Het Forum: plein in Rome, tussen Capitool en Palatijn, waar burgers samenkwamen om publieke zaken te bespreken en recht te doen.

Paul Muys: Het is een hele tijd kantje boordje geweest, en in deze sector is tijd van groot belang. De nieuwe manager, Rob Kuijpers, toont zich even zelfverzekerd als het duo Davignon-Lippens, maar erg concreet zijn ze niet. Ik vraag me af of ze zelf een juiste inschatting kunnen maken van hoe de nieuwe maatschappij er zal uitzien. En hoe de mogelijke samenwerking met Virgin Express zal verlopen. Want die partner kampt ook met bedrijfsverliezen. Een ander onduidelijk punt vormen de bestemmingen in Afrika. Hebben anderen daar onze plaats al ingenomen en zo neen, is het rendabel om ze zelf weer te bezetten? Afrika is niet de meest stabiele regio in de wereld om regelmatige vluchten op te organiseren, laat staan om er winst op te genereren. Er klinkt hier en daar teleurstelling omdat de werkverschaffing via DAT relatief beperkt is, maar dat was van in het begin aangekondigd. Als men een beperkte luchtvaartactiviteit vanuit Brussel in stand kan houden, is dat positief. Maar of DAT reële levenskansen heeft, is voorlopig koffiedik kijken.

Moet de overheid in DAT investeren ?

Muys: Na de ervaringen met Sabena kan ik de Vlaamse regering voor één keer alleen maar gelijk geven. De overheid ziet zich geconfronteerd met de werkloosheid van het Sabenapersoneel, maar het heeft geen zin dat door een kunstmatige constructie op te lossen. Die werkwijze is in het verleden al voldoende inefficiënt gebleken, denk maar aan de NMBS waarin heel wat werknemers werden gedumpt zonder dat ze echt nodig waren. Een regering moet de context scheppen waarin een luchtvaartonderneming een kans maakt, maar er verder zo min mogelijk in tussenkomen. In die optiek zou ik trouwens graag vernemen waarom Freddy Van Gaever, volgens eigen zeggen althans, op zoveel politieke en administratieve onwil stoot.

De parlementaire onderzoekscommissie naar het faillissement van Sabena is van start gegaan. Valt daarvan iets te verwachten?

Muys: De recente onderzoekscommissies hebben niet bijster veel opgeleverd. We weten waar het kalf gebonden lag bij Sabena, en dat het om een gedeelde verantwoordelijkheid ging. Er zijn een heleboel inschattingsfouten gemaakt, zowel bij het management als in de raad van bestuur die dat management moest controleren. Meer dan deze vaststelling zie ik de commissie niet maken.

Ze zou de Belgische leden van de raad van bestuur ter verantwoording kunnen roepen. Onder hun neus is het allemaal gebeurd.

Muys: Zij hebben zich vergist, maar ze zijn niet de enigen. ‘Een beter partnership dan met Swissair zouden we nooit hebben’, klonk het overal terwijl de champagnekurken knalden. De raad van bestuur heeft zich verkeerd laten adviseren maar eigenlijk zijn we dat, tot bitterheid van een groot deel van het publiek, gewoon van onze overheden.

Steve Stevaert (SP.A) heeft het thema van de verkeersveiligheid nadrukkelijk in de actualiteit geplaatst.

Muys: Zonder veel meer te doen dan wat provocerende uitspraken. We leven in een land waarin inzake verkeersveiligheid verschillende krachten tegen elkaar inwerken. We hebben nog altijd een relatief belangrijke auto-industrie, ook al hangt die af van beslissingscentra buiten België. Tot voor kort was België per hoofd van de bevolking de grootste auto-exporteur ter wereld. Ten tweede is de auto de melkkoe bij uitstek voor de staat, zoals tabak dat ook is geweest. De overheid puurt maximaal geld uit het autogebruik. Tot en met het idee om de verkeersboetes ten goede te laten komen aan de gemeente waar ze zijn uitgeschreven. Aan de andere kant is België door een stuurloze ruimtelijke ordening zo ingericht dat het één grote bebouwde kom is, waar vlot en veilig verkeer niet met elkaar te verzoenen zijn. Het pleidooi voor strengere controles is terecht. Ze zullen het probleem niet oplossen, maar wie regels oplegt, moet ervoor zorgen dat ze worden nageleefd.

