Zonnepanelen en dakisolatie waren de voorbije jaren de populairste investeringen om de energiefactuur te drukken – niet toevallig de ingrepen die ook de meeste overheidssteun kregen. Dat blijkt uit een grootschalige enquête van de consumentenorganisatie Test-Aankoop.
De Belgen wonen misschien in oude huizen, zoals de FOD Economie vorige week meldde, ze hebben hun spaarcenten de voorbije tien jaar wel massaal geïnvesteerd in het energiezuiniger maken van hun woningen. Dat blijkt uit een enquête die Test-Aankoop liet uitvoeren bij 3000 respondenten. Met name zonnepanelen vielen bij de ondervraagden, van wie 90 procent eigenaar is van een eigen huis, erg in de smaak. Meer dan 20 procent had de voorbije jaren zonnepanelen gekocht. Een zware investering, maar wel één die (tot voor kort) door de Vlaamse overheid royaal gesubsidieerd werd. Zonneboilers, die water verwarmen met zonne-energie en waarvoor de Vlaamse overheid wel nog aanzienlijke financiële steun geeft, staan bij 4 procent van de respondenten in huis. Eigenaars van appartementen investeerden vooral in dubbele beglazing.
‘We zijn bijzonder blij met de resultaten van dit onderzoek’, zegt Vlaams minister van Energie Freya Van den Bossche (SP.A). ‘Ze bevestigen wat we zien in de energie-enquêtes die we zelf laten uitvoeren en in het almaar groeiende aantal uitbetaalde premies: mensen zijn zich goed bewust van het belang van energiebesparing.’
Ook de Vlaamse overheid doet grote inspanningen, benadrukt de minister. ‘We informeren, sensibiliseren en kennen premies toe. De laatste jaren zijn enkele federale belastingkortingen weggevallen, maar voor dakisolatie – de efficiëntste manier om energie te besparen – kun je nog altijd 30 procent van je factuur van de belastingen aftrekken. Vlaanderen heeft zijn premies voor investeringen in energiebesparing dan weer behouden, en hier en daar zelfs verhoogd en uitgebreid, bijvoorbeeld voor muur- en vloerisolatie.’
Voor wie op de kleintjes moet letten, levert het isoleren van de woning volgens experts nog altijd het meeste op. Het gaat daarbij al lang niet meer alleen om de ramen en het dak: ook gevels, buitenmuren, binnenmuren, vloeren en verwarmingsbuizen kunnen een ‘extra jas’ krijgen. Geen overbodige luxe: goede isolatie haalt de kosten voor het verwarmen van een huis spectaculair naar beneden. ‘Dakisolatie is goedkoop, meestal makkelijk uit te voeren, en je bespaart toch al gauw 30 procent op je factuur’, aldus Van den Bossche.
De Vlaamse regering heeft daarom sterk ingezet op dak-isolatie, en dat blijkt vruchten af te werpen, zo laat de enquête zien. ’40 procent van de ondervraagden die in een huis wonen, geeft aan dat ze hun dak of zolder in de voorbije tien jaar hebben geïsoleerd’, aldus Test-Aankoop. Een goed geïsoleerd huis behoeft ook een minder krachtige verwarmingsinstallatie. De respondenten brachten hun oude, energieverslindende verwarmingsketels in groten getale naar de sloop. Ze haalden moderne verwarmingsketels in huis, meestal condensatieketels. Test-Aankoop: ‘Ruim een kwart van onze steekproef heeft de voorbije tien jaar de oude ketel op straat gezet, en meestal kwam er een condensatieketel voor in de plaats.’
Sturende overheid
Niet zozeer de zorg om het milieu, wel het vooruitzicht van een lagere energierekening blijkt de belangrijkste drijfveer om in energiezuinige systemen te investeren. ‘Wie zonnepanelen liet plaatsen, deed dat in ruim zeven op de tien gevallen met het oog op financiële besparingen’, aldus Test-Aankoop. Met andere woorden: de overheid kan via belastingkortingen en premies op dit gebied sterk sturend optreden. Of omgekeerd kan het wegvallen van overheidssteun ook sterk ontradend werken. De oversubsidiëring van zonnepanelen door een pervers systeem met groenestroomcertificaten waarvan degenen die zich geen zonnepanelen kunnen veroorloven uiteindelijk financieel de dupe werden, dwong de Vlaamse overheid tot ingrijpen. Maar het laat zich raden dat mensen in de toekomst minder te porren zullen zijn om op eigen kracht de centen neer te tellen voor zonnepanelen. Het is ook nog maar de vraag, aldus Test-Aankoop, of zonnepanelen in Vlaanderen ‘nog wel rendabel zijn’.
Minister Van den Bossche meent van wel. ‘De prijs van groenestroomcertificaten voor zonnepanelen is inderdaad verminderd, maar ook de prijs van zonnepanelen zelf is de voorbije jaren fors gedaald en op technisch vlak worden ze steeds beter. Wie investeert in zonnepanelen behaalt nog altijd een gegarandeerd financieel rendement van zo’n 5 procent. Dat is flink meer dan een spaarboekje.’
Wie in het energiezuiniger maken van zijn woning had geïnvesteerd, bleek daarover achteraf heel tevreden. Jammer genoeg wonen de armste mensen vaak in de slechtst geïsoleerde huizen, waar ze zich letterlijk arm stoken. Een slecht geïsoleerd huis kost maandelijks dubbel zo veel aan energie als een goed geïsoleerd huis. Mensen die het niet breed hebben, aldus Test-Aankoop, besteden soms meer dan een vijfde van hun inkomen aan energie.
‘Voor wie het niet breed heeft, liggen de energiepremies 50 procent hoger’, zegt minister Van den Bossche. ‘Maar het klopt dat veel goedbedoelde overheidsmaatregelen toch het zogenaamde Mattheüseffect (de rijken worden rijker en de armen armer, ndvr.) versterken’, besluit ze. ‘Het initiatief van collega-minister Ingrid Lieten (SP.A) om sociale rechten zo veel mogelijk automatisch toe te kennen, verdient dan ook navolging. In plaats van als overheid te wachten tot de mensen naar ons komen, moeten we zelf naar de mensen stappen. Helaas is onze privacywetgeving daarvoor nog vaak een hindernis.’
DOOR HAN RENARD
‘Zonnepanelen leveren nog altijd 5 procent financieel rendement op. Dat is flink meer dan een spaarboekje.’ (Freya Van den Bossche)
