De Europese lijstvorming bij de Vlaamse partijen.
Europarlementsleden voelen zich vaak verweesd, maar de douceurtjes verzachten het leed. Daarom is het bij elke Europese verkiezing drummen om op de lijst te geraken.
In de VU verliep dat nu voor één keer rimpelloos. Een moegestreden Jaak Vandemeulebroucke stopt ermee en iedereen gunde het Nelly Maes om haar carrière in Straatsburg af te sluiten. Omdat ze deskundig is, zich voor de thematiek interesseert en Margriet Hermans geen belangstelling heeft, zal Maes de VU-lijst trekken. In principe moet de partij haar zetel kunnen behouden. Deze keer staat er geen JaakGabriëls klaar om de VU een dreun te verkopen.
Ook Agalev klaarde de klus al. Niet zonder moeite haalde de Antwerpse schepen Patsy Sörensen de eerste plaats binnen. TV-maker Luckas Vander Taelen wordt de nummer twee. De groenen hoefden van hun hart geen steen te maken om deze BV prominent op de lijst te zetten. Vander Taelen is al ruim zeven jaar lid van Agalev en zeer aanwezig in vele politieke polemieken. Als Agalev 12 procent van de stemmen haalt, komt hij vrijwel zeker in het parlement. In 1994 misten de groenen met 10,7 procent de twee zetels, maar zetelwinst behoort deze keer zeker tot de mogelijkheden.
VIER KANDIDATEN VOOR WELLICHT MAAR DRIE PLAATSEN
De VLD wil haar Europese ontwerplijst ten laatste op 15 december klaar hebben, zodat de leden zich hierover op 6 februari kunnen uitspreken. Er wacht voorzitter Guy Verhofstadt geen gemakkelijke taak, want iedereen gaat er blijkbaar van uit dat de VLD opnieuw met drie zetels vrede moet nemen. De drie uittredende kandidaten Annemie Neyts, Willy De Clercq en Mimi Kestelijn dingen naar een nieuw mandaat en moeten de strijd met tv-gezicht Dirk Sterckx aanbinden.
Volgens voormalig vice-premier De Clercq (71 jaar) liggen op dit ogenblik slechts twee zaken vast: “Neyts krijgt de eerste plaats en ik ben opnieuw kandidaat.” Over dat laatste bestond tot voor kort grote onduidelijkheid. De Clercq had de toezegging van commissaris Karel Van Miert (SP) dat hij voor de Europese Commissie aan de slag kon als een soort rondreizend ambassadeur in Oost- en Centraal-Europa. De Clercq zag daar wel wat in, maar dat enthousiasme bekoelde toen hij hoorde dat Van Miert zich slechts tot eind 1999 kon engageren. Dan verlaat de socialist de commissie en moet een andere commissaris beslissen of De Clercq zijn job zou kunnen behouden. Hoewel de belofte van Van Miert volgens waarnemers van beton was, werd ook premier Jean-Luc Dehaene (CVP) ingeschakeld om De Clercq in de herfst van zijn carrière een nieuwe baan te bezorgen en de VLD-leiding uit de nood te helpen. De premier was zo’n “arrangement” niet ongenegen, maar het hield voor hem op toen de liberaal een schriftelijke toezegging vroeg. De Clercq, doorgewinterd als weinig anderen, greep deze weigering dankbaar aan om een nieuw parlementair mandaat op te eisen. “Meer dan ooit besef ik dat ik mijn ambities het beste in het parlement kan realiseren. Dat ik daar mijn partij de meeste diensten kan bewijzen.”
Dat laatste is niet eens gelogen. Zijn leeftijd heeft amper vat op De Clercq, nog altijd een van de taaiste vergadertijgers van het Europese parlement. De vraag waarom hij niet wat van het leven wil genieten, verwondert hem. “Maar ik geniet volop. Dit werk is mijn hobby. Ik denk er niet aan om in een luie zetel te liggen. Ik wil zelf beslissen wanneer ik ermee stop. Trouwens, John Glenn is nog een stuk ouder en die is nog zowel in de Amerikaanse senaat als in de ruimte actief. Ook Charles de Gaulle en Winston Churchill draaiden nog volop mee op een nog hogere leeftijd.”
