Beter laat dan nooit

RATKO MLADIC Opgepakt op een politiek gunstig moment. © REUTERS

Maar zou Ratko Mladic binnenkort eens kunnen uitleggen hoe hij 16 jaar lang uit handen is kunnen blijven van zijn belagers?

In een nonnenklooster van de Heilige Melanie zou hij in oktober 2006 een tijdje hebben verbleven, zo wist de Servische krant Blic zondag te melden. Hij zou er na een hartaanval zijn verpleegd door de zusters. Hij moet er erg aan toe zijn geweest, want de crypte van de kloosterkerk was al als graf voorzien. Na een maand bleek hij echter aan de beterhand, en reisde hij door. Het klooster was een van zijn vele tussenstops op een vlucht die uiteindelijk zestien jaar heeft geduurd. Afgelopen donderdag, op 26 mei 2011, werd Ratko Mladic, de militaire opperbevelhebber van de Bosnische Serviërs tijdens de Bosnische burgeroorlog (1992-1995), gearresteerd in Lazarevo, een dorpje in Noord-Servië. Nauwelijks twintig minuten rijden van het nonnenklooster, en nog geen twee uur van de Servische hoofdstad Belgrado.

Al in juli 1995, op het einde van de burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina tussen Serviërs, Kroaten en Bosnjakken (Moslims), formuleerde het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag zijn eerste aanklacht tegen Mladic. Toen maakte dat nog niet zo’n indruk. De voormalige generaal kon ongestoord in de Servische hoofdstad Belgrado gaan wonen. Het regime van Slobodan Milosevic stak geen vinger uit naar de man die volgens veel Serviërs ‘alleen maar de Servische zaak had gediend’. Pas in 2001 moest hij echt onderduiken, omdat zijn beschermheer Slobodan Milosevic politiek was uitgeschakeld en aan Den Haag was uitgeleverd. Toch kon Mladic ook daarna nog geruime tijd rekenen op steun van medestanders bij de veiligheidsdiensten, en wellicht ook in de politiek.

De frustratie daarover bij het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag was groot, en de aanhouding van Mladic komt voor het gerechtshof niets te vroeg. Nogal wat lidstaten van de Verenigde Naties drongen al een tijdje aan op de sluiting van het tribunaal, vanwege de hoge kostprijs. Een sluiting zonder de berechting van Mladic zou een smet zijn gebleven op het blazoen van het oorlogstribunaal, dat intussen 160 van de 161 aangeklaagden te pakken heeft.

Nog belangrijker dan de juridische afhandeling is echter het feit dat zowel Bosnië-Herzegovina als Servië zelf dit hoofdstuk nu voorgoed kunnen afsluiten, en dat de nabestaanden van de vele slachtoffers van Mladic gerechtigheid zien geschieden. Mladic zal zich binnenkort moeten verantwoorden voor de massamoord in Srebrenica, waar Bosnisch-Servische troepen en paramilitairen in 1995 tussen de 7000 en de 8000 Bosnische Moslims afslachtten, en voor het wurgende beleg van Sarajevo, dat meer dan drie jaar duurde en dat aan ruim 10.000 mensen, onder wie veel onschuldige burgers, het leven kostte.

Het is nu nog uitkijken naar wat de intussen 69-jarige Mladic op het tribunaal zal vertellen en welke details er nog zullen uitlekken over zijn vlucht. Servische commentatoren waren vorige week al erg kritisch over het feit dat Mladic zo dicht bij Belgrado werd gevat. Het voedt het vermoeden dat de veiligheidsdiensten eigenlijk al veel langer wisten waar de voortvluchtige generaal zich schuilhield. En dat ze hem maar hebben opgepakt op een politiek gunstig moment: net toen Europees coördinator voor het Buitenlands Beleid Catherine Ashton op bezoek was in Belgrado. En vooral: enkele dagen voordat de hoofdaanklager van het Joegoslaviëtribunaal, de Belg Serge Brammertz, in New York een cruciaal rapport over de medewerking van Servië met zijn diensten moest voorleggen aan de Verenigde Naties.

Een goed rapport van Brammertz vormde voor de Europese Unie de laatste grote voorwaarde om het land het statuut van kandidaat-lidstaat toe te kennen. Die beslissing valt nu in principe in het najaar. Het statuut van kandidaat-lidstaat kan Servië een economische boost geven, vanwege de steunfondsen die ermee verbonden zijn en omdat het buitenlandse investeerders over de streep kan halen.

Goed nieuws voor Servië? Zeker, uitstekend nieuws zelfs. De wrange vraag blijft alleen waarom het zo lang heeft moeten duren.

Gerry Meeuwssen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content