De Kredietbank komt in opspraak met zijn groothertogdomroute. Wat is er zoal aan de hand in het fiscaal paradijs Luxemburg ?

IEDEREEN zit verveeld met de affaire rond de Kredietbank. ’s Lands vierde kredietinstelling geraakte in opspraak naar aanleiding van vermeende fiscale ontwijkings- en ontduikingsmechanismen en zelfs witwasserij van zwart geld, via haar Luxemburgse zuster Kredietbank Luxembourg (KB Lux). De KB wist van niets en de moederholding Almanij, voorzitter Jan Huyghebaert inbegrepen, hoorden het in Keulen donderen. De financiële autoriteiten en de minister van Financiën lazen het in de krant. Alleen KB Lux had zijn klanten en personeel verwittigd dat er in de pers mogelijk onweer op komst was.

Er circuleren vermoedens, (nog) geen beschuldigingen ; het Brussels parket en de Bijzondere Belastinginspectie zijn met onderzoeken bezig. Overigens sedert mei al. Wat meteen de vraag oproept wie belang heeft bij de scoop van La Dernière Heure en La Lanterne. Politici die nieuwe financiële middelen zoeken en naar een vermogensbelasting lonken of, even plausibel, financiële kringen die het gerecht stokken in de wielen willen steken ?

Van ongemak tot paniek dus. De Kredietbank bekomt maar langzaam van de ontreddering. De aandelen van de vennootschappen uit de groep kregen een klap op de beurs, maar dat herstelt sneller dan het geschokt vertrouwen en het besmeurd imago. De KB’ers in Vlaanderen voelen zich gedupeerd : er moet iets bij KB Lux zijn gebeurd. De hele Belgische bankwereld zit dezer dagen ongemakkelijk. Alle serieuze kredietinstellingen hebben een dochter of zuster in het groothertogdom en weinigen kunnen het bestaan van een fiscale vluchtroute naar Luxemburg ontkennen. Allen plukken ze appels van de boom in buurmans tuin, alleen de KB liet zich pakken.

Belgen, zowel particulieren als ondernemers, met geld in Luxemburg bellen hun bankkantoren rood. Geld snel terughalen en rekeningen afsluiten of vertrouwen op het Luxemburgs bankgeheim ? Dat minister van Financiën Philippe Maystadt (PSC) bevestigt dat de Bijzondere Belastinginspectie met onderzoek naar bijkomende aanslagen bezig is, wat volgens hem de staatskas extra inkomsten bezorgt, veroorzaakt bij ?Luxemburg-spaarders? extra hartkloppingen, zeker die met een rekening bij KB Lux.

KOFFERTJE GELD.

De affaire is een klap voor het ?gedoogbeleid? dat de financiële autoriteiten ten aanzien van fiscaal paradijs Luxemburg voeren. Iedereen weet wat in Luxemburg gebeurt de uitzonderingen kunnen bij hun plaatselijk bankkantoor alle inlichtingen krijgen , maar geen overheid treedt ooit op. Voorzitter Jean-Louis Duplat van de Commissie voor het Bank- en Financiewezen schijnt Luxemburg niet te kennen, de opperste bankcontroleur had in twintig jaar geen Luxemburgs probleem. Het gerecht vond het daarom blijkbaar niet nodig de Commissie over zijn onderzoek in te lichten, hoewel het daar wettelijk toe is verplicht. Ook gouverneur Alfons Verplaetse van de Nationale Bank is druk met de Kredietbank in de weer. En uiteindelijk zit de regering met de affaire verveeld. Straks moet ze nieuwe belastingen aankondigen, terwijl nu open en bloot blijkt dat net over de grens honderden miljarden frank belastingloos liggen te renderen.

Het is niet onwettig met een koffertje eerlijk verdiend geld naar Luxemburg te rijden en daar bij een van de 220 banken een rekening te openen, kasbons te kopen of op obligaties in te tekenen. Maar de spaarder die dat doet, moet wel de opbrengst van zijn kapitaal over de grens op zijn belastingaangifte melden en er, zoals spaarders in België, vijftien procent roerende voorheffing op betalen. De banken in Luxemburg houden namelijk, in tegenstelling tot die in België, geen bronbelasting op de rente af. De meeste mensen ?vergeten? echter hun Luxemburgs rente-inkomen aan te geven. Velen kunnen dat inkomen zelfs niet aangeven, want hun centen bij KB Lux of zijn concurrenten zijn zwart. Op hun zwarte inkomsten betaalden zij geen inkomstenbelasting, ze kunnen met dat geld dus ?niet boven komen?.

