Bij de bekendmaking van haar shortlist vond de jury van de Libris Literatuurprijs 2008 de tijd rijp om wat schamper haar ergernis te luchten over een verwerpelijke tendens.
Wel heel veel boekjes, namelijk, worden dezer dagen opgeblazen tot een omvang van om en bij de 260 pagina’s, in de hoop literaire ernst uit te stralen en de indruk van een voldragen roman te doen ontstaan.
Er bestaat inderdaad een aanzienlijke hoeveelheid flutromans van ongeveer 260 pagina’s. Er verschijnen ook heel wat slechte romans van pakweg 180 pagina’s. In het eerste geval is het voor een lezer des te pijnlijker. Slechte romans van 400 pagina’s worden in de regel na 100 pagina’s dichtgeslagen en terzijde gelegd.
Voor de jury van de Libris Literatuurprijs 2008 wekt de grootste ergernis deze roman die ook in 180 pagina’s had kunnen verschijnen maar door ontwerpers middels bladspiegel en letterkorps is vermeerderd met 80 pagina’s. Het moet maar eens gedaan zijn met die onzin. Wie denkt dat het de juryleden om het behoud van de bomen is te doen en om de nodeloze uitstoot van CO2, die immers de directe gevolgen zijn van deze verwerpelijke evolutie, die vergist zich. De jury communiceert, aan iedereen die het aanbelangt, dat haar leden de truc hebben doorzien en zich niet langer in de luren laten leggen. Het rijk van de bedriegers is uit.
Nochtans verschilt zo’n verhaal van 260 bladzijden geen sikkepit van een dundrukversie, inhoudelijk noch stilistisch, compositorisch noch literair. Het is precies hetzelfde boek, in precies hetzelfde aantal woorden, die in dezelfde volgorde gelezen worden. Het zal je maar overkomen een boek te laten publiceren met een rustige bladspiegel, door de uitgever zo geschikt naar het comfort van de lezer, dat door een jurylid van de Libris Literatuurprijs moet worden beoordeeld, nadat hij of zij twee minder geslaagde werken van 260 pagina’s heeft gelezen, gezet in een groot lettertype. Waarbij het jurylid er rotsvast van overtuigd is geraakt dat hij of zij hierdoor méér tijd heeft verknoeid dan nodig was geweest. De boeken zijn immers dikker.
Dat dergelijke merkwaardige mededelingen de objectiviteit van de jury ondergraven, komt niet bij haar leden op. Evenmin dat de subjectieve literatuurgrens van 260 pagina’s misschien is ontstaan doordat jury’s van literatuurpijzen negen van de tien keer een boek van die omvang bekronen, of dikker, en wel omdat zij zelf in die mythe geloven.
Daar wil de jury van de Libris Literatuurprijs 2008 dus een eind aan stellen. Een boek mag minder tekst bevatten, veel minder, het maakt niet uit, het blijft volwaardige literatuur. Om de daad bij het woord te voegen, om een krachtig signaal de wereld in te sturen, nomineerde ze een graphic novel. Waarom zou een literair werk geen illustraties mogen bevatten, moet iemand geestdriftig hebben betoogd. De illustraties, tja, daar hebben wij eigenlijk geen kaas van gegeten, en inderdaad, het is een wezenlijk, zeg maar onlosmakelijk deel van de graphic novel, maar dat maakt onze zaak niet. Wij gaan over het gedeelte tekst, en dat gedeelte is lovenswaardig. Mischien win ik ooit een Oscar voor een roman die prachtig verfilmd zou kunnen worden.
door Peter Terrin
