‘Ik heb het in de PS nooit erger geweten.’ Dat zegt Jean Guy, voormalig hoofdredacteur van de socialistische krant ‘Le Peuple’.

De schandalen bij La Carolorégienne in Charleroi hebben nu ook de op het eerste gezicht robuuste Waalse minister-president Jean-Claude Van Cauwenberghe (PS) gevloerd. Eerst kwamen de onthullingen over de nauwe banden tussen het advocatenkantoor van de sterke man van de PS in Charleroi en de verliesgevende sociale huisvestingsmaatschappij. Kort daarna volgde de arrestatie van zijn rechterhand Claude Despiegeleer, de van fraude verdachte ex-schepen en ex-bestuurder bij La Carolorégienne.

‘Van Cau’ zal aan het hoofd van de Waalse regering worden opgevolgd door Elio Di Rupo.

Maar intussen is het kwaad geschied. Met een combinatie van belangenvermenging, vriendjespolitiek en zelfbediening hebben de PS-baronnen van Charleroi het door partijvoorzitter Elio Di Rupo zorgvuldig geconstrueerde beeld van een nieuwe en moderne PS naar de verdoemenis geholpen. Jean Guy, zelf inwoner van Charleroi, is anders niet verrast. ‘Ik heb hiervoor jaren geleden al gewaarschuwd.’

Hoe groot is de schade eigenlijk?

JEAN GUY: Charleroi is onthoofd. In de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw was Charleroi een sterk politiek machtsblok, met mensen als Jean-Claude Van Cauwenberghe, Philippe Maystadt en Philippe Busquin. In Charleroi had je het systeem-Van Cau, in Luik probeerde André Cools alle krachten uit de streek rondom zich te verzamelen.

Beschrijft u eens dat systeem-Van Cau.

GUY: Van Cauwenberghe heeft nooit kunnen kiezen tussen het burgemeesterschap en zijn functie als Waals minister-president. Hij delegeert ook niet, en is bijzonder achterdochtig. Sleutelposten in Charleroi durfde hij alleen aan echte vazallen toe te vertrouwen. Een ander kenmerk van het systeem-Van Cau is dat hij, in tegenstelling tot wat in socialistische kringen gebruikelijk was, ook mensen uit de zakenwereld tot zijn systeem toeliet.

Er wordt gezegd dat de gerechtelijke actie tegen de lokale PS-baronnie partijvoorzitter Di Rupo, ondanks de nogal ongelukkige timing, au fond niet slecht uitkomt.

GUY: De nieuwe procureur des Konings van Charleroi is in elk geval geen kamikaze. Hij heeft vooraf her en der mensen gepolst, maar niemand heeft zich tegen gerechtelijke stappen verzet. Ook Elio Di Rupo niet, die duidelijk op de hoogte was van wat er te gebeuren stond. Maar Di Rupo neerzetten als de witte ridder die de stal wil uitmesten, en Van Cau als de man van het verleden, dat zou verkeerd zijn. Heeft Di Rupo dan niet Van Cau opnieuw minister-president van het Waals Gewest gemaakt? En hem desondanks het marshallplan toevertrouwd? Di Rupo moet ook beseffen dat Charleroi geen alleenstaand geval is. Want ik zeg u, dit is niet afgelopen.

Is er met het ontslag van Van Cauwenberghe toch niet een einde gekomen aan een bepaalde generatie PS-politici?

GUY: Ik geloof niet dat je het in termen van generaties mag stellen. De jonge blaadjes van Di Rupo, van Isabelle Simonis tot Marie Arena, zijn toch ook geen doorslaand succes gebleken. En ook Di Rupo zelf mag het wel eens gaan waarmaken. Hij heeft verschillende ministerposten bekleed, maar welke indruk heeft hij nagelaten? En hoe zal hij als partijvoorzitter herinnerd worden? Want in tegenstelling tot wat hij graag mag beweren, vertoont de staat van Wallonië meer overeenkomsten met Germinal dan met het festival du film d’amour in Bergen.

Wat zullen nu de gevolgen zijn voor de PS bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006?

GUY: Laten we zeggen dat het extreem-rechtse Front National in Charleroi op dit moment geen Filip Dewinter nodig heeft om stemmen te werven. Vergeet ook niet, het gaat hier over sociale woningen, iets wat de mensen rechtstreeks in het hart raakt, niet over de aanleg van een snelweg.

Hoe diep is de vertrouwensbreuk?

GUY: De PS bevindt zich in de slechtste toestand ooit. Ik heb het in de 45 jaar dat ik de PS observeer nooit erger geweten. De discussies gaan zelfs niet meer over inhoudelijke zaken, de staatshervorming of de sociale zekerheid, nee, het gaat alleen nog over mannetjes en geld. Ik ben naar de algemene vergadering van de PS in Charleroi geweest, dat was onuitgegeven. Journalisten werden uitgescholden, er werden fysieke bedreigingen geuit…

Is de situatie vandaag erger dan ten tijde van het Agusta-schandaal?

GUY: Voor Charleroi is dit in elk geval het absolute dieptepunt. De interne verdeeldheid is hier nooit groter geweest. En ik ben er zelfs niet zeker van dat de beschuldigden van vandaag en van morgen zelf beseffen dat ze iets verkeerd gedaan hebben. Ze hebben het gevoel dat iedereen in het systeem zo functioneerde. Dus waarom moeten zij betalen en de anderen niet?

Han Renard