De terreuraanslagen leiden tot anti-Arabische sentimenten in Amerika. Ook in Brussel was er meteen bomalarm in de grote moskee. De Belgische moslims houden hun hart vast.
Toen de wolkenkrabbers van New York als kaartenhuisjes in elkaar klapten, zat volksvertegenwoordiger Fauzaya Talhaoui (Agalev) met ontzetting naar televisie te kijken in haar hotel in Columbus, Ohio. Zij was voor een drie weken durende studiereis in de Verenigde Staten. De eerste nacht na de aanslagen deed ze bijna geen oog dicht, zo geschokt was zij. De volgende dag volgde de tweede schok. Fauzaya Talhaoui: ‘Toen ze de Arabische namen van de daders begonnen vrij te geven, dacht ik meteen dat ze de moslimgemeenschap hier en in Europa met de vinger zouden wijzen. Intussen zijn hier al moskeeën aangevallen en gebedshuizen met anti-islamitische leuzen beklad. Naar allerlei moslimorganisaties wordt nu de grofste hate-mail verstuurd, in de stijl van: vuile Arabieren, ga terug naar de holen waaruit jullie gekropen zijn…’ Honderden moslims werden zo al beschimpt en bedreigd, en diverse moslimcentra zijn besmeurd en zelfs beschoten.
Tijdens haar reis ging Fauzaya Talhaoui, die zelf van Marokkaanse afkomst is, op bezoek bij de Cair (Council on American-Islamic Relations) die de moslims vertegenwoordigt. ‘Ze zijn beter geïntegreerd dan onze moslim-organen. Ik heb de indruk dat de Cair streeft naar een Amerikaanse islam en zich tegelijk opwerpt als gesprekspartner op politiek en maatschappelijk vlak. Het lijkt mij echt een gematigde gemeenschap. Des te meer angstwekkend is het dat sommige zelfmoordpiloten blijkbaar al geruime tijd in die samenleving verbleven.’ De unanieme veroordelingen van de gruwel door Amerikaanse imams en de Cair konden niet verhinderen dat er hier en daar een anti-Arabische heksenjacht de kop opstak, tot uiteindelijk zelfs president Bush moest oproepen om de hetze te staken. Ook in andere landen deden zich incidenten voor. Fauzaya Talhaoui: ‘Ik hoop dat men in België wel nog een onderscheid zal maken tussen de moslimgemeenschap en de terreurdaden.’
HAAT-BOODSCHAPPEN
In Brussel was er echter al meteen bomalarm na het vrijdaggebed in de grote moskee in het Jubelpark, drie dagen na de aanslagen. De imam had in z’n preek net gezegd dat de islam ieder bloedvergieten van onschuldigen ten strengste afkeurt. De politie liet het centrum ontruimen. Maar vorige week zijn daar elke dag wel haat-telefoontjes binnengekomen. De overheid is al om extra bescherming gevraagd en er werd beslist om ook een privé-bewakingsfirma in te huren. Een medewerker: ‘Het doet er natuurlijk geen goed aan dat het gerecht net nu in Brussel ook twee van terrorisme verdachte mensen heeft opgepakt. Volgens de westerse media lijkt het nu soms alsof elke moslim een potentiële terrorist is.’ Vorige vrijdagavond kwamen in Luik alle regionale verenigingen van moskeeën in België bijeen om het geweld te veroordelen en tot sereniteit op te roepen. Er zijn 383 moskeeën in ons land gevestigd.
Secretaris Said Mdaouchi van de moskee van Hoboken stuurde, namens de Antwerpse moslimgemeenschap, al eerder een brief naar de Amerikaanse ambassadeur in Brussel, waarin de terreuraanslagen verworpen werden ‘als misdaden tegen onschuldige burgers en tegen de menselijkheid, in strijd met alle religieuze, morele en menselijke waarden’. In de eerste uren na de aanslag werd Said al opgebeld door de Antwerpse politie om paraat te staan met ‘bemiddelaars’ als er relletjes in de migrantenwijken zouden uitbreken. Said: ‘Nogal voorbarig. Maar ja, iedereen was toen bang en geschokt. Ook wij.’ De moskee van Hoboken is de oudste van het land. In de jaren zestig, toen gastarbeiders voor de Metallurgie werden aangevoerd, werd de moskee gebouwd door katholieke jeugdorganisaties op een stuk braakgrond van de kerkfabriek. Said: ‘Het klimaat in Antwerpen was toen nog helemaal anders.’
Net de voorbije dagen waren Said en z’n collega’s met een actie begonnen om op Antwerpse braderijen en kermissen multiculturele prentkaarten uit te delen met als slogan ‘Vrede Bewerken en Bewaren’. Het initiatief werd door zowel moslims, protestanten, katholieken, boeddhisten als vrijzinnigen gedragen. Maar dan kwam de Amerikaanse tragedie. ‘Een morele opdoffer’, zegt Said. ‘We dachten een stap te zetten op weg naar wederzijdse verdraagzaamheid, en dan gebeurt dit. Gaan we nu een escalatie en polarisatie krijgen? Ik hoop van niet. Men vraagt zich te weinig af hoe het zover is kunnen komen. In Algerije worden tienduizenden mensen vermoord zonder dat het in het nieuws komt. In Irak sterven honderdduizenden kinderen door een embargo in naam van de Verenigde Naties. Dat praat de aanslagen in Amerika niet goed, wel integendeel. Maar het helpt om te begrijpen waarom moslims nu soms met een verscheurd gevoel voor televisie zitten.’