Het geruzie tussen de vele betrokken ministers is symbolisch voor ons verkeersbeleid, dat coherentie mist. Veel snelheidsbeperkingen zijn overigens willekeurig of zelfs inopportuun. Ik begrijp dat de inwoners van Peer in hun referendum geen nieuwe snelheidsbeperkingen vragen, maar wel dat de bestaande beter worden gecontroleerd. Helaas speelt hier een kringredenering: de gemeenten hebben eerst de opbrengst van de boetes nodig vooraleer ze de controles kunnen uitvoeren waaruit die boetes moeten volgen.

Het is verontrustend dat de politici zo lang besluiteloos rondhannesen rond een probleem dat makkelijk te overzien is, en waarvoor de regels kant en klaar ter beschikking zijn. Ik zit niet te springen om een rijbewijs met strafpunten, maar er is tien jaar geleden een akkoord over bereikt, waarom is het er nooit gekomen? Dat onvermogen tot concreet regeren stoot de burgers af van de politiek. Dat regionale en federale overheden, en binnen de federale overheid Vlaamse en Waalse ministers, zozeer tegenover elkaar staan, is een voorbeeld van hoe noodlottig de gewestvorming in ons land soms is.

Ondertussen stond de volledige politieke top te dringen om in het spoor van koning Albert het tachtigste Autosalon te kunnen openen.

Muys: Het heeft opgehouden mij te storen, maar niet mij te verbazen. De commercie blijft de auto als statussymbool opdringen, en het Autosalon is daarvan het hoogfeest. Koning en politici hadden bij deze gelegenheid een sterker signaal kunnen geven om het belang van veiligheid en milieu te onderstrepen en de adoratie voor de auto wat af te zwakken.

De Waalse regering vecht het Vlaamse tijdskrediet aan, op vraag van de Waalse socialistische vakbond die daarmee lijnrecht tegenover de Vlaamse staat.

Muys: Dat bevestigt tot wat een verwarring de opsplitsing van allerlei bevoegdheden aanleiding geeft. Het valt mij op dat ze dat tijdskrediet in Vlaamse vakbondskringen als een verworven recht beschouwen, in een periode waarin België door zowat alle bevoegde internationale instanties op de vingers wordt getikt omdat er te veel verdoken werklozen zijn. De loopbaanonderbreking of het tijdskrediet zijn, onder andere, ingevoerd met de bedoeling de werkloosheidsstatistieken wat te fatsoeneren. Dat ze daar in Wallonië niet zomaar goedschiks mee akkoord gaan, valt te begrijpen. Al past het niet in de federalistische logica die op veel andere terreinen beleden wordt. Dat de Vlaamse en Waalse vakbonden tegenover elkaar staan, is niet zonder gevaar. De Vlaamse en Waalse werkgevers zijn ook gesplitst, met aan de kant van het VEV zelfs een vorm van flamingantisme tegen de Belgische staat, maar als het voor de verdediging van hun belangen nuttig is, spannen ze via het VBO snel samen. De vakbonden hebben er geen baat bij om dan in noord en zuid andere standpunten te gaan verdedigen.

De regering schuift het probleem van het migrantenstemrecht op de lange baan. SP.A en Agalev hebben met een regeringscrisis gedreigd.

Muys: Het klimaat in de coalitie is vertroebeld door de haperende conjunctuur. Dat is het afgelopen weekend overduidelijk geworden. Er zijn er een paar zenuwachtig aan het worden. Als te veel beloften moeten worden ingetrokken, kan om het even welk discussiepunt worden aangegrepen om de rit te beëindigen. Het migrantenstemrecht staat als zodanig niet in het regeerakkoord, het zal dus wel naar de volgende regeerperiode worden doorgeschoven. Tegen het principe heb ik geen bezwaar, al moet veel worden uitgeklaard. Geldt het enkel op gemeentelijk niveau, en gaat het over stemrecht of stemplicht? Als er geen stemplicht is voor migranten, moet ze ook voor de Belgen worden afgeschaft, en dat is geen winstpunt.

In de Kamer is premier Guy Verhofstadt (VLD) aangepakt over zijn communicatieadviseur Noël Slangen. Die heeft meegedongen naar een overheidsopdracht en zou mogelijk geprobeerd hebben om de toewijzing ervan te beïnvloeden. De premier blijft hem hardnekkig verdedigen.

