Barbaren op de radio

Peter Casteels

Cultuurprogramma’s zijn zelden een aanrader.

Toen in 2013 Joos, een dagelijks cultuurprogramma op Radio 1, werd vervangen door Bar du matin, dat enkel zondagochtend voor de misviering werd uitgezonden, dacht iedereen dat de VRT een grapje maakte. Op dat tijdstip is werkelijk geen hond geïnteresseerd in de culturele agenda voor de komende week. Het is dus niet erg verrassend dat Radio 1 het programma vanaf april schrapt én dat daar niet zo heel veel mensen van wakker liggen. Nadat Joos was opgedoekt, waren er niet genoeg krantenpagina’s om alle verbolgen reacties van kunstenaars en schrijvers te noteren. Nu heeft De Morgen lang moeten zoeken om iemand – Ann Pauwels, die er, toegegeven, fel tegenaan ging – te vinden die het einde van Bar du matin een schande wilde noemen. Veel later verscheen er in De Standaard nog een tekst die ondertekend was door een twintigtal namen uit het cultuurveld, waarvan er mij slechts drie bekend in de oren klonken.

‘Zijn kunstenaars in onze samenleving niet de kanarievogels in de steenkoolmijnen, zij die in hun schrijfsels, beelden, smaken, bewegingen (on-)bewust informatie meegeven over de zuurstofgraad van hun omgeving, een onrechtvaardigheid in de samenleving signaleren’, vroeg Pauwels zich in de krant af. Een actualiteitenprogramma, waardoor Bar du matin vervangen wordt, raakt niet verder dan de ‘waan van de dag’, terwijl kunstenaars de ‘dialoog’ versterken en de ‘polarisatie’ tegengaan. Zulke zweverige redeneringen waren lange tijd goed om te verbergen dat de cultuursector ook maar lobbyt voor programma’s die hij als reclameblokken voor de eigen handel ziet. Dat de groep mensen die daarmee komt aanzetten steeds kleiner wordt, hoeft ook niet te verbazen. Het is heel moeilijk om in de wazige praatjes die de meeste acteurs, muzikanten en soms zelfs schrijvers houden een kanarievogel in een steenkoolmijn te herkennen. Als ze al informatie over de zuurstofgraad van het een of het ander meegeven, is dat inderdaad onbewust.

Cultuurprogramma’s zijn altijd een beetje sneu. Zelfs Culture club op Canvas, waar nu ook een radioversie van wordt uitgezonden, geeft soms de indruk dat je naar verplichte nummertjes zit te kijken. Enkel en alleen omdat de Vlaamse regering de openbare omroep verplicht aandacht te besteden aan cultuur, wordt af en toe beleefd het woord gegeven aan een acteur die meespeelt in een nieuwe voorstelling, een kunstenaar van wie binnenkort een tentoonstelling opent of een muzikant met een nieuwe plaat. Hun werk – laat staan de uitleg erover – leent zich niet vaak tot spannend materiaal voor een talkshow of radioprogramma. Dat hoeft natuurlijk ook niet. Maar dan zou ik niet altijd maar blijven zeuren om zo’n eigen programma.

Door PETER CASTEELS

‘De Morgen moest lang zoeken om iemand te vinden die het afvoeren van Bar du matin een schande vond.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content