VERSCHEURD GEVOEL
Iemand die dat ‘verscheurd gevoel’ vorige week in merg en been voelde en er nachten van wakker lag, was de Leuvense Sabah Mahani, die zelf Algerijnse wortels heeft. Voor de campagne ‘Kleur bekennen’ trekt zij in Vlaanderen van school tot school om daar de ergste vooroordelen weg te praten. Sabah Mahani: ‘Ik ben echt bang om nu voor de klas te komen. Vorig jaar kreeg ik al racistische opmerkingen van scholieren die vol vooroordelen zitten. Nu zal ik moeten uitleggen dat echt niet elke moslim een terrorist is.’ Als moeder van vier kinderen noemt zij zichzelf diep geraakt door het leed dat in New York en Washington werd aangericht. De hele dag zat ze verkrampt voor haar televisie. ‘Maar al in de eerste uren na de aanslagen heb ik wel vijftig keer over dé moslims en dé islamieten horen praten. Het zijn de media die er de vooroordelen bij de mensen instampen. Wat wil je dan dat ik in de klassen ga zeggen?’
Vooral de voortdurende herhaling van de beelden van juichende Palestijnse kinderen vond zij een staaltje van ‘platte demagogie’ dat onnoemelijke schade aan de perceptie heeft toegebracht. ‘Het was al meteen na de aanslag, en die jongeren wisten misschien niet eens wat er juist gebeurd was. Maar het paste in het plaatje: de wrede Arabieren juichen! Dus moest het de hele dag herhaald worden.’ Het gebeuren is volgens haar een godsgeschenk voor het Vlaams Blok. Zij vreest dat een islamitische vrouw met een sluier of een man met een baard nu zeker niet meer de straat op durven, omdat ze zich overal bekeken voelen. Sabah Mahani: ‘Ik ben zelf een moderne, westerse, ongelovige vrouw. Maar toch voel ik mijzelf in mijn persoonlijkheid en in mijn roots geviseerd. Het raakt mij zeer diep als ze blind de godsdienst van mijn moeder aanvallen, want ik weet hoe belangrijk en gevoelig dat is. Terrorisme is volgens mij altijd politiek en heeft niets met godsdienst te maken.’
In de Turkse koffiehuizen en Marokkaanse vzw’s wordt nu over niets anders meer gepraat. Tarik Fraihi, een van de jonge, militante, Marokkaanse intellectuelen in Brussel, kijkt elke dag naar de satellietzender El Jazisa uit de Golfstaten. ‘Het is de Arabische CNN. Maar dan zonder de westerse propaganda. De meeste migranten kijken nu met hun schotelantennes naar Arabische of Turkse kanalen.’ De Amerikaanse retoriek over een oorlog voor de ‘beschaving’ en tegen de ‘barbaren’, komt hen al de oren uit. Volgens Tarik Fraihi hebben de jongeren geen enkele sympathie voor het fundamentalisme, daarvoor zijn ze zelf veel te westers, maar vinden ze wél dat Amerika zijn ‘verdiende loon’ gekregen heeft. Tarik: ‘Wij voelen erg mee met de slachtoffers, maar die betalen het gelag voor het nefaste Amerikaanse beleid in het zuidelijk halfrond. Daarom ken ik bijna niemand die meegedaan heeft met de drie minuten stilte.’ Want, voegen andere jongeren eraan toe: toen er honderdduizenden doden in Rwanda vielen en de westerse troepen zich terugtrokken, werd de wereld ook niet stilgezet.
Wat hem en andere jongeren het meeste stoort in de berichtgeving, is dat er nauwelijks over de voedingsbodem voor het geweld wordt gesproken: de onderdrukking in veel landen, de uitzichtloze conflicten, de kloof tussen arm en rijk die tijdens de voorbije jaren van westerse hoogconjunctuur alleen maar gegroeid is. Tarik: ‘Zolang de Afghanen in hun eigen land creperen, kan het Amerika niets schelen. Dat Osama Bin Laden door de Amerikanen gesteund en gebruikt werd om de Russen te bevechten, mag je al niet meer hardop zeggen. Nu wordt hij gebruikt om de islam tot grote boeman uit te roepen. Men probeert de islam als ideologie voor te stellen, en niet meer als religie. De Amerikanen en de fundamentalisten zijn de twee uitersten van het spectrum, maar de uitersten raken elkaar en ze gebruiken elkaar. De gewone mensen zijn daar het slachtoffer van. Als het nu tot een oorlog komt, acht ik de kans groot dat zowat de hele Arabische wereld ontploft.’
HARDE TIJDEN
Volksvertegenwoordiger Fauzaya Talhaoui, die op dit moment in Atlanta zit, ziet met schrik hoe Amerika de staat van oorlog uitroept: ‘Er worden al War Bonds of oorlogsobligaties uitgegeven, en er zijn 50.000 reservisten opgeroepen. De vraag naar de diepere redenen voor het geweld wordt blijkbaar niet gesteld. Gelukkig beginnen sommige academici nu om bezinning te vragen. Maar het is een vergelijkbare situatie als met de Golfoorlog. Alleen was Saddam toen de islamitische boeman van het Westen. Voor de moslims hier en in België komen er misschien harde tijden aan, maar belangrijk voor hen is dat ze zich op geen enkele manier laten provoceren en zich nooit associëren met enig geweld. Ik ben er wel zeker van dat ze zich, net als tijdens de Golfoorlog, low profile gaan houden en zich nog meer terugtrekken met hun eigen dagelijkse problemen die al talrijk genoeg zijn.’
Onder het puin van de WTC-torens werden ook veel moslims verpletterd, en na het drama gingen andere moslims ook bloed geven voor de slachtoffers. En zo blijkt, schrijft de Hobokense secretaris Said Mdaouchi in z’n brief aan de Amerikaanse ambassadeur, dat alvast het bloed van iedereen ‘dezelfde kleur heeft’.
Chris De Stoop
