INFO : De auteur is gewezen redacteur van Knack.
Er zijn veel gewichtiger problemen dan gratis spaarlampen, dat spreekt vanzelf. Maar er zijn redenen voor enige ergernis over de beslissing van de Vlaamse regering om volgend jaar, voor de tweede keer, ruim twee miljoen spaarlampen onder de gezinnen te verdelen. En ik vind het niet grappig om toe te kijken hoe een Vlaamse regering zichzelf belachelijk maakt en mij voor dom houdt.
De gratisspaarlampenactie is gegroeid in het brein van Groen!. Kwestie van de mensen bewust te maken van rationeel energieverbruik. Gratis, daar was de toenmalige bevoegde minister Steve Stevaert niet tegen. Maar wat voor geschenk is een lamp van een euro of tien? Terwijl ik verschrikkelijk veel belastingen betaal – zelfs te veel bedrijfsvoorheffing, die de fiscus belooft later wel eens terug te storten. En wat is de notaris verderop in de straat daarmee? De Tijd heeft weet van een woon- en verzorgcentrum dat 270 spaarlampen kreeg aangeleverd voor zijn bejaarden. Met zijn tl- en halogeenverlichting – eigenlijk ook besparingslampen – weet het niet wat ermee aan te vangen en legde het uiteindelijk maar extra tuinverlichting aan.
Gratis spaarlamp? Niets is gratis. We betalen niet meer rechtstreeks voor radio en tv, dat doen we nu via de belastingen. Het gratis openbaar vervoer voor ouderen en in sommige steden betalen de andere reizigers, en de belastingen passen bij. Zo zal het Gemeentelijk Samenwerkingsverband voor Distributiebeheer (de vroegere intercommunales), die de lampen moet kopen, de rekening wel ergens tussenschuiven. Die is niet min, vorige keer 4,3 miljoen euro voor de lampen (en de doucheknoppen) en – spaarzaamheid troef – evenveel voor de verdeling ervan. Overigens bestaat de perceptie dat de overheid de lampen cadeau doet en al doende met belastinggeld smijt.
Ge moet onder ecologisch gelijkgezinden leven om te geloven dat een lampje de Vlamingen bekeert tot energiezuinig leven. Een spaarlamp verbruikt vijf keer minder elektriciteit dan een gewone gloeilamp. Ik heb daar dus niets tegen, integendeel. Maar mijn elektriciteitsrekening gaat niet naar lampen. De verwarming is goed voor de helft van de factuur, bad- en keukenwater voor een kwart en de rest gaat op aan koken, was- en afwasmachine, stofzuiger en andere huishoudtoestellen… en verlichting.
Dankzij de gratis lamp bespaar ik nog enkele jaren tien euro op mijn elektriciteitsrekening. Intussen blijft de overheid werkloos toezien hoe de elektriciteitsleveranciers, Electrabel op kop, ondanks de geliberaliseerde markt, de hoogste elektriciteitsprijzen in Europa aanrekenen. Enige kordaatheid tegen die reuzen zou mij meer voordeel opleveren.
Enquêtes wijzen uit dat een kwart van de Vlamingen niet weet wat ze met de gratis lamp moet aanvangen. Een ander kwart legt ze verloren in een kast. En een derde kwart loopt niet met het bonnetje naar de winkel. Zulke loze avonturen hebben we al gekend, met de milieuboxen van Theo Kelchtermans, die niet minder dan anderhalf miljard oude franken belastinggeld (en een uit de kluiten gewassen politiek schandaal) hebben gekost. Vandaag doen die boxen dienst voor van alles behalve voor het opbergen van risicoafval.
Op de spaarlampen wordt beter bespaard. Acht miljoen euro kan beter worden gebruikt. Bespaarlampen dus.
Guido Despiegelaere
