Gesprek met generaal Talad Massood over de mogelijkheden van de nieuwe regering : het kan nu, omdat het moet.
Generaal-op-rust Talad Massood, een frêle maar kaarsrechte oude man, is als columnist, vooral in het dagblad Dawn, een gerespecteerde politieke commentator. Een ?wijze man? in Islamabad.
Nawas Sharif staat voor moeilijke opgaven : de economie moet herleven, het veel te hoge defensiebudget moet omlaag…
TALAD MASSOOD : Dat is waar. Uiteindelijk zal dat in evenwicht gebracht moeten worden, zodat het land het kan dragen. Mede daaruit komt de wens om vrede te sluiten met India. Als we de spanningen in de regio konden verminderen, zouden we, aan beide kanten, zo’n grote legers niet meer nodig hebben, zodat meer geld zou vrijkomen voor ontwikkeling. Maar zolang het probleem-Kasjmir blijft leven, vrees ik dat het moeilijk zal zijn het budget te verlagen. Hoe dan ook kunnen we het huidige budget niet lang meer volhouden, gezien onze uiterst kritieke economische situatie. Het beloopt zo’n 25 tot 30 procent van het staatsbudget. Wat rest, gaat naar intresten op schulden, 37 tot 38 procent. Dan blijft er heel weinig over voor ontwikkeling of zo.
Dat Kasjmir-probleem had al lang opgelost kunnen zijn. Ik bedoel, voor de Britten was er geen enkele noodzaak om dat in die staat tussen Pakistan en India achter te laten. In combinatie daarmee hadden we dan de Koude Oorlog. En die was koud voor zover het Europa betrof, maar in deze regio was die erg warm, en werd die gloeiend heet met de Afghaanse geschiedenis. Dat alles leidde tot grote misvormingen, niet alleen in de economie en de productiviteit, maar ook in het politieke proces, in de manier van denken, de kwaliteit van de politieke leiding, in alles. Zodat we nu voor het eerst zoiets als normale voorwaarden hebben. Maar de crisis waar we voorstaan, is enorm. We zijn in een heel slechte toestand geraakt. Onze politieke instellingen en economie : in zekere zin moeten we alles opnieuw opbouwen.
Maar het is ook de eerste keer dat Pakistan daarvoor de kans krijgt. En ik geloof dat zowel de krachten van buiten als die van binnen nu gunstig werken. In die zin : de wereld, ook India, wenst geen ineenstortend Pakistan. Als de Pakistaanse leiding en de mensen de situatie aankunnen en ik zie geen enkele reden waarom ze dat niet zouden kunnen, we hebben niet de best mogelijke leiding, akkoord, maar we hebben mensen op de achtergrond, die naar voren kunnen komen , dan hoeft er van buitenaf ook geen probleem te komen. In essentie zitten we met een binnenlands probleem.
Hoe belangrijk is de religieuze factor daarin ?
MASSOOD : De religieuze factor wint aan belang en kan kritiek worden naarmate de binnenlandse problemen slecht worden aangepakt. Dan wordt dat een platform voor frustraties en ontevredenheid. Maar dat hoeft niet zo te zijn, omdat het politieke proces voortgaat. Hier zijn de moskeeën en andere religieuze instellingen geen podia waar men zijn misnoegdheid komt uiten, zoals bijvoorbeeld in Algerije, waar het democratische proces opgeschort werd. Gelukkig voor ons is dat hier niet nodig en hebben de meer fanatieke religieuze krachten bijna geen politieke macht. Wat ze hadden, kwam door Afghanistan, het geld dat daarrond gegenereerd werd, het feit dat ze een anticommunistisch bastion werden. Maar nu, nu het politieke proces leeft en we vrijheid van meningsuiting hebben, zie ik geen enkele religieuze extremist een grote rol spelen in Pakistan. Dat heeft ook te maken met het onderwijs. Als de regering de nodige prioriteit geeft aan het onderwijs wat een van de centrale problemen is van Pakistan , en dan een onderwijs dat wetenschappelijk en technologisch onderbouwd is, dan zal dat ook het extremisme helpen bestrijden. Veel mensen in Pakistan denken langs die lijnen. De echt belangrijke vraag blijft of die politiek ook in praktijk kan omgezet worden, en dan hoe vlug, en hoe welgemeend.
De Pakistaanse buitenlandse politiek zou in handen zijn van de inlichtingendiensten.
MASSOOD : De ?agencies?, zoals we ze noemen, hebben een heel belangrijke rol gespeeld. Ons politieke bedrijf was toen veel minder doorzichtig, in de Koude Oorlog. Nu, in de democratie, hopen we dat niet alleen de macht van de militairen, maar ook die van de inlichtingendiensten besnoeid zal worden. Het is belangrijk in elke beschaafde samenleving dat de inlichtingendiensten binnen hun limieten blijven. En dat proces is al aangevat.
Probeert Saudi-Arabië Pakistan niet in te schakelen in zijn conflict met Iran ?
MASSOOD : Tja, laten we het tussen Saudi-Arabië en Iran een ideologisch conflict noemen en natuurlijk willen ze dat landen als Pakistan aan hun kant gaan staan in dat conflict. Soms gebeurt het inderdaad, met alle respect voor onze buren, dat ze hun oorlog door tussenpersonen laten uitvechten. En dan gaan ze bondgenootschappen vormen. Iran zegt dan dat Saudi-Arabië zich door het Westen laat sturen, en vooral door de VS, en gaat dan zelf alianties zoeken met India, of met Rusland. En dat is niet goed voor de regio.