Heeft de CIA geheime gevangenissen in Europa?
Om bij de bekende oorlogstaal te blijven: het verhaal dat de Amerikaanse inlichtingendienst CIA ook in Europa over geheime gevangenissen beschikt om terreurverdachten vast te houden en te ondervragen, zorgt voor veel collateral damage (zijdelingse schade). Vooral de gedachte dat die gevangenen tijdens ondervragingen worden gefolterd, is volstrekt ondraaglijk.
De Raad van Europa in Straatsburg is met een onderzoek belast. De Nederlandse regering informeert bezorgd of CIA-vluchten met gevangenen van Nederlandse luchthavens gebruik hebben gemaakt. In Berlijn hebben meerderheid en oppositie de kersverse Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeyer opgedragen zijn collega Condoleezza Rice tijdens zijn eerste beleefdheidsbezoek in Washington om uitleg te vragen. Karsten Voigt, die in de Duitse regering met de transatlantische relaties is belast, vreesde vorige week openlijk voor een uitholling van de Duitse rechtsstaat, als blijkt dat ook Duitsland als een haven voor de vliegende folterkamers van de CIA heeft gediend. Amnesty International begint een campagne tegen de Britse premier Tony Blair, omdat die de Amerikaanse folterpolitiek zou steunen.
Landen zoals Polen en Roemenië ontkennen ondertussen in alle talen dat ze de CIA hebben toegelaten om op hun grondgebied mensen vast te houden. Vooral Roemenië speelt hoog spel: als het daarover liegt, kan het land zijn lidmaatschap van de Europese Unie mislopen. Maar ook Polen heeft na de val van het communisme wetten aanvaard, waarin staat dat het verboden is om mensen zonder rechtsbijstand op te sluiten en, natuurlijk, om ze te folteren.
Terwijl de voormalige Iraakse premier Iyad Allawi in een Britse krant zei dat de situatie in de gevangenissen in zijn land erger is dan ten tijde van Saddam Hoessein, woedt ook in de VS zelf een bittere discussie. Onder meer de Republikeinse senator en oorlogsveteraan John McCain wil dat er een einde komt aan de folterpraktijken van de inlichtingendiensten. Hij krijgt brede steun in het parlement, over de partijgrenzen heen. Dat vice-president Dick Cheney iedereen die vragen heeft bij het Irakbeleid van de regering uitscheldt voor politieke opportunist, valt bij de Congresleden bijzonder slecht. Er zijn per slot van rekening enkele grote principes in het geding – gerechtigheid is er daar een van.
En de president zelf ondertussen? De invloedrijke columnist Thomas Friedman zuchtte vorige week diep en kwam tot de conclusie dat er in de ogen van George W. Bush nog maar één vraag te lezen staat: ‘Wanneer mag ik naar huis?’
Hubert van Humbeeck
Dat vice-president Cheney iedereen die vragen heeft bij het Irakbeleid uitscheldt voor politieke opportunist, valt bij de Congresleden bijzonder slecht.
