Het NTG speelt ?Escalatie ordinair?.

Het Nederlands Toneel Gent (NTG) begon het seizoen met ?De presidentes? van de Oostenrijkse auteur Werner Schwab (1958-1994) en eindigt met ?Escalatie ordinair? van deze controversiële auteur die een beeld- en vooral symboolrijke taal hanteert. Schwab smeedt kettingwoorden waarmee hij prototypes in een wurggreep houdt en foltert. Hij voert mensen op als marionetten in een onmenselijk wereldtoneel. In de regie van Johan De Hollander zijn ze groteske figuren, karikaturen met een dictatoriaal snorretje. Ze lijken allemaal op de Hitler uit ?Mein Kampf? van George Tabori en tonen zich aanvankelijk als ?gewillige beulen? over wie Daniel Goldhagen het in zijn gelijknamige boek heeft.

Hoofdpersonage is Helmut Brandwaarde ( Wim Willaert), een werkloze bankbediende die, zijn naam getrouw, slechts brandhout is. Schwab laat hem op het einde zichzelf in brand steken. De Hollander houdt theater en leven uit elkaar. Brandwaarde maakt de balans op van zijn opkomst en neergang, en acteur Willaert treedt uit zijn rol en bekijkt het personage mens dat gereduceerd is tot enkele vodden, bruin als de aarde waarop Brandwaarde hoopte het Duitse eikenbos wereldwijd te laten groeien. Het tweede personage is Nooitroester ( Koen De Sutter), onsterfelijk en herkenbaar als gedoger, aanstoker, profiteur, intrigant, bewaker, showmaster.

?Escalatie ordinair? is een Stationendrama. In 7 Affekten, als 7 zwakheden of hoofdzonden van de mensheid, klimt Brandwaarde uit de diepste vernederingen omhoog tot redder en vedette, om even snel weer af te glijden naar de grootste ellende. Schwab toont de onmacht van het individu en gebruikt daarvoor grove provocerende taal. De Hollander voegt er een snuifje militarisme en nationalisme aan toe via de mars- en strijdliederen waarmee hij een aantal Affekten overbrugt.

Vertaler Tom Kleijn slaagde er ook nu weer in om Schwabs complexe taalconstructies en ingewikkelde gedachtengang bloot te leggen, al vergt het van de toeschouwer toch wat gewenning.

De Hollander, Willaert, De Sutter en de ?anonymi? ( Gert Portael, Jan Bijvoet, Bart Voet) bouwen een sluitend geheel uit, zowel in taal als beeld. Niet alle scènes zijn even sterk, maar wie het anarchisme van Schwab genegen is, krijgt hier een stevige brok.

Roger Arteel

Tot 15/6 in NTG-2, Minnemeers, Gent.

Wim Willaert als Brandwaarde : onmacht van het individu.