Juwelier Tyberghien uit Harelbeke werd donderdag aangehouden. Hij schoot woensdagochtend een gangster dood die in zijn zaak had ingebroken. “Wij moeten onze broodwinning kunnen verdedigen”, zegt juwelier Jan Kimberley.

Jan Kimberley

“Het is het basisrecht van elke mens om zich te verdedigen. De overvallers grijpen naar wapens, dus zie ik niet in waarom wij dat niet mogen. De vraag is natuurlijk in hoever je jezelf en je goederen met die wapens mag verdedigen. Als het om je leven of dat van iemand anders gaat, mag je tot het uiterste gaan. Maar wat als er zich een gevaar vormt voor je goederen? Naar iemand schieten die je handtas of zelfs je auto steelt, is niet gerechtvaardigd. Maar voor ons als juweliers ligt het anders. Onze goederen vormen onze levenszekerheid. Wanneer ze je alles dreigen af te nemen wat je hebt opgebouwd, mag je je goederen wel verdedigen. Alles hangt dus af van de omstandigheden. De handelwijze van juwelier Tyberghien was volledig gerechtvaardigd. Hij was al eens overvallen en stond onder zware stress. Hij zag hoe inbrekers ervandoor probeerden te gaan met zijn waardevolle goederen en schoot. Ik kan dat zeer goed begrijpen. Ik denk niet dat die man de intentie had om iemand te doden. Hij zal natuurlijk een proces krijgen, maar er moet zeker rekening gehouden worden met verzachtende omstandigheden. Voorhechtenis is in dit geval absoluut onnodig.

Ik veronderstel nog altijd dat de meeste mensen een geweten hebben, maar overvallers en inbrekers hebben dat duidelijk niet. Op het moment dat zij gewapend je huis binnendringen, verliezen ze al hun rechten.

De grensstreek wordt al een hele tijd geplaagd door overvallen van georganiseerde bendes. Wij staan machteloos. Ik verwijt de politie en rijkswacht niets. Hun structuur en manier van werken is niet opgewassen tegen die van de georganiseerde misdaad. Het is een Europees probleem. Sinds de grenzen zijn opengegaan, is het hek van de dam.

Het probleem ligt ook bij de wet op wettige zelfverdediging. Die is veel te zwart-wit en houdt te weinig rekening met specifieke situaties. Wettige zelfverdediging geldt niet als het om goederen gaat. Maar als iemand mijn broodwinning probeert te stelen, mag ik mij toch op een andere manier verdedigen dan wanneer het om mijn fiets gaat?”

Filip Van Hende

Op iemand schieten om je goederen te beschermen geldt niet als wettige zelfverdediging. De wet afzwakken is onmogelijk en zeer gevaarlijk. Er kan geen uitzondering gemaakt worden voor juweliers, zegt advocaat Filip Van Hende.

“De wet is bij gevallen als deze zeer duidelijk. Je mag personen verdedigen als je de indruk hebt dat je bedreigd wordt, maar hetzelfde geldt niet voor goederen. Het leven van een dief staat volgens de wet hiërarchisch hoger dan welk goed ook. Dat is ook volkomen logisch want een dief is nog altijd een mens. Als je dat principe laat varen, beland je in de complete jungle. Je wekt op die manier bij de bevolking de indruk dat elke burger zich mag bewapenen en vuren als hij zich bedreigd voelt. Zo gebeuren onvermijdelijk misverstanden die niet meer te herstellen zijn. Binnen de kortste keren krijg je dan Amerikaanse toestanden.

Mensen zeggen snel dat een dief geen rechten heeft, tot er iemand uit hun familie of omgeving een misdaad begaat. Op dat moment willen ze ook allerlei verzachtende omstandigheden inbrengen en misschien zijn die terecht. Maar er valt voor elke misdadiger iets te zeggen, ook als het iemand is die je niet kent. Het strafrecht is nog altijd een individueel recht. In elke zaak wordt met de concrete omstandigheden rekening gehouden, bij slachtoffer én dader.

In dit concrete geval heeft juwelier Tyberghien geschoten op vluchtende dieven. Het lijkt erop dat noch hij noch andere personen zijn bedreigd. In dat geval zijn zijn daden niet te verantwoorden.

Wie een onderscheid wil maken in de waarde van goederen zit met een zeer gevaarlijk en subjectief criterium. Voor een junkie kan zijn naald veel meer waarde hebben dan een fiets of zelfs een hoop juwelen. Een ander voorbeeld: in cd-winkels wordt dagelijks veel gestolen. Als je dat allemaal optelt, gaat het om een vrij groot deel van de omzet. Mogen eigenaars van cd-winkels dan zomaar schieten op een zestienjarige winkeldief? Je kan dus onmogelijk uitzonderingen toelaten op de wet op wettige zelfverdediging als het gaat om de bescherming van goederen. Ook niet voor juweliers. Want wie zal bepalen waar de grens ligt?”

Opgetekend door Tina Deneyer