door Rik Van Cauwelaert
Tijdens het voorbije weekend was er plots sprake van ‘een bijna-akkoord’, van ‘een opening’, van ‘een verschuiving’. Premier Yves Leterme zou een opening ontwaren in de communautaire bespreking over de hervorming van de financieringswet.
Over de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde is er zelfs geen aanzet voor een compromis. Maar alle partijen blijven alsnog aan tafel. En dat geeft de premier en zijn omgeving weer hoop. En dus wordt uitgelegd dat er geen sprake kan zijn van een impasse. ‘Het is geen gesloten discussie. Er zijn tekenen van een evolutie’, sprak minister van Institutionele Hervormingen Jo Vandeurzen bemoedigend in de zaterdagkrant van De Tijd.
Maar uiteindelijk bleek dat bijna-akkoord over de hervorming van de financieringswet niet te bestaan, en was er in hoofde van de Franstalige onderhandelaars hooguit sprake van ‘bereidheid’ om te blijven praten – tenminste, in de aanname dat er vers geld voor Brussel en Wallonië mee gemoeid is.
Het federale koninkrijk wordt momenteel bijeengehouden door een virtuele regering gebouwd op vage afspraken, bijna-akkoorden, halve waarheden en een vervalste boekhouding geërfd van de vorige, paarse regering. De Belgische stuurlui ontwikkelden de voorbije maanden een eigen politiek Bargoens om zich tot de bevolking te richten. Op die manier spint en sleept Leterme I zich voorbij de klip van 15 juli. Want het belangenconflict ingeroepen door de Franstalige partijen tegen het Vlaamse voornemen om Brussel-Halle-Vilvoorde bij gewone, dus Vlaamse, meerderheid te splitsen, loopt af rond eind september. Tot dan kan de meerderheid en haar legertje van cabinetards overleven.
Yves Leterme is vastbesloten om tot dan – na een wollige verklaring op 15 juli – zijn communautaire queeste door te zetten. Een voornemen dat zijn onmiddellijke West-Vlaamse omgeving met de grootste zorg vervult. Die vriendenkring vreest immers dat de premier, die eerder dit jaar door zijn koppigheid ternauwernood aan de dood ontkwam, met het hardnekkige voortslepen van zijn missie zijn gezondheid ernstig op het spel zet.
Maar terwijl de premier, om de woorden van PS-voorzitter Elio Di Rupo aan te halen, ‘grote inspanningen levert om naar iedereen te luisteren om de weg van het haalbare te vinden’, stapelen de sociale en economische problemen zich op. En in vergelijking met die problemen, zegt Geert Noels, een van de deelnemers aan het Knack-debat over koopkracht en begroting, krijgt de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde iets van een zomerwandeling. ‘Er is een reëel koopkrachtprobleem’, zegt vicegouverneur Luc Coene van de Nationale Bank verderop in het blad. Sterker nog: ‘Er is een reële collectieve verarming van de Belgen.’
Deze regering staat bovendien voor een ontzettend zware begrotingsopdracht. In het beste geval moet in een volgende ronde 4,5 miljard euro worden gevonden om de Belgische winkel uit het rood te houden. En dan zijn er nog geen reserves opgebouwd. Die zijn nodig, zo niet moeten we, om nog eens Luc Coene te citeren, een onhaalbaar hoog aantal nieuwe jobs creëren. Zo niet moeten er nieuwe belastingen komen of moeten de mensen later met pensioen of moeten de Belgische pensioenen die nu al verarmend werken tot een minimum worden herleid.
De paarse regering van Guy Verhofstadt heeft een financieel en constitutioneel verkrotte federale staat achtergelaten. Het drama van Yves Leterme is dat hij dat niet eens hardop durft te zeggen, want hij moet voort met zijn coalitie van PS, MR en Open VLD – drie van de vier partijen die deze ontsporing hebben aangericht.
Als er al onderhandelaars waren die dachten dat ze op deze manier nog tot 2012 door konden gaan, dan werden die vorige week brutaal uit hun illusie gewekt door de Studiecommissie voor de Vergrijzing. Die berekende dat de kosten van de vergrijzing sneller en harder zullen aantikken dan voorzien.
Met andere woorden: we naderen sneller dan verwacht het moment dat Vlaanderen het moeilijk krijgt om de solidariteit met het zuiden van het land te financieren.
