dEUS-frontman Tom Barman presenteert op Canvas het filmprogramma Shot on Location. Hij doet verslag over de filmsteden die hij bezocht. ‘We kozen voor stadfilms. We bezochten de plek en praatten met de makers. En aan de hand van deze films raken we ook maatschappelijke en geschiedkundige thema’s aan.’ Deze week: Londonderry en Dublin, het decor van de Ierse burgeroorlogsfilm Bloody Sunday.
Het regent oude wijven in Dublin. Ik zit in een oude Mercedes met aan het stuur Jim Sheridan, regisseur van onder meer In the Name of the Father en producer van Bloody Sunday. Sheridan is in een chatty, roddelachtige bui. In één lange, hilarische tirade krijg ik verhalen te horen over de afperspraktijken van Harvey Weinstein, de eetgewoonten van Bono en de sociale onaangepastheid van zijn protegé, Daniel Day-Lewis. Die is namelijk samen met Steven Spielberg op bezoek in Dublin voor de première van Lincoln. Sheridan is hun gastheer en zijn telefoon staat niet stil. Heel mondain Dublin wil graag een tafel naast de sterren.
Een man naar mijn hart, die Sheridan, en volgens onze bron de reden dat Bloody Sunday als film überhaupt een hart hééft. Deze bikkelharde pseudodocumentaire werd geregisseerd door Paul Greengrass, een Engelsman die – gepokt en gemazeld in de actiereportage – de gebeurtenissen in Londonderry zo afstandelijk en kil in beeld bracht dat Sheridan zich wou terugtrekken als de montage niet werd aangepast. Het sleutelwoord was ‘close-up’. Sheridan vond het niet kunnen dat geen van de slachtoffers van de Britse troepen van dichtbij in beeld kwam. Hij vond dat een kaakslag voor de familieleden, die zo op geen enkele emotionele manier verbonden konden zijn met hun gevallen zonen. Sheridan won het pleit, er werden extra filmdagen gepland en de close-ups kwamen er.
Je kunt je zo de heftige ruzies voorstellen tussen de zakelijke, cocky Greengrass en de gepassioneerde Ier Sheridan. Film is meer dan registratie, het is vooral emotie. En daarvan zit er meer dan genoeg in het Ierse bloed. Neem nu Don Mullan, die trouwens onze bovenvermelde bron was. Greengrass noemt hem aforce of nature. Ik noem hem een passionele stormram, half priester, half bokser. Mullan schreef het boek waarin midden jaren negentig de schuldigen met naam en toenaam vermeld werden. En dat waren niet de minsten: de Britse regering, Britse soldaten – een doofpotoperatie. Zijn boek leidde tot een film, én tot een nieuwe onderzoekscommissie. In 2010 verontschuldigde premier David Cameron zich in naam van het Britse volk. Historisch.
De schrijver was Sheridan in het vliegtuig tegengekomen. Hij had een briefje naar eerste klas gestuurd, en werd daar halverwege de vlucht verwelkomd. ‘Mag ik even mijn boek pitchen?’ Zo doe je dat dus, dingen gedaan krijgen.
Bloody Sunday is hard als een krantenkop. Of zoals Jim Sheridan het uitdrukt: ‘It’s not like somebody molded it into a controllable artefact. It’s more like somebody exploded it on the screen.‘
Shot on Location, zondag 30 juni, Canvas, 20.45 uur
Bloody Sunday, zondag 30 juni, Canvas, 21.15 uur
VOLGENDE WEEK 5 BERLIJN (Das Leben der Anderen)
Tom Barman
Producer Sheridan aanvaardde niet dat geen van de slachtoffers van de Britse troepen van dichtbij in beeld kwam.
