‘Hij is een tijdje het spoor bijster geweest, maar Silvio Berlusconi blijft een bijzonder sluwe politicus’, zegt auteur Tim Parks.

De Britse auteur Tim Parks woont al 32 jaar in Italië. Zijn laatste twee boeken lijken uiterst on-Italiaans van onderwerp: Leer ons stil te zitten (2010) is het persoonlijke en werkelijk zéér interessante relaas van hoe hij meditatie ontdekte, een thema dat hij ook nog eens verwerkte in zijn laatste, terecht geprezen roman, De dienares (2012). Maar wereldvreemd is Parks allerminst, en de Italiaanse politiek volgt hij op de voet: ‘Ach ja, de terugkeer van Berlusconi… Het leek wel alsof de barbaren weer voor de poort staan, maar er zijn in de Italiaanse politiek eerste ministers geweest die een stuk corrupter waren dan hij. Neem Andreotti (christendemocraat, zevenmaal eerste minister in de jaren zeventig en de vroege jaren negentig, nvdr), die was heel wat gevaarlijker, die zit tot zijn nek in de maffia.’

Berlusconi niet dan?

Tim Parks: Bij hem is het op de volstrekt banale manier dat hij de maffia moet betalen om zaken te kunnen blijven doen. Iederéén in Italië die een grote zaak heeft, krijgt met de maffia te maken, laten we daar vooral niet onnozel over doen.

Kijk, er is een zware economische crisis, en het wordt alleen maar erger, de jeugdwerkloosheid staat op 37 procent. Monti heeft gedaan wat moest om de internationale kredietwaardigheid van het land te redden, maar veel van zijn maatregelen zijn niettemin louter façade. En bij de verkiezingen nu doen nogal wat partijen mee die geen enkele geloofwaardigheid meer hebben. Het cliëntelisme is endemisch, de corruptie evenzeer. Nou ja, Bersani, de leider van oppositiepartij PD, lijkt me niet corrupt, maar over het algemeen… Weet u waarom behoorlijk wat Italianen toch weer bereid lijken voor Berlusconi te stemmen?

Voor zo’n clown – het is van buitenaf bekeken inderdaad verbijsterend.

Parks: Omdat ze denken: als iemand als hij de macht kan krijgen, dan zijn mijn eigen kleine fiscale vergrijpjes heus niet zo erg. Overigens, vergis u niet, Berlusconi is géén clown. Oké, die bunga bunga-feestjes, hij is een tijdje het spoor bijster geweest. Maar hij heeft bijvoorbeeld, in zijn eerste regering, geprobeerd tot de pensioenhervorming te komen die Monti nu onder Europees toezicht heeft móéten invoeren. Als dat was gelukt, dan stond Italië er nu een stuk beter voor. En Berlusconi is nog steeds een zeer sluw politicus – bij zijn aftreden eind 2011 heeft hij zo weten te manoeuvreren dat de regering-Monti totaal afhankelijk was van zijn steun in het parlement. Nee, het zou een grote vergissing zijn mensen als hij als scherts-figuren af te doen.

Herman Jacobs