Er is natuurlijk meer aan de hand met De Clercq. Hij is als de dood voor het zwarte gat. In onbewaakte momenten geeft hij toe dat hij buiten de politiek geen leven of hobby heeft. Zulke eendimensionale mensen kunnen moeilijk afscheid nemen en de opgeklopte drukte verlaten. Is dit niet het moment om plaats te maken voor de jongeren? “Niemand heeft zoveel voor de jongeren gedaan als ik. Zowel in Gent als nationaal heb ik hen alle kansen gegeven. Ik hoop dat ze dat nog beseffen.” En wat als hij op een onverkiesbare plaats belandt? “Dan zal ik me grondig bezinnen. (lange stilte) Ik ben echter overtuigd dat we tot een goed vergelijk zullen komen. Ik beschik over voldoende titels om mijn aanspraken te staven.”
Over Sterckx (52 jaar), die elke vraag met een breedvoerig “geen commentaar” pareert, is De Clercq zeer te spreken. Ward Beysen daarentegen vindt dat Sterckx geen liberaal profiel heeft. De animositeit van het Antwerpse VLD-boegbeeld valt licht te begrijpen. Tot voor kort leek het erop dat hij – op vraag van de partijleiding, die hem uit Antwerpen weg wou – naar Europa zou vertrekken. Toen Sterckx op het VLD-toneel verscheen – een idee van Karel De Gucht die de tv-man in Straatsburg leerde kennen en appreciëren en vragen heeft bij de Europese deskundigheid van Beysen -, ontdekte Noël Slangen plots dat Beysen zeer populair in Antwerpen was, zodat hem toch maar gevraagd werd om de Antwerpse lijst voor het Vlaams parlement te trekken. “Het leek er bijna op dat ik de Antwerpse wonderboy was.”
Toch is Europa niet definitief afgehandeld voor Beysen. Hij wordt allicht eerste plaatsvervanger op de Europese lijst en als Neyts in de Brusselse regering en Beysen niet in de Vlaamse komt – en Verhofstadt ziet dat niet zitten -, is de kans groot dat hij alsnog naar Straatsburg vertrekt. Beysen: “Ik zou andere accenten leggen dan de VLD tot dusver deed en veel dichter bij de eurokritische lijn van Frits Bolkestein aanleunen. Onder meer inzake het asielbeleid.”
DE CVP MOET OP ZOEK NAAR EEN NIEUWE KOPMAN
Bij de CVP heerst absolute windstilte. Dat is niet alleen schijn, beweert voorzitter Marc Van Peel. “We nemen de beslissing pas in februari. Er lopen zelfs geen informele gesprekken, want die lekken toch onmiddellijk – zie maar naar de VLD.”
Hoewel de CVP in 1994 van vijf naar vier zetels zakte, was ze toen zeer tevreden met het resultaat: met 27,4 procent van de stemmen bleef ze veruit de grootste partij. Omdat de vorige lijsttrekker Leo Tindemans (76) niet meer opkomt, moet de CVP wel op zoek naar een nieuwe kopman. Of dat Wilfried Martens wordt, is maar de vraag. Ondanks zijn meer dan 170.000 voorkeurstemmen in 1994 heerst er grote terughoudendheid bij de partijtop om hem als boegbeeld uit te spelen. Ook over de nummers drie en vier van 1994 bestaat onzekerheid. Marianne Thyssen wordt nadrukkelijk ministrabel genoemd, terwijl Raf Chanterie er in 1999 achttien jaar Europees parlement heeft opzitten. Volgens sommigen volstaat dat, maar het ACW denkt daar allicht anders over.
Bij de SP zijn weinig verschuivingen te verwachten. Freddy Willockx en Anne Van Lancker zijn zeker van hun plaats. Over Philippe De Coene, die in 1994 langs een achterdeurtje en dankzij de stemmen van Louis Tobback in het parlement kwam, bestaat discussie, omdat hij… niet uit Limburg komt. De SP haalde in 1994 op het nippertje drie zetels. Met 15.000 stemmen minder hadden de socialisten evenveel europarlementsleden gekregen als het Vlaams Blok. Daar trok toen Karel Dillen de lijst en stond Frank Vanhecke op de tweede plaats. Nu wordt Vanhecke de nummer 1 en Dillen nummer 2. Want ook de stichter van het Blok weet ondanks zijn 73 jaar niet van ophouden.
Paul Goossens
