De zelfdoding van zijn zoon zorgde voor een oerknal in het leven van Willy Linthout (55). Over het rouwproces dat na zo’n drama volgt, maakte de tekenaar en coscenarist van de kolderieke Urbanus-strips de achtdelige reeks Het jaar van de olifant. Daar krijgt hij nu de Bronzen Adhemar voor.
Willy Linthout was vanaf het begin van zijn carrière een overgangsfiguur. Toen hij de strips van Urbanus begon te tekenen in 1982, was het eigenlijk te laat om nog een monstersucces te boeken met een familiestrip op zijn Vlaams. Linthout had evenwel begrepen dat een bekende Vlaming als hoofdfiguur een marketingvoordeel kon zijn: de BV-strip was geboren. Urbanus zelf werkte al snel mee aan de scenario’s. De reeks groeide in geen tijd uit tot een echte bestseller, met een totale verkoop van miljoenen exemplaren. De teller staat momenteel op 131 albums. In verhouding tot de klassieke strips van Marc Sleen, Linthouts grote voorbeeld, is Urbanus veel stouter en nog surreëler. Maar het valt te betwijfelen of Linthout voor zijn BV-reeks alleen ooit de Vlaamse Cultuurprijs voor Strips zou krijgen.
Linthout experimenteerde al een tijdje met scenario’s voor anderen. Maar het was een persoonlijk drama dat hem ertoe aanzette om zijn medium ook als expressiemiddel voor moeilijker thema’s te gebruiken. Enkele jaren geleden maakte zijn enige zoon een eind aan zijn leven. Linthouts rouwproces kreeg de vorm van een lang verhaal in acht deeltjes: Het jaar van de olifant. Het hoofdpersonage daarin heet Karel en heeft veel gemeen met Willy Linthout. Ook Karel verloor zijn zoon door zelfdoding, ook hij stootte daarna op onbegrip bij zijn omgeving en een erg verschillend rouwproces bij zijn partner. Erg geslaagd in Het jaar van de olifant – dat dit jaar in één band moet verschijnen – zijn de surreële visuele metaforen. Er ontstaat letterlijk een kloof tussen Karel en zijn vrouw, of de gestorven zoon is zichtbaar als de krijtlijn die de contouren van zijn lichaam heeft weergegeven na zijn dodelijke val. Zo brengt Linthout zijn eigen ontreddering tijdens zijn rouwproces over op de lezer. ‘Een aangrijpende en krachtige striproman’, vond de jury van de Vlaamse Cultuurprijs. Verschillende vertalingen zijn al in voorbereiding.
Bij dit soort werk bestaat altijd het risico dat het dramatische onderwerp een jurering positief beïnvloedt. In het juryrapport wordt geprobeerd om aanleiding en strip te scheiden, maar de menselijke stap die Linthout heeft moeten zetten, maakt uiteraard indruk. Toch heeft de reeks ook gematigde kritieken geoogst. De tekenstijl van Het jaar van de olifant ligt bijvoorbeeld dicht bij de kolder van Urbanus. Door potloodschetsen in plaats van afgewerkte tekeningen te publiceren, is de gelijkenis verkleind, maar niet verdwenen. Volgens de ene criticus werkt dat contrast tussen drama en Vlaamse kolder goed, een ander vindt de tekenstijl ongeschikt voor het emotionele verhaal. De samenleving die Linthout in Het jaar van de olifant afschildert, lijkt soms ook erg op het karikaturale Tollembeek zoals het te zien is in Urbanus. In amateurtoneel vind je misschien nog een tirannieke baas die een secretaresse zwanger maakt en dan een huwelijk met een sul voor haar probeert te regelen, maar zulke huizenhoge clichés ontnemen Het jaar van de olifant een deel van zijn onmiskenbare zeggingskracht.
Die zeggingskracht volstond voor de jury blijkbaar wel om Willy Linthout te verkiezen boven de andere genomineerden. Griffo, alias Werner Goelen (59), heeft als tekenaar van historische en science- fictionstrips een stevige reputatie opgebouwd met reeksen als Giacomo C. of Vlad. Hij was vier jaar geleden ook al een keer genomineerd. Ilah, oftewel Inge Heremans (37), was genomineerd voor haar strips over de humor in alledaagse conversaties zoals Cordelia in De Morgen en Mira in Flair.
Gert Meesters
