De mens zal zich nooit volledig kunnen beschermen tegen natuurrampen.

Soms kun je goed zien hoe het nieuws gemaakt wordt. Die vraag van Sigrid Spruyt aan een ‘arts zonder grenzen’ in het rampgebied van Sumatra, met die valse pathetiek in haar ogen: of de man in zijn loopbaan al zo’n grote ramp had meegemaakt?

De man was nog vrij jong, de kans was dus klein. En inderdaad, hij had nog nooit zoiets gezien.

En had hij wél al zoiets gezien, dan was de kans groot dat hij het niet zou hebben verteld. Want ook de hulporganisaties weten tegenwoordig hoe nieuws gemaakt wordt: drama’s moeten altijd gróter zijn, méér doden maken, méér epidemieën in hun zog meeslepen. De mensen raken afgestompt en toch moet de stortingsmachine aangezwengeld worden. En het geheugen van de mensen is kort.

Dus komt er een show op televisie – dat is toch alweer geleden van die crisis toen met de Kosovaarse vluchtelingen. Weer een unieke kans voor pathetiek en gestuurd medelijden, voor aangrijpende televisie. Een cyclisch verschijnsel is het, die nood aan drama, zoals alles in de natuur. Want dat vergeten wij wel eens, dat wij niet meer zijn dan een radertje in een almachtig netwerk waar we maar weinig vat op hebben.

Wij denken dat we met ons groot verstand ver zullen komen. We weten waar de belangrijkste breuken en aardbevingsgevoelige zones in de aardkorst liggen. We hebben vroegewaarschuwingssystemen voor tsunami’s en vulkaanuitbarstingen. Maar helaas zijn die gebaseerd op modellen, en modellen bevatten zelden alle parameters die nodig zijn om de voorspellingen sluitend te maken.

Dus was er geen waarschuwing voor de beving en de vloedgolven die erop volgden. Dus vielen er meer dan 150.000 doden in kwetsbare kustzones. Opvallend was dat vele dieren de vloedgolven hebben overleefd: zij beschikken wél over mechanismen om geluidsgolven of andere trillingen die de golven voorafgingen te registreren – wij zijn niet in alles de beste.

Anderzijds, 150.000 doden, dat is niet meer dan een middelgrote Belgische stad, verwaarloosbaar op wereldschaal, op soortniveau. Er zijn al grotere rampen geweest, met veel meer al dan niet menselijke slachtoffers: komeetinslagen, vulkaanuitbarstingen, de pest, de griep, de twee wereldoorlogen, de aidsepidemie.

Eén zekerheid hebben we: in de natuur heersen krachten die ons gezond verstand te boven gaan. Absolute veiligheid is een illusie.

Dirk Draulans

Weer een unieke kans voor gestuurd medelijden, voor aangrijpende televisie.