De intensivering van de landbouw heeft zware gevolgen voor de hommelbiotopen.

Volgens een rapport van de Internationale Unie voor de Conservatie van Natuur (IUCN) is een kwart van de 68 Europese hommelsoorten met uitsterven bedreigd. Bijna de helft van de hommelpopulaties gaat achteruit. De voornaamste oorzaken zijn de klimaatverandering, waardoor belangrijke hommelgebieden uitdrogen, en de intensivering van de landbouw die minder geschikte hommelbiotopen oplevert.

Uit een Europees rapport over bijengezondheid in zeventien Europese landen blijkt dat er in de winter van 2012-2013 nergens meer bijen stierven dan in België: een derde van onze bijenvolkjes overleefde de – strenge – winter niet. Er zouden in Europa liefst 7 miljard bijen te weinig zijn om de voor land- en tuinbouw noodzakelijke bevruchting van planten te verzorgen. De bijdrage van bijen en hommels aan de Europese landbouw wordt op 22 miljard euro per jaar geraamd.

De boeren zouden dus blij moeten zijn met de bestuivers, maar toch kon de Boerenbond het niet laten om giftig te reageren op een bericht van de vereniging Natuurpunt, die erop wees dat ook bij ons intensieve landbouw de doodsteek van de bijen lijkt te worden. Voorzitter Piet Vanthemsche van de Boerenbond ligt de laatste tijd opnieuw op ramkoers met de natuurverenigingen. In een commentaarstuk in het blad Boer & Tuinder maakte hij zich onlangs druk om het feit dat er achter de schermen vaak goed wordt samengewerkt tussen boeren en natuurliefhebbers, maar dat vooral Natuurpunt zich in haar officiële communicatie te sterk tegen de boeren profileert.

Het spreekt voor zich dat de landbouw een sterke impact op ons landschap heeft en niet vriendelijk is voor de natuur. Maar het is tegenwoordig gemakkelijk – want acceptabel – om de boeren de schuld te geven voor veel van wat er misloopt. Dat speelt ook op een ander niveau: dat van de evolutie van onze soort. Zo is de landbouw verantwoordelijk gesteld voor de ontwikkeling van de dominantie van de man over de vrouw – in gemeenschappen van jagers-verzamelaars bestond geen duidelijk seksisme.

Op een congres van antropologen werd begin deze maand een studie voorgesteld, die besloot dat zesduizend jaar intensivering van de landbouw ertoe geleid heeft dat wij evolueerden van ‘atleten’ tot slappere ‘couch potatoes‘. Vooral mannen zouden in de loop der jaren fysiek minder actief geworden zijn, wat zich manifesteerde in minder sterke beenderen in de onderbenen – zo wees een analyse van een pak fossielen uit. De meeste mensen lijken een zittend leven wel te verkiezen boven het labeur van vroeger. Maar een zittend leven heeft uiteraard gevolgen voor hun gezondheid.

DOOR DIRK DRAULANS

Zesduizend jaar landbouw leidde tot een verzwakking van de onderbenen van de man.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content