Op zondag 17 januari vindt in Oekraïne de eerste ronde van de presidentsverkiezingen plaats.

Jaren van politieke intriges, complotten en machtsspelletjes komen deze week tot een hoogtepunt in Oekraïne. Volgens de campagne van oppositieman Viktor Janoekovitsj is de huidige regering van president Viktor Joesjtsjenko ‘corrupt tot op het bot’. Volgens premier Julia Timosjenko, die al jaren op slechte voet leeft met haar toenmalige politieke partner Joesjtsjenko, is de politieke en vooral financiële crisis de schuld van de president. Bovendien zou Janoekovitsj volgens haar campagne in zijn jeugd hebben deelgenomen aan een groepsverkrachting. President Joesjtsjenko laat op zijn beurt weten dat een stem voor Janoekovitsj een ‘directe stem voor Moskou’ is en dat Timosjenko het land misleidt door paniek te zaaien. Het politieke circus is compleet met een kandidaat die zijn achternaam heeft laten wijzigen in Protivsjik, een uitdrukking voor iemand die ’tegen alles’ is.

Wat in 2005 begon als een ambitieus project om Oekraïne te hervormen, is inmiddels ronduit mislukt. Na de revolutie konden premier Timosjenko en vooral president Joesjtsjenko het politieke gekibbel niet achter zich laten. De beloften van de Oranjerevolutie zijn nooit waargemaakt. Weinig landen ter wereld zijn zo corrupt als Oekraïne. Bovendien gaat de overheid zo slecht met haar financiën om dat het IMF vorige maand een miljardenlening weigerde. De kaarten lijken dan ook geschud voor Viktor Janoekovitsj. Vijf jaar geleden leek hij nog de gedoodverfde opvolger van de corrupte president Leonid Koetsjma. Maar weken van straatprotesten en een eerlijke hertelling van de stemmen brachten Joesjtsjenko aan de macht. In de tussentijd heeft Janoekovitsj westerse pr-specialisten in dienst genomen, spreekt hij behalve Russisch ook Oekraïens en zoekt hij ook warme betrekkingen met de Europese Unie. Maar zijn machtsbasis ligt nog altijd in het oosten van het land en hij voert agressief campagne tegen NAVO-lidmaatschap.

Alleen Julia Timosjenko kan de comeback van Janoekovitsj nog stoppen. In de laatste peilingen staat ze slechts enkele procenten achter Janoekovitsj. Veel analisten geven haar een goede kans omdat haar doorzettingsvermogen, indrukwekkende speeches en vooral haar maagdelijke verschijning indruk maken. Het was premier Timosjenko die vorig jaar ternauwernood een gasdeal voor elkaar kon krijgen toen Moskou de gaskraan naar Oekraïne dichtdraaide en delen van Europa zonder energie zaten. De kansen van de andere kandidaten, inclusief huidig president Joesjtsjenko die een tweede termijn nastreeft, zijn te verwaarlozen. Niemand verwacht dat zondag in de eerste ronde er een absolute meerderheid gehaald zal worden. Maar de Oranjerevolutie is duidelijk voorgoed voorbij.

Olaf Koens

‘Lady Ashton, toon ons dat u Europa’s IJzeren Dame kunt worden.’ De Britse historicus Timothy Garton Ash roept de nieuwe Buitenlandcoördinator van de Europese Unie op om meer druk uit te oefenen op Iran dan de Verenigde Staten.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content