Jacky Goris was tot voor kort grootmeester van het Grootoosten van België, met zowat 9000 leden de omvangrijkste vrijmetselaarsobediëntie in ons land.
‘Ik reageer uiteraard louter op persoonlijke titel, maar ik neem aan dat ik niet de enige ben die Johannes Paulus II een bijzonder conservatieve paus vond. Zijn seksuele en gezinsmoraal druiste regelrecht in tegen de vrijheid en het zelfbeschikkingsrecht van het individu waar wij als vrijmetselaars voor staan. Zijn verbod op condoomgebruik heeft in Afrika tienduizenden doden gemaakt. Nog erger vond ik zijn gelijkschakeling van abortus met de holocaust: ethisch volstrekt onaanvaardbaar. En zijn veroordeling van homoseksualiteit had hij onlangs nog eens beklemtoond.’
Toen begin 2003 een discussie woedde over een eventuele verwijzing naar ‘God’ in de preambule van de Europese grondwet, reageerde Goris als grootmeester van het Grootoosten met een persmededeling – een tamelijk uitzonderlijk initiatief, maar de inzet was groot: de meeste Belgische vrijmetselaars behoren tot de zogenaamd ‘irreguliere’ of ‘adogmatische’ strekking, die in de loop van de negentiende eeuw in landen zoals België en Frankrijk uitgroeide tot een antiklerikale, politieke factor van betekenis. Die puur vrijzinnige erfenis wil het Grootoosten stilaan achter zich laten, maar een verwijzing naar God in de grondwet vond Goris onaanvaardbaar. ‘In feite kwam het neer op een poging van de Romeinse Curie om de grondwet te herschrijven’, zegt hij. ‘Het gelobby werd alleszins vanuit Rome gedirigeerd, vooral via de Poolse bisschoppen, die zeker nooit iets zouden hebben gedaan zonder de expliciete goedkeuring van de paus. Dankzij het politieke gewicht van Frankrijk en België, niet toevallig landen waar de adogmatische vrijmetselarij sterk vertegenwoordigd is, is die verwijzing naar God er uiteindelijk niet gekomen.’
‘Wij hebben ons altijd verzet tegen de pogingen van de katholieke Kerk om de scheiding tussen Kerk en Staat op te heffen. Rome heeft toch nog altijd de neiging om zijn moraal op te dringen aan anderen. De Kerk zoekt en vindt daarvoor tegenwoordig ook steun bij de andere georganiseerde godsdiensten, tenminste bij de conservatieve strekkingen daarvan. Ik las onlangs nog dat vertegenwoordigers van de joodse, islamitische en katholieke godsdienst in Jeruzalem de handen in mekaar geslagen hebben om zich te verzetten tegen de organisatie van een festival voor homoseksuelen – dát bedoel ik dus.’
‘Bij ons is de verhouding tussen vrijmetselarij en katholieke Kerk uitstekend. Ik heb met kardinaal Danneels geregeld in volle openheid van gedachten gewisseld; in 2003 nam hij deel aan een colloquium van het Grootoosten. Danneels is iemand die samen met niet-gelovigen wil zoeken naar gelijklopende standpunten en gemeenschappelijke waarden. Die bereidheid is toch typisch Belgisch, in Italië of Polen zul je zo’n houding nog altijd niet aantreffen.’
J.D.C.
