Rik Van Cauwelaert
Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

et had nog erger gekund. Wat de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog zou worden, bleef uiteindelijk binnen de perken. Doordat de nationale en supranationale overheden massaal geld injecteerden, met miljarden tegelijk, bleven de wankele banken en finaal ook het hele financiële systeem overeind. De commentator in het kerstnummer van The Economist had het over de Grote Stabilisatie. Maar van die Grote Stabilisatie naar een economisch herstel is nog een lange, hobbelige weg. Waarbij het lang niet zeker is of dat herstel een daling van de werkloosheidscijfers en een verbetering van de armoedestatistieken te zien zal geven. In elk geval zullen de Europeanen de komende jaren sneller dan voorzien hun sociale systemen moeten ontmantelen om de gigantische factuur van de falende grootbanken te betalen.

In België keek de federale regering vanaf de zijlijn toe hoe onze buurlanden werkten aan dat herstel, in de hoop op die golven mee te kunnen surfen.

Onheil voorkomen, dat was de opdracht die toen nog premier Herman Van Rompuy zichzelf en zijn manke regering had opgelegd. Hij slaagde daar niet altijd in. ‘Met de federale regeringsprestaties van het voorbije jaar kun je een revue maken’, zei Louis Tobback hier vorige week. De beslissing om de kerncentrales langer open te houden en de onderhandelingen daarover met Electrabel/Suez vormden inderdaad een hilarisch doch duurbetaald hoogtepunt. De afwikkeling van het asieldossier was dan weer een absoluut humanitair dieptepunt.

Naar zaken van staatshervorming en de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde werd zelden getaald, terwijl het land in de grootst mogelijke onverschilligheid verder uiteendreef.

De traditionele politiek heeft de afgelopen jaren de partijverschillen haast volledig weggegomd. Zelden was het wantrouwen van de burger in zijn overheid zo groot. Voor elk dossier brengt die weerspannige burger tegenwoordig zijn eigen actiegroep in stelling en zonder aarzelen schakelt hij het gerecht in om zijn gelijk te halen. En vaak blijkt die burger met zijn actiegroep, zoals in het verzet tegen de Lange Wapperbrug in Antwerpen, beter geïnformeerd en toegerust dan de met miljarden gestijfde overheid.

2009 was ook het jaar dat Europa eindelijk het Verdrag van Lissabon kon uitvoeren. De belangrijkste prijs ging, totaal onverwacht, naar Herman Van Rompuy, die de eerste permanente voorzitter werd van de raad van staatshoofden en regeringsleiders – oftewel: de eerste Europese president. Maar luttele weken later al, tijdens de klimaatconferentie in Kopenhagen, werd de Europese Unie naar haar juiste plaats op het wereldtoneel verwezen.

Met de hulp van China, India, Brazilië en Zuid-Afrika zette de Amerikaanse president Barack Obama – in het begin van het jaar nog gehuldigd als de meest Europese van alle Amerikaanse presidenten – de Europese Unie opzij. Resultaat is een klimaatakkoord dat er eigenlijk geen is. Voor het klimaatakkoord van Kopenhagen geldt wat Napoleon van de Bijbel zei: ‘Bol van goede intenties, maar weinig feiten.’

Nog voor de Europeanen, aangevoerd door Commissievoorzitter José Manuel Barroso, goed en wel beseften wat er gebeurde, was Obama spoorslags terug naar Washington vertrokken, om de sneeuwstorm die daar dreigde voor te blijven. Wellicht de mooiste smoes die ooit door de Amerikaanse diplomatie werd bedacht.

De Europeanen, tot voor kort nog in de ban van de Obama Follies, waren ineens een illusie armer. Zij waren nochtans gewaarschuwd. Goed een jaar geleden voorspelde François Bujon de l’Estaing, een gewezen ambassadeur van Frankrijk in Washington: ‘De rest van de wereld moet vooral niet de illusie koesteren dat de Amerikaanse buitenlandse politiek zal wijzigen. Alleen de nuances zullen verschillen. Reken maar meer op continuïteit dan op een breuk met het verleden.’

Men zal zich in 2010 ver houden van hebzuchtige kapitalisten en sentimentele progressieven.

Rik Van Cauwelaert

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content