Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week de expo AM-BIG-YOU-US LEGSICON van Laure Prouvost in het M HKA, Antwerpen.
Neem een duik onder water en bekijk de wereld vanuit het standpunt van een octopus, zoals Laure Prouvost (41) doet: ‘Voor mij is de octopus het oudste brein op deze planeet; hij is slijmerig, griezelig als hij je beetgrijpt en uiterst elegant als hij door het water beweegt.’ En op een van de tien prentkaartjes die de bezoeker voorbereiden op haar overzichtsexpo staat vermeld dat octopussen een speciale intelligentie hebben omdat het leeuwendeel van hun neuronen niet in de hersenen maar in hun acht tentakels zit, waardoor ze snelle verbindingen kunnen maken tussen gedachten, aanrakingen en bewegingen. Voorts heet het dat deze diepzeeweekdieren een geliefkoosd studieobject vormen voor onderzoekers van het onderbewustzijn.
Prouvost schept een gevoel van vrijheid in een tijd waarin het identitaire denken ons elk in een strak keurslijf wil opsluiten.
Wat er ook van zij, Prouvost tekende het grondplan van haar expo ruwweg als een octopus met acht armen. Ik begon mijn rondgang dan ook in de ronde zaal waar ik het bescheiden centrale brein van het dier vermoedde, en trof er een dot van een octopus aan in de vorm van een fonteinsculptuur uit handgeblazen, blauw Muranoglas. Bedenkend dat het zeewezen mogelijk een verschijningsvorm is van Prouvost zelf, kende ik de objecten die het in zijn tentakels hield, intuïtief aan haar toe. Een lichaamsborstel om zich te schrobben, een fles en een glas, een sigaret (?) en een steeksleutel die ze – zo zou later blijken – steevast met haar vader associeert. Het bijzonderste lichaamsdeel bleek de octopuskop in de vorm van een boezem en ogen als tepels waaruit de straaltjes water kwamen die in het bassin en ernaast op de grond terechtkwamen. Kun je geestiger, beweeglijker en dubbelzinniger zijn?
Ik had op mijn verdere tocht niet alleen het gevoel in de diepe zee van het onderbewustzijn te zijn beland, maar evengoed op een rollercoaster van versmolten zintuiglijke en intellectuele prikkels uit een ademend netwerk van kleine en grote videofilms, installaties, objecten, sculpturen en tekstschilderijtjes. Samen vormen ze beelden en verhalen die tot één groot intuïtief geheel verweven zijn, gedragen door de prettig gestoorde gedachte dat niet alleen mensen en dieren, maar ook gebruiksvoorwerpen en instrumenten een multipele persoonlijkheid bezitten en interageren met al wie daarvoor openstaat. Alles en iedereen kan zich op elk ogenblik identificeren met iets anders. Dat schept een gevoel van vrijheid in een tijd waarin het identitaire denken ons elk in een strak keurslijf wil opsluiten.
De favoriete kapstokken van Prouvost zitten overal in verweven en staan geregistreerd in een rijk geïllustreerd Legsicon, een dubbelzinnig woordenboek. De voornaamste trefwoorden lijken me: billen, droom, graven, intuïtie, jij, kunstenaar, liefde, misverstand, objecten, octopus, onderbewustzijn, oma, opa, taal, thee, tieten en transformatie. Ontbrekend in het boek maar anekdotisch aanwezig op de expo: de Antwerpse entourage van Laure Prouvost, geboren in Rijsel. Zo zag ik een cactus op een sokkel, voorzien van het opschrift: ‘Op 3 januari door Jan gebruikt als tandenborstel (na een lange nacht van natuurprogramma’s).’
Maar ook anekdotes kunnen tot filosoferen aanzetten. Piepklein nageschilderd uit Bruegels Val van Icarus, bijna tegen het plafond geïnstalleerd en enkel zichtbaar in een spiegeltje: de blote billen van Icarus, net voor hij in zee stort na met wassen vleugels te dicht bij de zon te zijn gevlogen. Het is de donkere variant van een geschilderd tafereeltje uit een video waarin Laure naakt aan een touw uit een vliegtuig hangt, op de tonen van Elton Johns You’ll be blessed genietend van de gezegende vrijheid tussen water en wolken (haar echtgenoot haalt haar veilig naar binnen).
Tot 19 mei
