Artroze

MOONLIGHT Geen vrolijk mensbeeld, al werkt het soms op de lachspieren. © Courtesy the artist and rodolphe janssen

Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week de expo Behind the Curtain van Thomas Lerooy in de KMSKB in Brussel.

De eerste schilderijen waarmee de om zijn hyperbarokke sculpturen bekende kunstenaar naar buiten komt, verraden een zachte maar vaste hand en een sterk kleurgevoel. Het lag niet voor de hand dat een zo exuberante persoonlijkheid met kleine formaten zou werken. Thomas Lerooy (°1981) gebruikt ze om te komen tot concentraten van geladen emotionele toestanden die hij koud serveert. Op zijn expeditie in de grenszones tussen psychologisch realisme en je reinste hallucinatie valt hij nooit in de kuil van de gratuite overdrijving. De beheersing bij het opvoeren van allerlei aberraties houdt zijn beelden geloofwaardig. Noem het surrealisme met de rem op, wat ook het werk van René Magritte zo sterk maakt.

Lerooy valt nooit in de kuil van de gratuite overdrijving. Noem het surrealisme met de rem op.

De doeken van Lerooy bezitten bovendien kwaliteiten die ontleend zijn aan de portretten en stillevens van oude Hollandse meesters en aan de romantische symboliek van Antoine Wiertz. Die Belgische negentiende-eeuwse meester was naast zijn buitenmaatse extravaganza in staat tot een kernachtig schilderij als La belle Rosine, een voorstelling van het meisje en de dood (eros en thanatos). Lerooy waagde zich aan een variant van dit motief in The Two of Us Combined. Op een transparant doodshoofd verschijnt in scheefgetrokken perspectief het gezicht van een meisje in streepjespyjama dat zich met gekruiste armen achter de schedel bevindt. De truc doet een beetje denken aan de anamorfose op De ambassadeurs van Hans Holbein, waarbij het doodshoofd alleen goed zichtbaar is wanneer je het vanuit een schuine hoek bekijkt. Lerooy doet gelukkig geen moeite om dit symbool van vergankelijkheid te verstoppen.

Vervormingen en vergroeiingen verraden geen al te vrolijk mensbeeld, al werken ze soms op de lachspieren. De uitstulpingen op het lichaam van de vlezige vrouw die met haar bloot achterste naar een uitdovende kaars gekeerd zit, is zo’n beeld ( Moonlight). Maar de Siamese verstrengeling van vier meisjesbenen die gezwollen kringen laten zien doorheen de witte kousen, wekt vooral onlust op ( Broken). Dat is ook het geval bij nog zo’n scheefgetrokken perspectief, op het schilderij An Apple a Day. Een pijl is onder de kin van een vrouw binnengegaan en is er door de schedel weer uitgekomen, bekroond met een appel. Het hoofd ligt er nu gekanteld bij, maar zit in de klauw van een andere vrouw van wie verder alleen de romp zichtbaar is. Decors en kledij in al deze scènes passen bij een kostuumfilm.

Lerooy schildert zijn personages van erg dichtbij en sluit ze op in claustrofobisch kleine ruimten. De emoties kunnen er best oprecht zijn, zoals bij het koppel dat mekaar bij een opengeschoven gordijn diep in de ogen kijkt ( Viewpoint) of anders bij het melancholische gezicht van de slapende jongen die een doek over zijn ene gezichtshelft geschoven krijgt, als een levensgrote scheur door het beeld ( Dreamer Boy). Deze en andere taferelen roepen een nachtelijke sfeer op, passend bij het totaalbeeld van de expo. Dat wordt mee bepaald door kleine bronzen sculpturen van betoverde vogels met een sterke moederbinding. Sommige zijn bevroren in een roerloze luchtacrobatie, andere steken met vele tegelijk de kop op vanuit mama’s lichaam, of pikken er vanaf een hoge paal een gat uit.

De natuurlijke wreedheid bij dieren weegt alleszins niet op tegen de boosaardige wreedheid bij mensen. Lerooys schilderijtje van een Conversation tussen twee vogeltjes blijkt een voor menselijk vermaak opgezet spel. Zo stelde Magritte het ook al voor, zij het vele malen erger, toen hij een meisje schilderde dat een levende vogel verscheurt tussen de blote tanden. Het doek kreeg als titel Het genot.

Tot 18 augustus

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content