Een denktank heeft in opdracht van de internationale banksector harde lessen getrokken uit de kredietcrisis. De opvallendste aanbeveling is om het gezond verstand te laten zegevieren bij het inschatten van risicovolle investeringen.
Het Institute of International Finance (IIF) presenteerde onlangs een rapport waarin de banksector allerminst wordt gespaard. De meerderheid van de banken heeft jarenlang enorme risico’s genomen door geld te pompen in twijfelachtige producten, zoals wankele hypotheken die massaal aan de man werden gebracht bij weinig bemiddelde Amerikanen. Volgens de Nederlander Cees Maas, de opsteller van het rapport, moeten banken de manier waarop ze risico’s inschatten dringend bijsturen.
De voormalige topman van ING stelt vast dat sommige banken nauwelijks te lijden hebben onder de kredietcrisis, terwijl andere in enkele maanden tijd miljarden in rook zagen opgaan. In ons land zijn Fortis en Dexia de grootste slachtoffers van de kredietcrisis. Beide grootbanken wilden mee profiteren van de bloei van de Amerikaanse huizenmarkt, die achteraf gezien op bijzonder moerassig terrein was gebouwd. Fortis had daarnaast de pech dat de crisis toesloeg op het moment dat het zich zwaar in de schulden had gestoken om ABN Amro over te nemen.
Hoewel, pech? Volgens Maas zijn de banken zelf verantwoordelijk voor de huidige problemen, in de eerste plaats omdat ze te blind op winst jagen. ‘Bij ING had ik de stelregel dat als ik een nieuw product niet begreep, ik het naar de prullenbak verwees’, legt Maas in de Volkskrant uit. ‘Ik, als slimme man, wou aan de hand van een paar simpele vragen de risico’s kunnen inschatten.’ Ingewikkelde beleggingsformules zijn echter de regel, en het geeft te denken als een voormalige topman toegeeft dat zelfs de vakmensen er vaak niet wijs uit raken, en dus ook de gevaren voor de bank zelf niet kunnen duiden.
Daarom pleit het IIF ervoor het gezond verstand te laten spreken. Wie in eigen land geen hypotheek geeft aan mensen die het moeilijk krijgen om die lening af te lossen, moet dat dus evenmin doen in de VS. Maar het nieuwe ordewoord valt niet eenvoudig toe te passen in een omgeving waar toplui met enorme bonussen juist worden gestimuleerd om risico’s te nemen. In het rapport wordt dan ook gesuggereerd om hen pas te belonen wanneer blijkt dat het gevoerde beleid op langere termijn succesvol is.
Duidelijk vastleggen hoever de bank kan gaan, is een must. Voorts moeten alle risicovolle transacties worden goedgekeurd door één chief risk officer, die het overzicht bewaart en voldoende gewicht heeft binnen de top van het bedrijf. Het kan niet langer dat banken zich laten meeslepen in een systeem waarvan ze kunnen voorzien dat het ooit in elkaar zal donderen. Transparantie moet de norm worden, al was het maar om het vertrouwen van de klant terug te winnen.
Manu Sinjan
