Zondag voeren de vakbonden in Antwerpen actie tegen de plannen van de stad om meer koopzondagen in te lassen. Hun tegenstanders zijn voor een keer níét de werkgevers.
Volgens onderzoek van de vakbonden zou driekwart van het winkelpersoneel extra zondagswerk niet zien zitten. Vreemd genoeg lopen die resultaten gelijk met een enquête van Unizo, ditmaal aan werkgeverskant. Ook daar zijn zeven op tien handelaars gekant tegen de uitbreiding. Bovendien blijken ook de grote ketens niet bepaald happig.
‘Als morgen de premies voor zondagswerk worden afgeschaft, dan is iedereen meteen open op zondag’, zegt Gino van Ossel, retailexpert aan de Vlerick Leuven Gent Management School. ‘Maar tot dan is het amper rendabel. Je moet ook je personeel nog gemotiveerd krijgen, zelfs als je ze meer betaalt. En dat geldt zowel voor de kleinere boetieks als voor de grote ketens. Zo’n H&M België, dat is in de eerste plaats één grote HR-afdeling; zowat alle andere beslissingen worden toch in Zweden genomen. Dus kijkt die Belgische directie in de eerste plaats naar de personeelsvraag als het over koopzondagen gaat, en dat is een organisatorische nachtmerrie.’
En dan valt er nog niet eens zo veel extra geld te verdienen. Consumenten hebben een vrij vaststaand shopbudget in hun hoofd dat ze toch zullen uitgeven, ook als de winkel een dag minder lang open is. ‘Wel is er een omzetverschuiving’, aldus Van Ossel. ‘Als één stad op zondag de winkels opent, dan wordt dáár natuurlijk wel meer gespendeerd van het beschikbare budget. Maar ook dat moet je niet overschatten.’
Waar komt die vraag naar meer koopzondagen dan vandaan? Van consumenten die vaker online kopen? ‘E-commerce is alleen een zware concurrent voor het run-shoppen, waarbij klanten gericht iets gaan kopen. Koopzondagen zijn er voor fun-shoppers, die winkelen als een dagje uit beschouwen. En dat vervang je niet door e-commerce.’
De belangrijkste vragende partij blijkt de overheid te zijn. Handelaars en werknemers moeten daardoor wel volgen. Van Ossel: ‘De steden hebben het meest te winnen bij zulke koopzondagen. Het geeft hen levendigheid, maakt hen aantrekkelijk, en doet de uitgaven stijgen – en dus ook hun eigen inkomsten. Wat de Antwerpse burgemeester Bart De Wever doet met de uitbreiding van de koopzondagen tot eenmaal per maand, sluit dan ook perfect aan bij de initiatieven die zijn voorganger Patrick Janssens nam om Antwerpen te doen opleven. Ze willen een beetje New York zijn. En dat is goed. Zolang er met de koopzondagen maar spaarzaam wordt omgesprongen. Niemand zit erop te wachten dat alle winkels in Diest of Turnhout voortaan open zijn op zondag.’
Jelle Henneman
‘Bart De Wever wil van Antwerpen een beetje New York maken.’