Dat laatste is een van de oorzaken van het Luxemburgs succes. Want ook in België kan wit geld belastingvrij renderen, op sicavs en beveks (en op spaarboekjes tot 55.000 frank intrest, en op een onbeperkt aantal rekeningen). Maar de Belgen wantrouwen de fiscus. Ze verkiezen in Luxemburg coupons te knippen. Een niet gering voordeel daarvan is dat de banken in het groothertogdom het overlijden van hun klanten niet meedelen aan de Belgische belastingadministratie. Ontsnappen aan succesierechten is dan een kleine moeite.

Luxemburg doet er dan ook alles aan om een fiscaal paradijs in de Europese Unie te blijven en zelfs nog te groeien. Eerste-minister en minister van Financiën Jean-Claude Junker verzet zich niet tegen de Europese pogingen tot fiscale harmonisering van de roerende voorheffing op vijftien procent. Op voorwaarde dat dit ook geldt voor de concurrerende fiscale vluchthavens in Zwitserland en op de Kanaaleilanden. Kortom, de Europese Economische en Monetaire Unie heeft straks naast één munt en één centrale bank ook één fiscaal paradijs.

Iedere Belgische bank met enige naam heeft een dochter of zuster in het kleine land. De vestigingen van de grootste vijf Belgische kredietinstellingen draaien een balanstotaal van over de 2.700 miljard frank, goed voor vijftien procent van de hele banksector daar. Met de kleinen erbij moet het Belgisch aandeel nog indrukwekkender ogen.

ZATERDAGRECLAME.

De Kredietbank en KB Luxembourg zijn harde concurrenten van mekaar. Maar dat weerhoudt KB-kantoordirecteurs er niet van goede Belgische klanten richting Luxemburg te adviseren. Ook bij andere banken organiseren agentschappen ?spreekbeurten met beleggingsadvies? of maken lokale verantwoordelijken een ?toeristische uitstap? naar het groothertogdom. Dat kan nu ook in het weekend, want het financiële centrum Luxemburg blijft ’s zaterdagochtends open. KB Lux voerde daar vorig jaar in België een stevige promotiecampagne mee. Toen ook ASLK-dochter BUCL dat deed, vond minister Maystadt het welletjes en stopte de reclame.

De zaterdagreclame smaakte naar het ?bijzondere mechanisme?, waarmee kredietinstellingen de fiscale fraude van hun klanten vergemakkelijken. En sedert oktober van vorig jaar is een nieuwe beurswet van kracht, die verbiedt dat financiële tussenpersonen een ?maatregel voorstellen of aanmoedigen die huncliënt ertoe zou aanzetten zijn wettelijke verplichtingen, met inbegrip die ten aanzien van de staat (lees belastingen), niet na te komen.?

Banken zijn bijgevolg voorzichtig, ze kunnen strafrechtelijk vervolgd worden en zelfs hun vergunning verliezen. Net zoals de andere meldt de KB zijn kaderleden jaarlijks dat zij alleen de verantwoordelijkheid dragen wanneer ze betrapt worden op speciale financiële mechanismen.

De couponknippers zouden ook naar Nederland kunnen trekken, dat gelijkaardige fiscale technieken kent. Maar het bankgeheim is er minder absoluut dan in Luxemburg. In Luxemburg praten bankiers nooit over zwart of grijs geld het bankgeheim is er wettelijk. Fiscale misdrijven kennen zij niet. Alleen in het geval van zwaar misdaadgeld kunnen de kluizen open, kwestie van de reputatie toch een beetje hoog te houden. (In de gevallen van misdaadgeld en zwart/grijs geld worden wel dezelfde financiële technieken gebruikt).

Opvallend is dat Luxemburg ook voor Duitsland een fiscale vluchthaven is. Sedert Bonn in 1993 een roerende voorheffing van 30 procent heft op rente-inkomsten, is de kapitaaltrek naar het groothertogdom daar enorm.

GESTOLEN LIJSTEN.

