De positie van president Gbagbo wordt onhoudbaar.

Naar de middernachtmis zijn de bewoners van Abidjan met Kerstmis alvast niet geweest. Ook tijdens de feestdagen bleef in de economische hoofdstad van Ivoorkust de bij decreet van president Laurent Gbagbo opgelegde avondklok gelden. Daar hield de lokale bevolking zich aan, wellicht meer uit angst dan uit burgerzin. De overheid had namelijk aangekondigd dat de regeringssoldaten het vuur zouden openen zonder te waarschuwen.

Met Kerstmis hebben de Ivorianen toch al geen goede ervaringen. Op Kerstmis 1999 gooide het leger de regering van Henri Konan Bedie omver. Daarmee kwam een einde aan 39 jaar van politieke stabiliteit en – naar Afrikaanse normen – economische groei en ontwikkeling in dit West-Afrikaanse land. Ivoorkust was in 1960 onafhankelijk geworden van Frankrijk. 33 jaar lang regeerde Felix Houphouet-Boigny over het land en legde, in nauw overleg met Parijs, de nadruk op economische vooruitgang. Een democratische modelstaat kon Ivoorkust al die tijd bezwaarlijk worden genoemd, Houphouet-Boigny zwoer bij zijn eenpartijstelsel. Na zijn dood, in 1993, laaide de interne verdeeldheid op. Ivoorkust werd, grosso modo, verdeeld in twee kampen: het overwegend christelijke zuiden tegenover de moslims in het noorden.

De coup van Kerstmis 1999 had generaal Robert Guei in stelling gebracht. Na de verkiezingen van oktober 2000 moest die wijken voor de volkswoede: de christelijke Ivorianen eisten de verkiezingsoverwinning van hun leider, Gbagbo, op. Zodra die president was, kreeg hij het op zijn beurt aan de stok met Alassane Ouattara, de moslimleider uit het noorden. Ouattara was uit de verkiezingsstrijd geweerd omdat hij niet als Ivoriaan geboren zou zijn.

De verscheurdheid tussen het noorden en zuiden flakkerde de afgelopen jaren geregeld op. Alweer generaal Guei stak op 19 september jongstleden het vuur aan de lont voor nieuwe onlusten. Guei betaalde de muiterij met zijn leven en ook zijn soldaten werden vlug gekortwiekt. Maar het oproer schudde wel het noorden wakker: daar eisen de rebellen, die diverse steden bezetten, het aftreden van Gbagbo.

De president weet zijn positie stilaan onhoudbaar. Vlak voor Kerstmis stelde hij – met de goedkeuring van Parijs – een crisisplan voor. Gbagbo is bereid een nieuwe regering te vormen en een referendum over de verkiesbaarheid van de president te organiseren. In een eerste reactie wezen de rebellen dat voorstel af. Een van hun leiders, Félix Doh, verklaarde vorige week: ‘Wat Gbagbo vertelt, interesseert ons niet. Hij moet opstappen. Hij is niet legaal verkozen, zijn enige steun komt van buitenlandse huurlingen.’

Die ‘buitenlandse huurlingen’ – de Franse troepen – proberen ondertussen de gemoederen in Ivoorkust te bedaren.

Ben Herremans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content