Sinds oktober 1996 is in de Senaat de onderzoekscommissie Georganiseerde Misdaad aan de slag. Tot dusver met maar weinig ophefmakende resultaten.

Joël Milquet (PSC) en Hugo Coveliers (VLD) staan binnenkort voor een zware klus. Als secretarissen van de Commissie Georganiseerde Misdaad moeten zij volgende maand een tussentijds verslag opmaken. Dat zou, wegens de schrale oogst van de commissie, wel een frustrerende bezigheid kunnen worden.

HUGO COVELIERS : In België staan we in feite nergens met het onderzoek naar de georganiseerde misdaad. De nota van minister Stefaan De Clerck (CVP) van juni 1996 is op dat punt illustratief. Ze roept meer vragen op dan ze er beantwoordt. We hebben in België geen zicht op de georganiseerde criminaliteit. Men vermoedt dat ze hier actief is, maar precieze gegevens ontbreken. De politie beschikt over geïsoleerde feiten, niet over een systematische analyse. Alleen de rijkswacht werkt grondiger en onderzoekt vrouwen- en wapenhandel.

Hoe kan het onderzoek succes boeken, als er zelfs geen eensgezindheid over de definitie van georganiseerde misdaad bestaat ?

COVELIERS : België hanteert doorgaans de definitie van het Bundeskriminalamt. Die voldoet mij niet, omdat ze te juridisch en te weinig criminologisch is. Heel essentieel lijkt me dat het in deze om meer dan een eenmalig misdrijf gaat. Het gaat om een proces. Een belangrijk kenmerk van de georganiseerde criminaliteit is dat men op systematische wijze, onder meer via chantage, de publieke besluitvorming wil beïnvloeden. Een groot gevaar is dat we ons in een academische, dus veel te abstracte benadering verliezen. Terwijl Nederland met de Commissie- Van Traa degelijk werk leverde, kunnen wij niet eens zeggen of de georganiseerde misdaad in dit land een spook of werkelijkheid is. Hoewel vele diensten speur- en onderzoekswerk verrichten, kan niemand ons een duidelijk zicht over de actuele situatie verschaffen.

Blijkbaar zal de Senaatscommissie daar evenmin in slagen.

COVELIERS : Er is nogal wat tijd gestopt in het Hoog Comité van Toezicht, zonder dat we daar veel wijzer bij werden. Daarnaast hebben we verantwoordelijken van de rijkswacht, de gerechtelijke politie, de douane en ook de politiecommissarissen van Luik en Antwerpen gehoord. Echt sterke getuigenissen waren er tot dusver niet bij. Misschien heeft het ook met de manier van werken en het voorzitterschap van de commissie te maken. Normaal moest de voorzitter iemand van de VLD zijn, maar de meerderheidspartijen hebben dat verhinderd. De fractieleiders van CVP en PS, Hugo Vanden Berghe en Roger Lallemand hebben die taak voor zich opgeëist. Ik had alleszins meer dynamisme verwacht.

Wat moet er volgens u prioritair onderzocht worden ?

COVELIERS : Men zou, zoals men in Nederland zegt, met brancheonderzoek moeten beginnen. Bijvoorbeeld, de afvalindustrie uitvlooien. Daarnaast zou het bijzonder nuttig zijn om in steden zoals Antwerpen de vastgoedmarkt nauwgezet te screenen. Daarover doen nogal wat verontrustende geruchten de ronde. Heel wezenlijk is ook dat er een financiële recherche op poten wordt gezet, zodat men zicht krijgt op de herkomst en de richting van de geldstromen. In Nederland is men daar mee bezig. In eerste instantie moet er naar de illegale markten gespeurd worden. Waar illegale behoeften zijn, duiken illegale markten op. De prostitutie, de wapenhandel, de afval, de gokwereld en de drugs zijn bijgevolg sectoren die grote waakzaamheid vereisen.

Dat blijft allemaal bijzonder abstract.

COVELIERS : Uiteraard zijn er concrete dossiers die best meteen worden uitgespit. De gestolen en vervalste aandelen, die in de zaak- Cools opdoken, is er zo een. Daarnaast ligt het voor de hand dat er speurwerk rond de reconversiegelden van de KS wordt verricht. Als blijkt dat er een band is met Superclub, dan hebben we een serieuze kluif. Het blijft echter de vraag of de meerderheid akkoord gaat om daarrond onderzoek te verrichten. Zo’n enquête is trouwens geen sinecure. Het vereist dat goed opgeleide mensen de tijd krijgen om de gegevens in kaart te brengen. Met de huidige politieoorlog is het weinig waarschijnlijk dat men zulke beslissing zal nemen. De vraag rijst trouwens of het verantwoord is om zoveel mensen voor het onderzoek van Neufchâteau vrij te maken.

Wat wilt u met deze commissie bereiken ?

COVELIERS : Ik hoop dat er een consensus rond enkele aanbevelingen komt en dat we een concreet dossier, zoals de KS, kunnen onderzoeken. In ieder geval moeten we er op aandringen dat er een Europese justitiële ruimte komt. Nu is het vooral de misdaad die profiteert van het wegvallen van de grenzen. Het gerecht en de politie werken nog in een negentiende-eeuws kader.