De Kredietbank-affaire loopt dus al sinds mei, maar het spektakel begon pas toen vorige week een paar Franstalige kranten het dossier uitbrachten. Wat gebeurde ? Enkele informatici, die met de KB Lux-directie een conflict hadden, kopieerden de lijsten van de Belgische klanten. Het ging om vijf kaderleden die in 1994 na een mislukte witwasoperatie voor eigen rekening (de Georges Mioli-zaak) werden ontslagen en uit wraak handelden. Ze probeerden de lijsten aan de Bijzondere Belastinginspectie te verkopen, wat niet kan in België. Eén of verscheidene van de vijf speelden uiteindelijk de gegevens door aan het gerecht en dienden een klacht in tegen zowel KB Lux als KB wegens overtreding van de antiwitwaswet.

Banken krijgen een nieuw probleem : chantage. Zo dreigde vorig jaar een bediende van Duitse Commerzbank ermee de vertrouwelijke lijsten van duizenden Duitsers met Luxemburgse rekeningen aan de fiscus bekend te maken. De man met geldproblemen kreeg geen vijf miljard mark, maar drie jaar cel. De Frankfurtse rechtbank vonniste evenwel dat de fiscus de ontvreemde lijsten voor een bijkomende belastingaanslag mocht gebruiken. De overheid veroorzaakte met spectaculaire invallen in bankkantoren enige paniek onder de vluchters naar Luxemburg. En ze botste op gelijkaardige technieken van belastingontduiking bij de Dresdner Bank en de Norddeutsche Landesbank.

Sommige Luxemburgse banken, die voor de betere klanten vooral, zijn tegen tegen oplichterij en chantage van hun bedienden gewapend. De rekeningen van hun klanten dragen er alleen nummers en enkel topmedewerkers kunnen die nummers aan de namen van de rekeninghouders koppelen.

La Dernière Heure meldde dat veel notoire Belgen en bekende ondernemingen op de lijsten voorkomen. Het parket bevestigde dat het gaat om 300 Belgen, hoofdzakelijk industriëlen en rijke zelfstandigen, voor een totaal bedrag van 23 miljard frank dat de belastingen onbekend is. Maar dat oud-premier Mark Eyskens (CVP) op de lijsten staat, was een misser van de krant. Eyskens reageerde furieus : ?Noch ik, noch mijn familie hebben een rekening in het buitenland.? Het gerecht meldde dat de politicus niet op zijn lijsten voorkomt.

SNEL LOPEN.

Het Brussels gerecht (eerste substituut Vincent Cambier en onderzoeksrechter Jean-Claude Leys) voeren dus onderzoek naar mogelijke frauduleuze fiscale ontwijkingsmechanismen eventueel witwaspraktijken opgezet door de Kredietbank en haar Waalse dochter Crédit Général en naar vermeende belastingontduiking door onbekenden.

Het gerecht kan de onwettig bekomen klantenlijsten natuurlijk niet als bewijsstukken gebruiken (wegens diefstal van eigendom van de bank, schending van bedrijfsgeheimen, overtreding van de Luxemburgse wet op het bankgeheim en schending van de privacy van de klanten). De betrokken banken hameren er trouwens op dat de uitgelekte informatie verdacht is omdat het om vervalsingen kan gaan. Maar op het Brussels justitiepaleis heet het dat eigen onderzoek, onder meer een huiszoeking bij een tussenpersoon, duizenden bladzijden documenten opleverden. Hoever het onderzoek staat is niet bekend, maar dat het jaren zal aanslepen is zeker. Het parket zal snel moeten lopen om het te halen tegen het Luxemburgs bankgeheim en het leger dure advocaten, dat de KB-groep voor de bescherming van zijn reputatie zal willen betalen.

Het Brussels parket lijkt zich niet te bekommeren om de ?kleine belastingontduikers? die in Luxemburg enkele tientallen miljoenen op rekening hebben staan. Dat werk schoof het door aan de Bijzondere Belastinginspectie. Het is het gerecht te doen om eventuele ?bijzondere mechanismen?, waarmee de banken op een structurele manier zwart geld fiscaal vrijgesteld kunnen hebben of zelfs witgewassen. Daarbij gaat het vooral om de back-to-back-operaties, waarmee particulieren en vooral ondernemers in België legale leningen krijgen, met zwart of grijs geld op Luxemburgse rekeningen als waarborg. Dat ook gegevens over leningen onder nepnamen als Wevelgem, Richelieu, Dehli en Gaby in de handen van het gerecht vielen, stemt de onderzoekers wantrouwig.

Guido Despiegelaere

Belgische banken zijn prominent in Luxemburg aanwezig.

Bankcontroleur Jean-Louis Duplat kent Luxemburg niet.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content