De IS pleegde afgelopen weekend in Jalalabad een aanslag die zeker 33 doden eiste. ‘De IS vormt een nieuwe speler op het Afghaanse strijdtoneel’, zegt Gie Goris vanuit Kabul.
Zijn de alarmberichten over de opkomt van de IS in Afghanistan overdreven?
GIE GORIS (hoofdredacteur MO*): Nee, maar het is een nieuw gegeven en er zijn nog vele vragen. Wie zit erachter? Wie maakt er deel van uit? Wat is hun relatie met de Taliban? Iedereen gelooft dat de opeising van de aanslag door IS-woordvoerder Shahidullah Shahid authentiek is. De IS vormt een nieuwe speler op het Afghaanse strijdtoneel. Hoe groot ze precies zijn, is nog onduidelijk.
Kan het Afghaanse leger een nieuw front aan?
GORIS: Het leger is meer dan 300.000 man sterk en wordt door het Westen gefinancierd om het land te verdedigen tegen gelijk welke gewapende opstand. Het leger moet het hele grondgebied bewaken en vecht nu al op meerdere fronten tegelijk. Allicht veranderen enkele bestaande groepen gewoon van vlag. Dat kan mogelijke vredesonderhandelingen, die trouwens nog altijd niet in zicht zijn, wat gecompliceerder maken. Maar de opkomst van de IS kan het leger en de regering ook net eensgezinder doen optreden. Over de strijd tegen de Taliban verschillen de meningen vaak, maar over de IS niet. Iedereen wil hen weg.
Komt het alarm over de IS de Afghaanse overheid goed uit? Om westerse donoren ervan te overtuigen meer geld in Afghanistan te investeren?
GORIS: Het alarm is vooral voor het buitenland bedoeld. Toch verandert er wel degelijk iets: de aanwezigheid van de IS wordt hier sinds de recente aanslag in Jalalabad veel ernstiger genomen. Dat was bij eerdere aanslagen en onthoofdingen van de IS nog minder het geval. Dat men probeert om meer buitenlandse steun te krijgen, is trouwens niet meer dan terecht, want de IS vormt een reële dreiging, die men niet mag laten escaleren.
Wat is uw indruk van de relatie tussen de Taliban en IS?
GORIS: Er is geen relatie tussen die groepen. Noch historisch, noch ideologisch, noch cultureel. Zeker hun ideologie is totaal verschillend. De Taliban is een religieuze en nationalistische organisatie, terwijl de IS een mondiale en salafistische groepering is. Het zijn concurrenten, en de Taliban vreest vooral uit het beeld te verdwijnen. De recent uitgegeven biografie van Talibanleider Mullah Omar bewijst dat ook. Ze voelen de drang om te tonen dat ze er nog zijn, en ze willen weer aan geloofwaardigheid winnen. Er lopen zeker Talibanstrijders over naar de IS, voor het geld of uit onvrede, maar massaal is dat nog niet. Bestaat de kans dat de IS en de Taliban toch ooit samenwerken? In dit land kun je niets uitsluiten.
Staat het salafisme van de IS te ver af van de traditionele islam in Afghanistan om er wortel te schieten?
GORIS: De visie van de IS sluit religieus en cultureel niet goed aan op de Afghaanse gewoonten, maar het blijft moeilijk voorspellen of de IS hier kan aanslaan. Er is veel frustratie over het falen van de Afghaanse regering en de buitenlandse interventie, waardoor sommigen zich toch aangetrokken voelen tot de IS. Op korte termijn verwacht ik geen doorbraak voor de IS, maar als ze wapens krijgen, kunnen ze wel gevaarlijk worden.
Meer info: www.mo.be
Thomas Verbeke
‘Over de Taliban verschillen de meningen, over de IS niet: iedereen wil hen weg.’
