepaalde groepen. Om te weten of een straatveger geschikt is, is het niet relevant hem te vragen of de burgemeester Patrick Janssens, Paul Janssens of Piet Janssens heet. Maar wel of hij goed kan vegen of niet. De stad selecteert de beste man of vrouw voor de job. Daar heeft de belastingbetaler recht op. De lat mag niet naar beneden, maar de mensen moeten weten dat ze welkom zijn.
DOOR CHRIS DE STOOP
