De Poolse buitenlandminister Radoslav Sikorksi geldt als een pleitbezorger van de harde lijn tegenover Rusland. Hij hekelt de zwakke houding van de Europese Unie. ‘Rusland kan ons niet afdreigen met zijn gastoevoer.’
Meneer de minister, wat verwacht u precies van de EU in dit conflict?
Radoslav Sikorski: Ik ben altijd voor een samenwerking met Rusland geweest, wanneer dat mogelijk is en in wederzijds belang. Maar nu hebben we te maken met een poging om grenzen met geweld te veranderen. Zo’n optreden vraagt om een duidelijk antwoord.
De EU heeft heel milde sancties getroffen: de visumonderhandelingen zijn opgeschort. Intussen dreigt de Russische president Poetin om de gaskraan dicht te draaien. Is dat niet veel doeltreffender?
Sikorski: Moskou levert maar zo’n 30 procent van het gas in de EU, Noorwegen is een grotere leverancier. Dus ik denk niet dat Rusland ons daarmee onder druk kan zetten. Trouwens: Moskou heeft ons geld nodig.
Vergeleken met de sancties die Washington heeft opgelegd, maakt Europa een slappe indruk.
Sikorski: De Amerikanen hebben F-15- en F-16-vliegtuigen naar Oost-Europa verplaatst. Op zo’n moment merk je dat de VS een centrale regering hebben, en de EU niet. We zouden uit deze crisis kunnen leren dat de Europese integratie ook op het vlak van veiligheidspolitiek verder moet gaan.
Heeft de Europese Unie u teleurgesteld?
Sikorski: Voor de Unie geldt hetzelfde als voor het Vaticaan: Gods molens malen langzaam. We hebben fouten gemaakt. Het heeft een jaar geduurd voordat het associatieverdrag van december 2011 tussen Oekraïne en de Unie op papier stond. Als beide zijden toen sneller hadden ondertekend, was Oekraïne al lang veel nauwer verbonden met Europa. En we hadden ook totaal niet in de gaten hoe onverantwoordelijk president Viktor Janoekovitsj zich zou kunnen gedragen. Het bloedbad op het Maidanplein had nog veel erger kunnen worden. Alleen de gezamenlijke bemiddelingspogingen van Duitsland, Frankrijk en Polen hebben dat verhinderd.
Is de Krim al verloren voor Oekraïne?
Sikorski: Ten eerste: dat het plaatselijke pseudoparlement de Krim tot een deel van Rusland heeft uitgeroepen, is een inbreuk op de Oekraïense grondwet. Ten tweede: er zijn daar nog Oekraïense militaire eenheden en instellingen gevestigd. En ten derde: de Russische meerderheid waar- van sprake is echt niet overweldigend: zo’n 40 procent van de bevolking op de Krim bestaat uit Russen en Tataren. In de EU heb je óók Russischsprekende minderheden, in de Baltische landen bijvoorbeeld. Het zou toch een catastrofe zijn als Poetin de principes van zijn Oekraïnepolitiek ook daar zou toepassen?
Polen profileerde zich de laatste jaren als woordvoerder van Oost-Europa. Is de EU te weinig geïnte-resseerd in het Oosten?
Sikorski: Elk land heeft zo zijn eigen perspectief. De Spanjaarden en de Italianen hechten meer belang aan het Middellandse Zeegebied, de Britten aan de Engelstalige wereld. Maar we mogen niet vergeten dat er in het Oosten, in Oekraïne of Wit-Rusland, mensen wonen die zich Europeaan voelen en bij de EU willen.
Eerlijk, waarom zijn de Polen zó geëngageerd in dit conflict?
Sikorski: Omdat de Oekraïners onze buren zijn. En omdat ze vechten voor hetzelfde waar wij in de aanloop naar 1989 voor vochten: een land dat democratischer, minder corrupt en meer Europees is.
© Der Spiegel
