Koen Meulenaere
Koen Meulenaere Van 1991 tot 2012 de satiricus van Knack

In ‘De kroonraad’ geven vooraanstaande politici hun opinie over de actualiteit. Deze week hugo schiltz over de voorzittersverkiezing in de VLD, de verkoop van het oude VU-hoofdkwartier, de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, ETA en IRA, en de overname van een IBM-afdeling door het Chinese Lenovo.

Mijnheer Schiltz, bij de VLD likken ze de wonden die de voorzittersverkiezing heeft geslagen.

HUGO SCHILTZ: De aanpak daarvan heeft een miserabele indruk gemaakt. Wij hebben in de Volksunie ook spannende verkiezingen beleefd. Toen ik zelf voorzitter werd, hadden kopstukken als Frans Van der Elst en Wim Jorissen een tegenkandidaat uitgestuurd in de persoon van Evrard Raskin. Dat was uitzonderlijk, maar die tweestrijd is toch waardig en discreet gevoerd in vergelijking met wat de VLD ervan gemaakt heeft. Ik begrijp niet welk virus er in die partij is geslopen, maar de liberalen blijven onverbeterlijk aan zelfdestructie doen.

De figuur van Bart Somers schat ik positief in. Hij heeft een ruime politieke bagage, heeft in Mechelen ervaring opgedaan, en heeft daar als burgemeester in korte tijd bewezen dat hij kan besturen. Wie zou willen dat hij van meet af aan een oorlog begint met zijn premier en de regering, zal bedrogen uitkomen, maar dat lijkt me ook niet de taak van de voorzitter van een meerderheidspartij. Hij moet trachten de denkwijze te harmoniseren van zowel de militanten, de partijkaders, als degenen die een ambt uitoefenen. Dat is een zware opgave.

Zal de hoge score van Jean-Marie Dedecker hem dwingen de VLD een zwenking naar rechts te doen maken?

SCHILTZ: Dat is het gladde ijs waarop hij moet schaatsen. Ik heb mijn progressieve vrienden al vaker gezegd dat men in Vlaanderen een pijngrens heeft bereikt in de discussie rechts-links, waarin de termen trouwens niet altijd zindelijk gebruikt worden. Ze krijgen een andere semantische betekenis naargelang van wie ze hanteert. Ook buiten de VLD blijkt steeds vaker dat de postmodernisten in onze samenleving op de terugtocht zijn, en dat er een grondstroom is die opnieuw wat meer law and order in de maatschappij wil, en weer wat meer discipline in scholen en opvoeding. Men doet er goed aan daar rekening mee te houden, wil men het Vlaams Belang niet zo aanvetten dat men er niet meer omheen kan. De grote politieke partijen hebben tot hun scha en schande jarenlang de ogen gesloten voor het migrantenvraagstuk in onze samenleving, ze mogen zich geen tweede keer aan dezelfde steen stoten.

Blijft Hugo Coveliers een splijtzwam in de VLD?

SCHILTZ: Sta me toe daar geen commentaar op te geven. Ik heb een gemeenschappelijk verleden met mijnheer Coveliers, waaraan ik niet graag herinnerd word.

De N-VA heeft het oude hoofdkwartier van de Volksunie op het Barrikadenplein verkocht.

SCHILTZ: Het maakt me een beetje melancholiek. Ik heb destijds de ‘operatie Barrikadenplein’ doorgezet, tegen het scepticisme in van Frans Van der Elst, die getraumatiseerd was door de lange traditie van financiële miskleunen in de Vlaamse organisaties. Als ik de prijs waarvoor ik het gebouw gekocht heb, vergelijk met de prijs waarvoor het nu verkocht is, dan heb ik voor mijn gewezen politieke vrienden een goede belegging gedaan.

Ik heb altijd gehouden van ons partijgebouw, voor velen van ons een tweede thuis. Het belang van zo een trefpunt is groot, en het karakter van het gebouw reflecteert zich in het karakter van de organisatie die er huist. Wij hadden een wat oubollig maar charmant en warm hoofdkwartier, heel anders dan de soms koude kantoorgebouwen die andere partijen betrokken. De centrale ligging van dat pand was schitterend, en we hadden geen beter adres kunnen verzinnen dan ‘Barrikadenplein’. Ik lees dat de N-VA nu in de Rue de la Charité is terechtgekomen. Zou daar ook enige symboliek in schuilen?

Betekent het sluiten van ‘het Barrikadenplein’ ook dat de Volksunie nu helemaal verdwenen is?

SCHILTZ: Dat zou ik niet zeggen. De Volksunie is op een andere manier aanwezig. Ze heeft haar zonen en dochters uitgezonden naar alle horizonten. We zullen nu moeten afwachten wat er van de stroming en de ideologie overblijft. Indien er een minimale structuur tot stand kan komen om ons gedachtegoed op een academische wijze te onderhouden en te ontwikkelen, denk ik dat het nog wel toekomst heeft, en over een jaar of tien zelfs hyperactueel zal zijn. In de hele wereld groeit de aandacht voor het gemeenschapsdenken, en dat was toch de basis van de VU-visie.

Is de Volksunie dan te vroeg ontbonden?

SCHILTZ: Ja, dat is mijn vaste overtuiging. En de splitsing was vermijdbaar indien er wat meer gezond verstand, wat meer morele terughoudendheid, en door sommige ego’s wat meer bescheidenheid aan de dag was gelegd.

De commissie Binnenlandse Zaken van de Kamer buigt zich over de voorstellen rond de splitsing van het kies- en gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde.