Muys: Uit alle documenten die in Knack en in de Kamer zijn aangedragen, blijkt dat Slangen zo niet juridisch, dan toch deontologisch zijn boekje te buiten is gegaan. Dat de premier daar blind voor wil blijven, is verbazend. Het gaat niet over een misdaad, maar toch over correct en transparant bestuur waarover hij zo graag doceert. Je moet niet alleen elke belangenvermenging vermijden, maar ook elke schijn van belangenvermenging. En dat is met de dubbelzinnige rol van Noël Slangen niet het geval. Wellicht hebben de premier en zijn entourage gedacht dat dit incident zou koelen zonder blazen, maar het debat in de Senaat en in de Kamer verliep erg bitsig. Vergeet niet dat om Slangen te kunnen inschakelen de bestaande voorlichtingsdienst is afgeschaft. En die werd geleid door Mieke Vandenberghe, een ex-medewerkster van Jean-Luc Dehaene (CD&V) en een duidelijke CVP-benoeming.

Een Brusselse rechter heeft de veehandelaren vrijgesproken die, op basis van een opname met de verborgen camera, door Gaia waren aangeklaagd voor dierenmishandeling.

Muys: Een uitspraak die ongemakkelijk stemt. De beelden van die wreedheden zijn de wereld rondgegaan, en dus maakt België met dit vonnis weer geen te beste beurt. Dat de Gaia-opnamen juridisch niet als bewijs worden aanvaard, vind ik terecht. Alleen al door afzonderlijke gevallen achter elkaar te monteren, manipuleer je de werkelijkheid. Sommige verwondingen bij de getoonde dieren zouden bovendien aan ziektes te wijten zijn geweest, terwijl de indruk werd gewekt dat ze het gevolg van mishandeling waren. Dat is kwaadwillige misleiding die de geloofwaardigheid van het aangedragen bewijs geen goed doet. Maar de rechter had in zijn vonnis wat meer de nadruk kunnen leggen op het respect voor de dieren. Nu lijkt het alsof de wreedheden zijn goedgekeurd.

Dat een koe niet uit eigen beweging in een vrachtwagen stapt, snapt ook een stadsmens. Er zijn dus wat tikken nodig, en of een mep met een stok dat beest nu zo erg doet lijden, betwijfel ik. Al is het geen verheffende aanblik om een klein jongetje driftig op een kalf te zien trommelen. Mensen uit de stiel zeggen dat ze niet veel alternatieven hebben. Maar de goegemeente is geschokt als ze wordt geconfronteerd met wat voorafgaat aan het moment waarop een sappige biefstuk op haar bord belandt.

In het internationale nieuws stond de oorlogsdreiging tussen Pakistan en India vooraan.

Muys: Tussen beide heerst een wederzijdse nucleaire afschrikking, die vroeger ook de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie onder controle hield. Los daarvan is er nu al sinds het ontstaan van India en Pakistan het probleem Kashmir, dat al die tijd onhandig is aangepakt. Van het referendum dat bij de stichting door de maharadja was beloofd, is niets in huis gekomen. En daar ligt de wortel van de opstandigheid die tot vandaag dat gebied beheerst.

De Pakistaanse president, Pervez Musharraf, is alleszins fors opgetreden tegen de fundamentalisten, die banden hadden met de Taliban en van Kashmir een autoritaire moslimstaat wilden maken. Dat is niet de wens van de autochtone bevrijdingsbeweging voor Jammu en Kashmir. Musharraf ageert beslister en doeltreffender tegen terroristen dan Yasser Arafat. Het is niet het enige risico dat hij de jongste maanden heeft genomen, want met de steun aan de Verenigde Staten tegen de Taliban heeft hij zijn eigen leven geriskeerd. In ruil zal hij Amerikaanse steun voor zijn kwakkelende economie ontvangen.

Musharraf is een militaire dictator, maar voor zijn land is hij misschien nuttiger dan een parlementaire democratie naar westers model zou zijn. Wij zijn te snel geneigd om ons politiek systeem aan anderen op te dringen. Overigens is het opvallend hoe goed India het met Israël kan vinden. Dat brengt ook India in de slipstream van de Amerikanen, die voorlopig succes lijken te boeken met hun optreden in een gevaarlijke streek.

Koen Meulenaere

Paul Muys is redacteur bij www.scientecmatrix.com

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content