Jan Braet kijkt naar kunst en het leven, in bloei en verval, zoals de rozen. Deze week de expo Extra States: Nations in Liquidation in Kunsthal Extra City, Antwerpen.
In de afgedankte industriële wasserij Goossens in Antwerpen-Berchem werken de mensen van kunsthal Extra City met ‘kunst die ons doet nadenken over actuele thema’s in de stad van vandaag’. Ze stimuleren er ‘nieuwe verbindingen tussen hedendaagse kunst, onderzoekers en stadsbewoners’. Nu bekijken ze zelfs de teloorgang van de ‘natiestaten’ en de opkomst van ‘extra staten’ – ‘machtsformaties in de vorm van politieke ideologieën, multinationals en “boven-statelijke” structuren. Dat gebeurt in een grote expo met installaties die gebruik maken van foto’s, video, sculptuur en ruimtelijke elementen. Nodigt het thema uit om abstracte betogen op te zetten, dan blijken de deelnemende onderzoekskunstenaars individuele, hoogst intrigerende casussen te hebben uitgespit die ze in sprekende beelden en ongelofelijke verhalen hebben gegoten.
De palm voor het minst artistieke en meest subversieve werk gaat naar Nuria Güell en de Troika Fiscal Desobedience Consultancy.
Een grote foto van een avondlijk woestijnlandschap, spookachtig verlicht door geheimzinnige installaties, doet een vreemd verhaal vermoeden. En inderdaad, Trevor Paglen ontdekte in West-Virginia een geheim afluisterstation. Het vangt wereldwijde communicatiesignalen op die de atmosfeer verlaten, tegen de maan botsen en dan teruggekaatst worden naar de aarde ( moonbounce). Sven Augustijnen vond in de archieven van het Belgisch Leger documenten over het vestigingsproject Le Réduit, tijdens de Koude Oorlog gebouwd in Congo als toevluchtsoord voor de koninklijke familie en de regering in geval van een Russische invasie. Uiteindelijk werd het een militaire basis. Augustijnen maakte er een diareeks van, doorspekt met beelden van een soortgelijk project: het potentiële toevluchtsoord voor de Palestijnse leider Yasser Arafat op het eiland Kamaran.
Femke Herregraven richtte een kantoor in vol illustratief materiaal over de merkwaardige relatie tussen twee eilanden in de Indische Oceaan: het belastingparadijs Mauritius en de Amerikaanse militaire basis Diego Garcia. Bitter is de toon in de ruimte waar Kapwani Kiwanga vijf grote bloemstukken op sokkels installeerde. Ze refereren aan de respectievelijke boeketten die bij de festiviteiten voor de onafhankelijkheid in vijf Afrikaanse landen werden gebruikt. Dat Kiwanga de bloemen laat verslensen heeft zijn reden: de landen waren weliswaar bevrijd van het koloniale regime, maar niet van de multinationals die hun bodemrijkdommen exploiteren. De palm voor het minst artistieke en meest subversieve werk gaat naar Nuria Güell en de Troika Fiscal Desobedience Consultancy. Ze reikt ons in volle ernst alle knepen aan die Europese bedrijven aanwenden om belastingen te ontduiken, maar Nuria gebruikt het vrijgekomen geld om lokale projecten te ondersteunen in landen die kreunen onder het juk van de fameuze trojka.
Russen blijven geboren vertellers, fantasten en melancholische hemelbestormers, zo merkte ik tijdens het kijken naar de neverending film Slow Orientation in Zapatism door Chto Delat, een collectief van kunstenaars, dichters en filosofen. In een afgelegen Russisch dorp laten ze zich in hun manier van leven leiden door de filosofie van de zapatisten, de legendarische Mexicaanse revolutionairen. Chto Delat spiegelt zich met name aan de teksten van subcommandante Marcos, die zijn revolutionaire betoog doorspekte met poëzie, absurde humor en romantiek. Ook Guy Debord, auteur van De Spektakelmaatschappij, is een idool van het collectief. Onderkoeld, wijs en hoogst amusant brengt Chlo Delat een mix van marionettentheater, rituelen, processies en poëtische ontboezemingen. Zo houdt men de moed erin zolang de revolutie uitblijft die ons naar een warmere wereld moet leiden.?
Tot 16 december.