SCHILTZ: Een gevaarlijk dossier. Er zijn verstrekkende verklaringen afgelegd en engagementen aangegaan, en sommigen hebben veronachtzaamd dat ze niet alleen op het speelveld staan. Er is een betoging geweest, er is een crisismoment gecreëerd door de burgemeesters, en alle Vlaamse partijen hebben de plechtige belofte gedaan die kwestie vóór nieuwjaar op te lossen. Het Vlaams Belang zal daar wel om de haverklap aan herinneren. Als de gevestigde partijen nu niet de stappen zetten die ze hebben aangekondigd, en zich beperken tot omzichtige en te spitsvondige theorieën, zal de publieke opinie daar zwaar aan tillen.

Hoe snel er een doorbraak kan komen, hangt af van de Franstaligen. Maar ik ben niet optimistisch, als ik bijvoorbeeld zie hoe die, zowel in de politiek als in de pers, reageren op de reddingsoperatie van de Vlaamse regering voor het Flageygebouw. Als dat de mentaliteit is waarmee ze Vlaanderen bejegenen, moeten ze niet verbaasd zijn dat meer en meer Vlamingen zich afvragen of het nog zin heeft om het Belgisch niveau in stand te houden.

In Baskenland laat de ETA weer van zich horen met een paar bomaanslagen. In Noord-Ierland wil het IRA wel ontwapenen, maar wil daar geen fotografische bewijzen van leveren, zoals dominee Ian Paisley eist.

SCHILTZ: ETA noch IRA schijnen bekwaam een rationele politiek te voeren. Het autonomiestatuut van Spaans Baskenland is, samen met het Vlaamse, het meest gevorderde in Europa. De Basken hebben zelfs uitgebreidere fiscale bevoegdheden dan de Vlamingen, en de taalkwesties zijn ook op goede weg. Er is dus niet echt aanleiding tot gewelddadig protest. Toch is er blijkbaar een extreme fractie die zich het onmogelijk maken van de dialoog tot doel heeft gesteld. Datzelfde zien we in Noord-Ierland, met aan de ene kant het IRA en zijn dissidente arm Sinn Fein, en aan de andere kant de fanatieke unionisten als dominee Paisley. Zo blijven ze rondtollen in een vicieuze cirkel. Het is bedroevend dat men er in twee West-Europese landen maar niet in slaagt een soort ‘Camp David’ te organiseren.

Is de patstelling groter in Noord-Ierland dan in Baskenland?

SCHILTZ: Politiek misschien wel, maar daar staat tegenover dat ze in Ulster, tot nu toe toch, de terreur beter onder controle lijken te hebben. Hoe langer aanslagen uitblijven, des te meer kans dat de rancune en de haat zullen slijten, al zal dat nog vele jaren nodig hebben. Men mag zich ook niet blind staren op de figuur van Ian Paisley, en hopen dat als hij van het toneel verdwijnt de gematigde protestanten weer de bovenhand zullen halen, zoals ten tijde van het Goede Vrijdagakkoord. Daar zou ik niet te veel op rekenen, want Paisley blokkeert de vredeskansen niet in zijn eentje. Hij heeft een brede voedingsbodem bij de bevolking, zoals de verkiezingen hebben aangetoond.

Het Chinese computerbedrijf Lenovo koopt de pc-afdeling van IBM. Een overname met symbolische betekenis.

SCHILTZ: China toont zijn macht. Een bevestiging van een fundamentele ontwikkeling in de internationale economie en politiek. Het grote verschil tussen China en Rusland is treffend. In China is men bezig met een overgang van het communistische naar het kapitalistische systeem. Maar men houdt de teugels goed in handen, de oligarchie blijft aan de macht. In Rusland is dat niet gebeurd. Met de hervormingen van Mikhaïl Gorbatsjov is het regime ineengestuikt, de teugels zijn hen ontglipt en zijn in handen gekomen van mensen als Boris Jeltsin en consorten, die hun land geen goede diensten hebben bewezen. Onder Vladimir Poetin probeert men de handrem weer wat aan te trekken, maar de chaos is ondertussen een feit, met een globale verarming van de bevolking als gevolg.

De Chinezen gaan behoedzamer te werk, stapje na stapje. De levensstandaard is ontegensprekelijk gestegen, en een fenomeen als de kleptocratie die zich in Rusland van het bedrijfsleven heeft meester gemaakt, is relatief beperkt gebleven. De bevolking is globaal gesproken beter geworden van de overgang naar het kapitalisme. Het frappante verschil met Rusland stamt voor een deel uit het verschil tussen oosterse wijsheid en Slavische ordeloosheid.

Met hun lage lonen en hun grote afzetmarkt beschikken ze over unieke troeven, waar elke bedrijfsleider in het Westen slechts kan van dromen.

SCHILTZ: Ja, maar lage lonen kunnen nooit een einddoel zijn. Integendeel, om hun producten te kunnen afzetten moet de koopkracht van de bevolking bestendig stijgen. Dat is de beste motor voor de economische groei.

Over vier jaar organiseren de Chinezen in Peking de Olympische Spelen, en bij die gelegenheid zullen ze de hele wereld tonen wat ze al hebben bereikt. Ze zullen van dat hele evenement een megashow maken, zowel organisatorisch als wat hun eigen sportprestaties betreft. 2008 zal genoteerd worden als het jaar waarin China zijn positie op het wereldforum definitief innam. Ik vrees dat zeker de EU daar geen antwoord op heeft. Zolang Europa weigert een bepaald gedeelte van zijn binnenlands product te besteden aan de uitbouw van een Europese militaire macht, zal het nooit op gelijke voet met de VS en China aan de tafel kunnen zitten.

Koen Meulenaere

Hugo Schiltz – ‘Het gemeenschapsdenken maakt weer opgang.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content