Een nieuw loonakkoord, dat financieel gesmeerd wordt in een driehoeksoverleg tussen de regering en de sociale partners, moet het sluitstuk van een relanceplan zijn.
De aanpak van de economische crisis, die al sinds september hoog op de politieke agenda staat, krijgt deze week allicht zijn beslag met een gezamenlijk relanceplan van de federale regering en de gewesten. Tot zolang moet de economie, die volgens de Nationale Bank in 2009 met 0,2 procent zal krimpen, wachten. De financiële reikwijdte van dat plan wordt bovendien in grote mate bepaald door de uitkomst van het loonoverleg tussen de vakbonden en de werkgeversorganisaties. De middelen die de regering-Leterme op tafel zal leggen voor een anticrisisplan gaan immers voor een deel naar nieuwe lastenverlagingen.
Nadat de sociale partners op 3 december hun onderhandelingen hadden opgeschort, ondernamen ze in de schoot van de Groep van Tien nieuwe pogingen om centrale loonafspraken te maken voor de periode 2009-2010. De kortsluiting (die snel werd opgeheven na pendeldiplomatie door Robert Tollet, bemiddelaar en voorzitter van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven) had alles te maken met het prijskaartje van het loonakkoord, en met de vraag wie daarvoor zou moeten opdraaien.
In de pot zaten op dat ogenblik voor de werknemers twee nettoloonsverhogingen (125 euro in 2009 en 250 euro in 2010), boven op een loonindexering van 5,1 procent. De werkgevers bleven rekenen op bijkomende lastenverlagingen, en tegelijk op een compensatie voor de loonkostenstijging in de periode 2005-2008 en in de komende twee jaar. Met die werkgeversvragen was meer dan 2,5 miljard euro gemoeid. Dat laatste vonden de vakbonden van het goede te veel, omdat ze vreesden dat er dan niets meer zou overblijven voor koopkrachtmaatregelen. Een dergelijke som zou ook een groot beslag leggen op de zo al erg beperkte budgettaire mogelijkheden van de regering-Leterme om een relancepolitiek te financieren.
Zonder die bijkomende inspanning sukkelt de begroting van 2009 door de economische crisis voor 4 à 5 miljard in het rood. Het was daarom begin deze week nog altijd uitkijken naar de manier waarop alle aspiraties van een nieuw loonakkoord gesmeerd zouden worden in een driehoeksoverleg tussen de sociale partners en de federale regering. Daarbij bleven de vijf meerderheidspartijen van mening verschillen over een aanvaardbare omvang van het begrotingstekort. Voor een relanceplan zocht premier Yves Leterme (CD&V) ook nog afstemming met de gewesten. De Vlaamse regering besliste eerder bijna 850 miljoen in te zetten voor het aanmoedigen van bedrijfsinvesteringen en investeringen in infrastructuur (wegen, scholen enzovoort). De Waalse regering wil zelfs 1,5 miljard euro mobiliseren.
Patrick Martens
